Từ chuyện “mấy con sâu”...

Tuy nhiên, việc "người" thuộc lực lượng được coi như "thanh tra" của lĩnh vực tài chính - kế toán là kiểm toán bị bắt đã khiến nhiều người ngã ngửa. Cụ thể, bốn nhân viên kiểm toán Nhà nước vừa bị công an Quảng Ngãi bắt khẩn cấp "vì hành vi nhận hối lộ".

Theo cơ quan điều tra, phát hiện các chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng tuyến đường Di Lăng - Trà Trung, thuộc hai huyện Sơn Hà, Trà Bồng, có một số sai phạm trong việc sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, bốn kiểm toán viên này đã yêu cầu chi khoảng 500 triệu đồng để... cho qua.

Đây có lẽ là lần đầu tiên ngành kiểm toán xảy ra xì căng đan loại này, tuy eo xèo, đồn đại... không ít. Hiện tại, ngành kiểm toán có khoảng 150 công ty (đã đăng ký hành nghề), thu hút khoảng 8.000 nhân lực, bao gồm cả kiểm toán viên, trợ lý kiểm toán và bộ phận "ăn theo". Bốn người có "hành vi nhận hối lộ", thực tế có thể xem xét cả tội danh tống tiền, không phải là điều gì quá ghê gớm so với lực lượng toàn ngành. Vấn đề ở chỗ, trong lĩnh vực tài chính- kế toán, lực lượng kiểm toán có "quyền sinh quyền sát". Tại sao lại nói như vậy? Thứ nhất, hàng loạt dự án, công trình trọng điểm... sử dụng vốn ngân sách, vốn vay nước ngoài... thuộc diện kiểm toán bắt buộc. Thứ hai, kiểm toán Nhà nước có thẩm quyền tiếp cận rất nhiều cơ quan, doanh nghiệp, dự án khác... thuộc khu vực nhà nước.

Thứ ba, với tốc độ cổ phần hóa và phát triển của thị trường chứng khoán hiện nay, hàng chục nghìn doanh nghiệp niêm yết, đại chúng... cũng thuộc diện kiểm toán bắt buộc. Như vậy, có thể thấy quyền lực của kiểm toán vô cùng lớn mặc dù chức năng chính của nó không chỉ là phát hiện sai phạm mà quan trọng hơn là tư vấn, hỗ trợ quản trị doanh nghiệp... Quyền lực ấy càng có "tính răn đe" hơn nếu những thông tin nhạy cảm của doanh nghiệp, dự án lọt vào những kiểm toán viên, trợ lý... có cái tâm không trong sáng.

Bốn người bị bắt chỉ là mấy con sâu nhưng những "cơ hội" trong tác nghiệp có thể làm nhiều kiểm toán viên bỗng dưng trở thành... sâu nữa.

Nói chung là như vậy...
Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam có tôn chỉ chung là Độc lập, trung thực, minh bạch. Nhưng những kẽ hở, nguy cơ xảy ra tiêu cực trong lĩnh vực kiểm toán, bất kể đối với Kiểm toán Nhà nước hay kiểm toán độc lập, là rất lớn. Một tôn chỉ chung muốn được tôn trọng, được thực thi triệt để không thể chỉ trông chờ vào lời kêu gọi suông hay những lớp bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp cấp tốc mà cần cơ chế giám sát chặt chẽ, chế tài xử lý tiêu cực nghiêm minh.