Trách nhiệm của các cơ quan quản lý đến đâu?

Sự việc càng nghiêm trọng hơn khi Chủ tịch Hội đồng quản trị của công ty bị khởi tố bắt giam? Liên quan đến vấn đề này, Ban cán sự Đảng UBND TP Hà Nội đã có báo cáo gửi Thường trực Thành ủy nêu rõ các sai phạm của Công ty Housing Group; đồng thời xác định trách nhiệm của các sở, ban, ngành, quận, huyện trong việc vô tình "tiếp tay" cho các hoạt động có dấu hiệu lừa đảo tại công ty này...

Nâng vốn khống

Công ty Housing Group thành lập năm 2000, được Sở Kế hoạch - Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần 1 ngày 24-11-2000, do bà Châu Thị Thu Nga làm Chủ tịch HĐQT. Sau 8 năm hoạt động, tại thời điểm tháng 12-2008, vốn sở hữu của công ty này chỉ là 96,7 tỷ đồng. Vậy mà đến năm 2012, số vốn đã được khai tăng lên 212,4 tỷ đồng, năm 2013 tăng tiếp lên 292,1 tỷ đồng. Tuy nhiên qua kiểm tra, Thanh tra TP Hà Nội xác định vốn chủ sở hữu năm 2008 của Housing Group chỉ là 15 tỷ đồng, năm 2010 là 180,4 tỷ đồng và năm 2013 là gần 164,8 tỷ đồng.

Không đủ năng lực tài chính nhưng Housing Group đã thực hiện rất nhiều dự án tầm cỡ. Công ty này ký hợp đồng liên danh với Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu và xây dựng phát triển Hà Nội (HAIC). Theo báo cáo số 5861/STC-TCDN của Sở Tài chính, tại thời điểm tháng 7-2012, tổng nguồn vốn của công ty HAIC là 291 tỷ đồng, nhưng trong số 291 tỷ đó, công ty này hiện có món nợ phải trả lên đến 282,7 tỷ đồng. Như vậy trừ đi khoản nợ, nguồn vốn của HAIC chỉ còn 8 tỷ đồng.

Câu hỏi được đặt ra là tại sao hai công ty đang trong tình trạng "sống dở chết dở" lại được tham gia những dự án lớn. Tại thời điểm thanh tra, Housing Group đang tiến hành đồng thời các dự án B5 Cầu Diễn với tổng mức đầu tư hơn 2.600 tỷ đồng, dự án Trung tâm thương mại kết hợp văn phòng và nhà ở chung cư cao tầng 132 Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân) có tổng mức đầu tư hơn 953 tỷ đồng, dự án khu nhà ở kinh doanh tại phường Phú Thượng (quận Tây Hồ) có tổng mức đầu tư hơn 70 tỷ đồng.

Lừa dối khách hàng

Năng lực thực tế có hạn, Housing Group đã nghĩ ra chiêu trò để huy động vốn của khách hàng có nhu cầu mua nhà. Tại khu B5 Cầu Diễn, dù chưa được giao làm chủ đầu tư, năm 2008 liên doanh Housing Group và HAIC đã tự ý huy động vốn của người mua nhà dưới hình thức hợp đồng đặt cọc, hợp đồng góp vốn, thỏa thuận góp vốn, thỏa thuận vay vốn có tính lãi suất kèm theo điều kiện bán căn hộ. Với đơn giá dao động từ 11 đến 16 triệu đồng/mét vuông, liên danh này đã thu của mỗi khách hàng mức tối thiểu 400 triệu đồng (khoảng 30% giá trị căn hộ). Khách hàng đăng ký mua nhà tại trụ sở Housing Group (huyện Thạch Thất) hoặc thông qua các đơn vị môi giới. Hợp đồng góp vốn được ký vào tháng 8-2011, ghi rõ thời gian khởi công dự án là năm 2010, hoàn thành vào quý IV-2015. Sau gần 4 năm kiên trì chờ đợi, nhưng không thấy dự án nhúc nhích, người góp vốn mua nhà đã làm đơn gửi các ngành chức năng. Theo kết luận Thanh tra TP Hà Nội, riêng tại dự án tại B5 Cầu Diễn, liên danh Công ty HAIC, Housing Group đã huy động vốn của 791 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền huy động gần 400 tỷ đồng. Không riêng dự án B5 Cầu Diễn, Housing Group còn sử dụng chiêu bài "huy động vốn" ở hàng loạt các dự án khác. Cụ thể: Tại dự án khu nhà ở kinh doanh tại phường Phú Thượng, công ty này đã thu 51 tỷ đồng của 57 khách hàng và ký hợp đồng bán nhà với 10 khách hàng; tại dự án Trung tâm thương mại kết hợp văn phòng và nhà ở chung cư cao tầng 132 Nguyễn Trãi, công ty này tiếp tục thu của 39 cá nhân và 3 tổ chức với số tiền hơn 63,2 tỷ đồng. Phần lớn số tiền huy động của khách hàng, công ty không giải trình được mục đích sử dụng vào việc gì hay để ở đâu.

Không chỉ sai phạm trong trình tự, thủ tục đầu tư dự án, tổ chức huy động vốn có dấu hiệu lừa đảo, Công ty Housing Group còn kết hợp với Công ty Vic Wold Gia Nguyễn làm giả hợp đồng kinh tế, sổ kế toán, phiếu thu, chi số tiền hơn 385 tỷ đồng tiền huy động vốn, nhằm đối phó với lực lượng thanh tra.
Liên tiếp sai phạm?

Ban cán sự Đảng UBND TP Hà Nội đã có báo cáo gửi Thường trực Thành ủy. Bên cạnh việc khẳng định hàng loạt sai phạm tại Công ty Housing Group, báo cáo chỉ rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị. Cụ thể là, với trách nhiệm quản lý địa bàn trong lĩnh vực đất đai, TTXD, UBND thị trấn Cầu Diễn, Thanh tra Xây dựng huyện Từ Liêm (nay là phường Phú Diễn, quận Bắc Từ Liêm) chưa lập hồ sơ xử lý vi phạm trật tự xây dựng của Công ty Housing Group tại khu đất B5 Cầu Diễn. Hai đơn vị này cũng xác nhận không đúng hiện trạng sử dụng đất thuộc Công ty HAIC (tại thời điểm xác nhận, lô đất CT5 và HH2 đã có quyết định của UBND thành phố thu hồi đất, giao đất cho Công ty VIGEBA tiến hành đầu tư theo quy hoạch Khu đô thị Thành phố giao lưu).

Dù chưa được thẩm định, năm 2008, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội đã có văn bản đồng ý với đề nghị của Công ty HAIC chuyển mục đích sử dụng 20.000m2 đất tại khu B5 Cầu Diễn và xin hợp tác với Công ty Housing Group để lập và thực hiện dự án "Đầu tư xây dựng khu chung cư cao tầng và biệt thự, nhà vườn". Cũng tại dự án này, Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) là cơ quan đề xuất UBND TP Hà Nội cho liên doanh nghiên cứu thực hiện dự án xây dựng công trình và cho phép liên doanh được tiếp nhận hồ sơ dự án từ Sở Giao thông vận tải (GTVT) nhưng lại "quên" kiểm tra, đôn đốc nhà đầu tư triển khai các thủ tục thực hiện dự án. Chưa kể, Sở KH-ĐT còn báo cáo đề xuất UBND TP Hà Nội chủ trương cho liên doanh điều chỉnh quy hoạch toàn bộ ô số 14 khu B5 Cầu Diễn mà không tham khảo ý kiến của Sở Quy hoạch - Kiến trúc.

Về dự án nhà ở để bán cho cán bộ, công nhân viên khó khăn và các đối tượng khác, UBND quận Cầu Giấy (thời điểm năm 2007) đã ra Thông báo số 31/UBND-TBHĐ thu hồi đất trong khi UBND TP Hà Nội chưa chấp thuận chủ trương đầu tư, chưa có văn bản giao Công ty Housing Group làm chủ đầu tư… Quyết định 216/QĐ-UBND của UBND quận Cầu Giấy lúc đó phê duyệt dự án này cũng được kết luận là "không đúng thẩm quyền", "vi phạm Luật Nhà ở". Không chỉ có vậy, UBND quận Cầu Giấy còn cấp giấy phép xây dựng cho Công ty Housing Group trong khi công ty này chưa được Sở Tài nguyên - Môi trường bàn giao đất và bản thân Công ty Housing Group cũng chưa nộp tiền sử dụng đất...

Việc Sở Tài nguyên - Môi trường thẩm định hồ sơ, đề nghị UBND thành phố cho phép Công ty cổ phần Lắp máy chuyển đổi mục đích 10.733m2 đất tại phường Phú Thượng, quận Tây Hồ để thực hiện dự án khu nhà ở kinh doanh của Housing Group chồng lên 1.111m2 đất đã thu hồi để giao cho UBND quận Tây Hồ làm đường từ năm 2007, là không chính xác.

Với Sở Quy hoạch - Kiến trúc thì việc chấp thuận đề xuất của Công ty Housing Group được điều chỉnh cục bộ khu đất 132 Nguyễn Trãi từ chức năng sử dụng đất công cộng sang đất hỗn hợp thương mại, văn phòng, căn hộ cho thuê và chung cư cao tầng trong khi công ty này không phải chủ thể sử dụng đất, chủ dự án. Khi giải trình, Sở Quy hoạch - Kiến trúc nại lý do "dựa trên hợp đồng ủy quyền giữa Tổng Công ty Thương mại Hà Nội với Công ty Housing Group". Thêm nữa, việc sở này đề xuất bổ sung chức năng sử dụng đất căn hộ cho thuê và chung cư cao tầng cũng không đúng với chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, vi phạm quy hoạch chi tiết 1/2.000 quận Thanh Xuân, đã được UBND thành phố phê duyệt.

Như vậy, sự buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng đã vô tình tiếp tay để Công ty Housing Group và các liên danh vi phạm các quy định của pháp luật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của hàng trăm khách hàng.