TP Hồ Chí Minh: Phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật tiệm cận chuẩn khu vực và toàn cầu

Tham dự buổi toạ đàm có các ông: Lê Thắng Lợi, Giám đốc Trung tâm Phát triển giáo dục và đào tạo phía Nam (Bộ Giáo dục và Đào tạo); Trần Xuân Toàn, Phó Tổng biên tập Báo Tuổi Trẻ; Lâm Văn Quản, Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp thành phố Hồ Chí Minh, lãnh đạo các trường cao đẳng và hàng trăm sinh viên đang theo học nghề trên địa bàn thành phố...

Phát biểu tại tọa đàm, ông Lê Thắng Lợi, Giám đốc Trung tâm Phát triển giáo dục và đào tạo phía Nam (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết, hệ thống trường nghề hiện đang được sắp xếp lại theo hướng thống nhất và đồng bộ dưới sự quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tạo tiền đề cho việc nâng chuẩn chất lượng và phát triển nhân lực kỹ thuật.

Nghị quyết số 71-NQ/TW, ngày 22-8-2025, về đột phá phát triển Giáo dục và Đào tạo đang mở ra nhiều hướng đi và cơ chế mới để tăng cường liên kết, huy động nguồn lực và thúc đẩy đổi mới trong giáo dục nghề nghiệp. Đây là cơ hội quan trọng để các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng tốt hơn nhu cầu nhân lực của nền kinh tế trong giai đoạn phát triển sắp tới.

Nguồn nhân lực là yếu tố then chốt trong sự phát triển của mỗi quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các ngành STEM. Việt Nam hiện đặt mục tiêu đào tạo khoảng 1 triệu nhân lực STEM chất lượng cao đến năm 2030. Đây chính là cơ hội lớn cho hệ thống các cơ sở giáo dục nghề nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng nhân lực kỹ thuật trình độ cao cho nền kinh tế.

Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đang rà soát, sửa đổi và cập nhật ba khung pháp lý quan trọng, bao gồm Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp, nhằm cập nhật các nghị quyết mới và tiêu chuẩn quốc tế để hòa nhập với thế giới. Cùng với đó là việc tái cấu trúc hệ thống giáo dục nghề nghiệp, hướng tới một mô hình quản trị linh hoạt, gắn kết chặt chẽ với nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường lao động quốc tế.

Chia sẻ tại buổi toạ đàm, thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Quốc tế Lilama 2, thông tin nhà trường được Chính phủ Đức, Pháp và Việt Nam lựa chọn làm trung tâm đào tạo nghề xuất sắc với 7 nghề chuyển giao từ Đức và 3 nghề từ Pháp. Từ mô hình đào tạo kép của Đức (70% tại doanh nghiệp, 30% tại trường), nhà trường đã điều chỉnh thành mô hình đào tạo liên doanh nghiệp để phù hợp điều kiện Việt Nam. Nhà trường vừa tận dụng kết nối các doanh nghiệp có xưởng đào tạo riêng, vừa đầu tư cho một “trung tâm chung” đặt tại ngay trường để liên kết đào tạo cùng doanh nghiệp.

Thực tế, nhiều ngành như: Cơ điện tử, cắt gọt kim loại, ô tô…, sinh viên tốt nghiệp đi làm ngay tại các doanh nghiệp FDI như Bosch, Mercedes hay các đối tác Đức khác với tỷ lệ rất cao. Riêng với chương trình hợp tác đào tạo nhân lực cho sân bay quốc tế Long Thành, sinh viên Lilama 2 sẽ học năm đầu ở trường, các năm sau lên thẳng xưởng hay bộ phận bảo dưỡng của các đối tác như ACV, SAGS…

Tương tự, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Hưng, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kỹ nghệ II cho biết, nhà trường là một trong những đơn vị tiên phong thực hiện thí điểm đề án thí điểm đổi mới cơ chế hoạt động do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2016, và đã đạt nhiều kết quả tích cực trong đào tạo nghề chất lượng cao.

Hiện trường có 7 nghề trọng điểm, trong đó có các nghề đạt chuẩn quốc tế gồm ô tô theo chuẩn Đức, công nghệ hàn theo chuẩn Đức, ứng dụng phần mềm theo chuẩn Australia cùng ngành xử lý nước thải - thoát nước đào tạo theo mô hình kép của Đức. Hiện mỗi năm, trường đào tạo khoảng 800 học viên theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp để làm việc trong và ngoài nước, đặc biệt tại Đức, Hàn Quốc và Úc.

Còn thạc sĩ Lâm Văn Quản, Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh “chất lượng cao” không thể chỉ được hiểu qua cơ sở vật chất hay tỷ lệ việc làm, mà phải được đo bằng năng lực thực hành, khả năng thích ứng công nghệ và làm việc trong môi trường quốc tế.

“Nhà nước cần sớm ban hành bộ chuẩn chất lượng cao và triển khai mô hình phân tầng ba cấp độ - quốc gia, khu vực và quốc tế - nhằm tạo khung định hướng rõ ràng cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đồng thời đảm bảo sự bình đẳng giữa trường công và trường tư trong công nhận chất lượng”, thạc sĩ Lâm Văn Quản đề xuất.

Cũng theo thạc sĩ Lâm Văn Quản, với vai trò đầu tàu, thành phố Hồ Chí Minh được đề xuất thí điểm mô hình phân tầng chất lượng cao giai đoạn 2025-2030, trong đó phát triển 30 cơ sở giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao, thiết lập Hội đồng kỹ năng nghề thành phố để gắn kết nhà trường - doanh nghiệp - cơ quan quản lý và hình thành các trung tâm đào tạo trong khu công nghiệp.

Đặc biệt, thành phố cũng đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% cơ sở giáo dục nghề nghiệp chuyển đổi số toàn diện, đào tạo 500 giảng viên đạt chứng chỉ nghề quốc tế, thu hút 50 chuyên gia nước ngoài giảng dạy, hướng đến mục tiêu đưa nguồn nhân lực kỹ thuật của thành phố tiệm cận chuẩn khu vực và toàn cầu.