Tổng thống Trump mời ông Netanyahu làm lãnh đạo nước ngoài đầu tiên thăm Nhà Trắng

Theo tờ Guardian, động thái này được xem là một nhượng bộ lớn đối với đồng minh thân cận của Mỹ, trong bối cảnh ông Netanyahu đang đối mặt với lệnh truy nã từ Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) liên quan đến cáo buộc tội ác chiến tranh.

Trong bức thư mời, ông Trump nhấn mạnh vinh dự được đón tiếp ông Netanyahu và cho biết hai bên sẽ thảo luận về cách thức mang lại hòa bình cho Israel và các nước láng giềng, cũng như phối hợp đối phó với các thách thức an ninh chung. Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh Israel và phong trào Hamas đang trong giai đoạn đàm phán nhằm đạt được một nền hòa bình lâu dài sau hơn 15 tháng giao tranh. Tuy nhiên, ông Trump tỏ ra hoài nghi về triển vọng duy trì lệnh ngừng bắn tại Gaza và cho rằng nguy cơ tái diễn bạo lực vẫn còn rất cao.

Cùng thời điểm lời mời được công bố, tình hình tại Gaza tiếp tục có nhiều diễn biến đáng chú ý. Liên hợp quốc cho biết hơn 375.000 người Palestine đã trở về miền Bắc Gaza kể từ khi Israel cho phép di chuyển tự do vào sáng 27-1. Đây là một phần trong thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời cho phép khoảng 600 xe cứu trợ nhân đạo vào Gaza mỗi ngày. Chính phủ Jordan đã triển khai không quân để chuyển 20 tấn lương thực và vật tư y tế tới khu vực này, trong khi đó Qatar với vai trò trung gian hòa giải, khẳng định chưa có hành vi vi phạm nào có thể khiến thỏa thuận sụp đổ. Israel vẫn tiếp tục duy trì lệnh cấm đối với Cơ quan Cứu trợ và hành động của Liên hợp quốc dành cho Người tị nạn Palestine (UNRWA), yêu cầu tổ chức này rời khỏi trụ sở tại Đông Jerusalem vào ngày 30-1. Tổng thư ký UNRWA, ông Philippe Lazzarini cảnh báo rằng lệnh cấm này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến triển vọng hòa bình cũng như đời sống của hàng triệu người Palestine.

Bên cạnh cam kết đối với Israel, ông Trump gần đây cũng đề xuất phương án di dời người Palestine tại Gaza sang Jordan hoặc Ai Cập. Ý tưởng này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các nước trong khu vực, trong đó có Jordan, Qatar và Pháp. Liên hợp quốc cảnh báo rằng bất kỳ hành động di dời cưỡng chế nào cũng có thể bị xem là “thanh trừng sắc tộc” theo luật pháp quốc tế. Theo phóng viên quốc tế Peter Beaumont, đề xuất này không thể được coi là một giải pháp nhân đạo trong bối cảnh hàng trăm nghìn người Palestine buộc phải rời khỏi Gaza sau những cuộc tấn công kéo dài. Lịch sử cũng cho thấy những lần di dời người Palestine trong quá khứ thường dẫn đến tình trạng bị mất quê hương vĩnh viễn. Ông Beaumont cho rằng người Palestine lo ngại cuộc chiến hiện nay sẽ trở thành một “Nakba mới”, tương tự sự kiện năm 1948 khi khoảng 750.000 người bị trục xuất khỏi các vùng đất nay thuộc lãnh thổ Israel.

Phản ứng mạnh mẽ của các quốc gia Ả Rập đối với đề xuất của ông Trump phản ánh mức độ nhạy cảm của vấn đề Palestine trong khu vực. Jordan và Ai Cập, hai nước láng giềng có hiệp ước hòa bình với Israel đã từ chối tiếp nhận người tị nạn từ Gaza vì lo ngại điều này có thể làm thay đổi cán cân dân số và gây bất ổn chính trị nội bộ. Dư luận tại Jordan và Ai Cập cũng đang gây áp lực lên chính quyền nhằm bảo vệ quyền lợi của người Palestine và phản đối bất kỳ kế hoạch di dời nào.

Lời mời của ông Trump dành cho ông Netanyahu thể hiện mối quan hệ đồng minh bền chặt giữa hai nhà lãnh đạo, bất chấp những tranh cãi quốc tế xoay quanh các hành động của Israel tại Gaza. Trong nhiệm kỳ trước, ông Trump đã có nhiều động thái ủng hộ Israel, như công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và thúc đẩy Hiệp định Abraham nhằm bình thường hóa quan hệ giữa Israel với một số quốc gia Ả Rập. Tuy nhiên, việc tiếp đón một nhà lãnh đạo đang bị ICC truy nã có thể làm gia tăng căng thẳng giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu, đồng thời đặt ra câu hỏi về cam kết của Washington đối với luật pháp quốc tế. Với chuyến thăm sắp tới của ông Netanyahu, giới quan sát kỳ vọng Mỹ sẽ làm rõ hơn chính sách của ông Trump đối với Trung Đông, đặc biệt trong bối cảnh xung đột Israel - Palestine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.