Toán lôgic là một ngành của toán và là ngành quan trọng trong cơ sở của toán học. Lôgic toán là toán học của lôgic, chuyên nghiên cứu các hệ thống hình thức. Đối tượng của lôgic toán là tập hợp số, chứng minh toán học và tính toán. Toán lôgic được chia thành nhiều ngành nhỏ hơn như lý thuyết mô hình, lý thuyết tập hợp, lý thuyết chứng minh và lý thuyết đệ quy.
Một bài toán khi giải được gọi là có lôgic khi lập luận chặt chẽ, hợp lí và tuân theo từng bước giải của bài toán đó.
Toán lôgic có lịch sử ra đời từ rất sớm. Ngay từ thế kỷ thứ IV (trước Công nguyên), nhà bác học Aritote (384 - 332 TCN) người Hy Lạp đã nghiên cứu về toán lôgic. Tiếp sau, nhà bác học người Ai Cập Euclid (365 - 275 TCN) đã tiếp tục phát triển các cơ sở lí luận để cho ra đời hệ tiên đề đầu tiên của toán học mà sau này ta gọi là hệ tiên đề Euclid. Đó là một mô hình mẫu mực thể hiện sự phát triển trí tuệ vượt bậc của con người. Từ đây, nhân loại có một mô hình mẫu để sau này, bất cứ khi nào cần xây dựng một lí thuyết mới, ta có thể dựa vào đó để làm tương tự. Năm 10 tuổi, nhà bác học thiên tài người Đức gốc Do Thái Anbert Einstein (1879 - 1955) đã được đọc cuốn sách này. Ông gọi đó là "sách hình học nhỏ thần thánh" và mô tả "sự sáng sủa và chắc chắn đã mang lại cho tôi một ấn tượng khó tả". Ông khuyên mọi người muốn trở thành một nhà khoa học đều nên đọc cuốn sách này.
Trải qua một thời gian dài, đến thế kỷ XIX, nhà toán học người Anh George Boole (1815-1864) đã xây dựng một cấu trúc đại số mà ta gọi là đại số Boole. Đây là nền tảng của lí thuyết lôgic với các phép toán lôgic trên tập hợp là: phép giao, phép hợp, phần bù, và, hoặc, phủ định. Dựa trên đại số Boole cùng hệ cơ số 2, năm 1946, máy tính điện tử cỡ lớn lần đầu tiên được sản xuất tại Mỹ bởi Eckert, Mauchli và các cộng sự Trường Kỹ thuật điện tử Đại học Pennylvania. Từ đó, khoa học kỹ thuật của nhân loại có sự phát triển nhanh cùng với máy tính cá nhân và mạng internet sau này.
Cả hai cuốn sách là hệ tiên đề của Euclid và các phép toán lôgic đều rất cần thiết, dễ học, dễ hiểu và quan trọng bậc nhất trong số những sách mà không chỉ trẻ em mà cả người lớn cũng cần đọc và học. Thời trước khi học THCS, chúng tôi đều được học môn học này. Ngày nay, một số công ty lớn như Samsung, FPT đều tuyển nhân sự, tuyển sinh bằng hình thức thi trắc nghiệm bằng toán lôgic.
Dành cho các bạn học sinh. Hãy suy luận để giải bài toán cổ sau: "Có 3 ông, một ông luôn nói thật, một ông luôn nói dối, ông còn lại lúc nói thật, lúc nói dối. Hãy đặt 3 câu hỏi cho bất cứ ông nào rồi suy luận từ 3 câu trả lời để tìm ra đúng tên của từng ông". 5 phần quà cho những bạn giải đúng gửi đến địa chỉ: Hoàng Trọng Hảo, Tạp chí Toán Tuổi thơ, 361 Trường Chinh, Thanh Xuân, Hà Nội, ngoài phong bì ghi rõ "Dự thi Học mà chơi - chơi mà học của Báo Hànộimới".
(*) Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Hànộimới.