Tổ chức Action Aid: Tôm Việt Nam không hề được nhà nước trợ cấp

Chiều 28/6 tại Hà Nội, tổ chức Action Aid Việt Nam (AAV) đã chính thức công bố kết quả nghiên cứu về vụ kiện của Mỹ đối với tôm nhập khẩu từ Việt Nam. Bằng phương pháp nghiên cứu thực địa tại 5 tỉnh có sản lượng tôm cao nhất: Cà Mau, Sóc Trăng, Phú Yên, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, nhóm nghiên cứu của AAV đã đưa ra những bằng chứng xác thực, khẳng định: “Vụ kiện chống bán phá giá của Liên minh tôm miền Nam nước Mỹ (SSA) là phi lý”.

Theo AAV, những người nuôi tôm Việt Nam đều "phải tự thân vận động", không hề được Nhà nước trợ cấp. Để có vốn nuôi trồng, người nuôi tôm phải vay ngân hàng với mức lãi suất dài hạn từ 1-1,5% và ngắn hạn 1%. Anh Đỗ Đình Tưởng, ở thôn Phú Thọ 3, xã Hiệp Hòa Trung, huyện Tuy Hòa, Phú Yên cho biết, năm 2000, anh đã đầu tư vốn cố định ban đầu 300 triệu đồng để xây dựng trại giống. Toàn bộ số vốn này, anh phải vay mượn họ hàng, "Nhà nước không hỗ trợ gì". Đó cũng là lời khẳng định của tất cả những hộ dân mà AAV khảo sát.

Tuy phải chịu lãi suất do vay vốn nhưng với những lợi thế về chi phí lao động, điều kiện tự nhiên, kỹ thuật nên giá tôm Việt Nam có sức cạnh tranh trên thị trường Mỹ. Thu nhập bình quân của một lao động tại các đầm tôm đạt khoảng 500.000 đồng/tháng (41 USD). Tại các nhà máy chế biến xuất khẩu tôm, mức thu nhập của người lao động đạt từ 1-1,5 triệu đồng/tháng (100 USD). Trong khi đó, mức thu nhập thấp nhất của một lao động làm tôm của Mỹ là 2.000 USD/tháng. Ngoài ra, với hơn 3.000 km bờ biển, người dân Việt Nam có thể nuôi nhiều loại tôm có giá trị cao và vượt trội về chất lượng.

2/7: Bộ Thương mại Mỹ ra phán quyết sơ bộ vụ kiện tôm Trả lời báo giới về tác động của việc DOC quyết định lùi thời hạn ra phán quyết và xếp Việt Nam cùng Trung Quốc để ra phán quyết vào ngày 2/7, ông Nguyễn Hữu Dũng, Tổng thư ký VASEP cho biết: "Năm nay, Mỹ sẽ tổ chức Quốc khánh vào 5/7 nên ngày 6/7 chúng ta mới có thể biết được kết quả chính thức. Nhưng quyết định xem xét nền kinh tế thị trường hay phi thị trường của Việt Nam lại diễn ra ngày 28/7 (tức là cùng với nhóm 2)". Theo ông Dũng, đây là một quyết định phá tiền lệ, vì trước đây họ thường chỉ đưa ra phán quyết cuối cùng khi đã quyết định về nền kinh tế thị trường. VASEP đang yêu cầu DOC xem xét lại quyết định không công bằng này.

Với mức giá 60.000 đồng/kg (loại 35 con/kg), người nuôi tôm và các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn có lãi. Theo khảo sát của AAV, bình quân một hộ gia đình (3-5 người) nuôi tôm thịt sẽ có lợi nhuận từ 10-12 triệu đồng/vụ (3-4 tháng). Có hộ đạt mức lợi nhuận đến 70-100 triệu đồng/vụ. Ông Trần Văn Chánh, ở ấp An Đông, xã An Thới Đông, huyện Cần Giờ, TP Hồ Chí Minh cho biết: “So với làm lúa, nghề nuôi tôm đem lại lợi nhuận lớn hơn rất nhiều lần”. Nhờ nuôi tôm mà hiện nay gia đình ông có cuộc sống ổn định, nhà đã có ti vi, xe máy.

Bản báo cáo của nhóm nghiên cứu khẳng định: "Cũng giống như vụ Mỹ kiện Việt Nam bán phá giá cá tra và cá basa xảy ra năm 2002, vụ kiện lần này của Liên minh tôm miền Nam Hoa Kỳ đối với tôm Việt Nam lại một lần nữa thể hiện rõ chế độ bảo hộ thương mại và sự phân biệt đối xử của Mỹ với hàng hóa nhập khẩu". Nếu không được phán xét một cách công bằng thì hậu quả của vụ kiện này là hàng nghìn hộ nuôi tôm ở Việt Nam có nguy cơ tái nghèo, 3,5 triệu lao động đang làm việc trực tiếp hoặc gián tiếp cho các cơ sở liên quan đến ngành tôm bị ảnh hưởng. Hàng triệu người tiêu dùng Mỹ cũng sẽ phải gánh chịu sự bất công này, vì theo tính toán của CITAC, sau khi áp thuế phá giá, giá tôm ở thị trường Mỹ có thể tăng từ 30 - 42% so với hiện nay.

Xuân Danh (TN)