Tìm mô hình giáo dục đại học thích hợp

Liên quan tới mô hình hệ thống cơ sở giáo dục đại học, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình cho biết, cơ quan thẩm tra đề nghị quy định thống nhất mô hình hệ thống giáo dục đại học gồm có trường đại học và đại học. Theo đó, trường đại học là hạt nhân có cơ cấu tổ chức bên trong gồm các trường chuyên ngành, các khoa, bộ môn và các tổ chức cần thiết khác phục vụ cho hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học, công nghệ. Khi một trường đại học tự lớn mạnh lên và thành lập hệ thống các trường đại học thì được hình thành một đại học.

Trong khi đó, cơ quan soạn thảo đề nghị quy định hệ thống cơ sở giáo dục đại học gồm có đại học, trường đại học, học viện, các cơ sở giáo dục đào tạo có tên khác và gọi chung là đại học chứ không phân biệt thành hai loại như ý kiến của cơ quan thẩm tra. Ông Phan Thanh Bình cho rằng, quy định như vậy chưa giải quyết được bản chất vấn đề về mô hình trường đại học bên trong đại học hiện nay, đồng thời có thể làm phức tạp thêm hệ thống khi quy định tất cả cơ sở giáo dục đại học là đại học.

Với phương án của cơ quan thẩm tra, ông Phan Thanh Bình cho rằng, có ưu điểm là tạo hành lang pháp lý kết hợp được tiềm năng, lợi thế của các trường đại học để tạo nên sức mạnh tổng hợp. “Xu hướng của giáo dục đại học là đa lĩnh vực, thậm chí đến Trường Đại học Y giờ cũng không còn là chuyên ngành đào tạo độc lập nữa mà cần thiết phải đứng trong một tổ hợp. Vậy nên, Philippines đã có Đại học Quốc gia với 17 trường đại học thành viên. Nhật Bản cũng hình thành Tập đoàn Đại học Quốc gia...” - ông Phan Thanh Bình phân tích.

Không đồng tình với quan điểm trên, theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Đinh Văn Nhã, việc hình thành Đại học Quốc gia trong giai đoạn trước là bằng quyết định hành chính nên đến nay còn nhiều bất cập về nội dung cũng như tổ chức.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thông tin, giai đoạn thành lập ba trường đại học vùng và hai Đại học Quốc gia bằng một nghị định của Chính phủ đến giờ không phải là hoàn toàn suôn sẻ. Sáp nhập một cách cơ học các trường đại học thành viên vẫn còn những vấn đề tiếp tục phải xem xét. Do vậy, mô hình ban soạn thảo đưa ra sẽ tháo gỡ được các vấn đề nêu trên, chỉ cần quy định chi tiết hơn một số điểm trong luật. “Tinh thần là giao tự chủ cho cơ sở giáo dục đại học để họ tự quyết định cơ cấu bên trong phù hợp xu thế phát triển của từng trường” - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.

Với kinh nghiệm nhiều năm hoạt động trong ngành Giáo dục, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam Trần Xuân Nhĩ cho rằng, chọn mô hình giáo dục đào tạo bên cạnh quy mô cần nhìn vào thực lực, nhu cầu của đất nước. Tại Việt Nam, một số trường đại học thành viên Đại học Quốc gia và đại học vùng đang muốn tách ra vì họ phải nuôi bộ máy trung gian quá cồng kềnh.

Theo Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục lắng nghe ý kiến dư luận, các nhà khoa học để tiến tới thống nhất mô hình giáo dục đại học. Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học dự kiến được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ sáu diễn ra vào cuối năm nay.