Tiến trình đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ: Tín hiệu lạc quan

Trong một bước đi mới nhất được cho là góp phần khai thông bế tắc vào cuối tuần qua, Trưởng đoàn đàm phán của Mexico cho biết, Mỹ đã mềm mỏng về lập trường đối với điều khoản “hoàng hôn”, tức là cho phép NAFTA tự động hết hạn sau 5 năm trừ khi được các bên đồng ý nối lại. Đây là một trong những điều khoản vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ phía Mexico và Canada suốt thời gian qua. Hiện tại, các bên liên quan tập trung vào giải quyết các vấn đề chưa đạt được đồng thuận liên quan tới lĩnh vực năng lượng và tỷ lệ nội địa hóa đối với lĩnh vực sản xuất ô tô.

Tín hiệu lạc quan được phát đi sau khi Mỹ và Mexico nối lại đàm phán suốt một tháng qua. Dù thỏa thuận nhanh giữa hai nước đã không diễn ra theo dự kiến vào cuối tuần qua do còn tồn tại bất đồng về hai lĩnh vực khó khăn trên, song bước lùi của Washington được cho là sẽ tạo ra bầu không khí cởi mở hơn trong giai đoạn đàm phán tiếp theo, nhất là việc kéo được Ottawa quay trở lại bàn thương thảo. Ngay sau khi thông tin Mexico và Mỹ đạt được tiến bộ trong các vấn đề song phương, Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland khẳng định, nước này sẽ tái tham gia vào các cuộc đàm phán để sớm đạt được một thỏa thuận mới.

Khó khăn lớn nhất hiện nay của cuộc đối thoại giữa Mỹ và Mexico nằm ở lĩnh vực năng lượng. Cụ thể, những quan điểm trái ngược về chính sách năng lượng giữa chính phủ hiện tại và chính phủ mới của Tổng thống đắc cử Mexico Andres Manuel Lopez Obrador - người sẽ nhậm chức vào ngày 1-12 tới - đã gây một rào cản mới. Theo đó, Tổng thống A.Obrador nghi ngờ quyết định mở cửa ngành dầu mỏ và khí đốt năm 2013-2014 do Tổng thống đương nhiệm Enrique Pena Nieto ban hành trong hiệp định mới. Một điểm nghẽn khác trong đàm phán NAFTA là quy tắc xuất xứ mới cho ngành chế tạo ô tô mà các nhà đàm phán Mỹ hy vọng sẽ mang lại nhiều công việc hơn cho khu vực Bắc Mỹ.

Tổng thống Donald Trump luôn cho rằng, “hiệp định già cỗi” này đã giúp Mexico và Canada gây tổn hại cho các công nhân và nhà sản xuất của Mỹ. Mới đây, Washington đã cho mở cuộc điều tra hoạt động nhập khẩu ô tô vào thị trường nước này, bước đi vốn được coi là mở đường cho chính quyền đánh thuế nhập khẩu có thể lên đến 25% với mặt hàng ô tô. Các quan chức của ngành sản xuất này cho biết, nhóm đàm phán của Mỹ hầu như không có sự nhượng bộ nào liên quan tới vấn đề trên.

Tuy nhiên, dư luận cho rằng, với thiện chí đưa ra trong những ngày vừa qua, các bên sẽ sớm đạt được thỏa thuận cuối cùng. Bằng chứng là ngày 27-8 vừa qua, Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo khẳng định, công tác đàm phán song phương với Mỹ về NAFTA đang ở trong những giờ cuối cùng. Các nhà đàm phán sẽ cần thêm ít nhất 1 tuần để làm việc với Canada. Phiên bản NAFTA 2.0 có thể sẽ được đưa ra vào tháng 11. Việc hoàn tất NAFTA đang được kỳ vọng sẽ trở thành "đòn bẩy" để các nước Bắc Mỹ hóa giải “cuộc chiến” thương mại vốn đang làm quan hệ giữa Mỹ với nhiều nước láng giềng lao dốc, nhất là bất đồng chưa từng có giữa Mỹ và Canada kể từ năm 2017.