Thương mại hoá - xu hướng đáng lo ngại của lễ hội

* Sắp tới, Bộ VHTT sẽ kiến nghị Chính phủ xem xét việc đưa vấn đề cán bộ, công chức tham gia hoạt động mê tín, bói toán, lễ bái vào trong các tiêu chuẩn để đánh giá, bình xét cán bộ.

Tháng giêng đã qua đi với rất nhiều lễ hội được tổ chức và gần như năm nào cũng vậy, những chuyện tiêu cực, chạy theo tính thương mại, thực dụng trong lễ hội vẫn là chuyện chẳng mới nhưng... không cũ.

Những nét mới...

Theo thống kê của Bộ VHTT, cả nước có hơn 7.000 lễ hội được tổ chức trong năm nhưng tập trung nhiều nhất là thời điểm mùa xuân, ngay từ những ngày Tết Nguyên đán, tại nhiều địa phương đã khai hội. Vấn đề đặt ra hiện nay là làm thế nào để phát huy hết những giá trị văn hoá, tinh thần của lễ hội, đồng thời tạo được phong cách mới phù hợp với nhịp sống của xã hội. Hàng loạt những vấn đề nổi cộm nảy sinh và tồn tại trong nhiều năm qua như việc các lễ hội quá chạy theo tính thương mại, biểu hiện ở việc bắt chẹt du khách, bao thầu lễ hội, các trò chơi không lành mạnh, mê tín dị đoan, lãng phí trong việc đốt vàng mã...

Để giải quyết hiện trạng này, ngay từ đầu năm 2005, Bộ VHTT đã có công văn gửi sở VHTT các tỉnh, thành phố chỉ đạo việc quản lý và tổ chức lễ hội và tiến hành kiểm tra, làm việc cụ thể với nhiều địa phương. TS Đỗ Kim Thịnh - Phó Cục trưởng Cục VHTT cơ sở (Bộ VHTT) cho biết: "Mùa lễ hội còn kéo dài, tuy nhiên ngay từ những ngày đầu năm chúng tôi nhận thấy việc quản lý và tổ chức các lễ hội đã có nhiều tiến triển tốt, hầu hết các địa phương đã quan tâm hơn đến các yếu tố như tính văn hoá truyền thống, cảnh quan môi trường, dịch vụ của lễ hội...". Nhiều lễ hội như lễ hội "Đêm giao thừa", lễ hội "Bánh tét" (TPHCM), hội "Đua thuyền" (Thừa Thiên - Huế), lễ hội "Xuống đồng" (tại nhiều tỉnh Bắc Bộ), lễ hội "Cầu bông" (Hội An, Quảng Nam)... đã được tổ chức tốt.

Nét đặc trưng của mùa lễ hội năm nay là xu hướng tổ chức lễ hội gắn với du lịch mà tiêu biểu là lễ hội "Du lịch về nguồn" do 3 tỉnh Yên Bái, Lào Cai và Phú Thọ phối hợp tổ chức; lễ hội "975 năm danh xưng Nghệ An", lễ hội "Hành trình di sản" (Quảng Nam)... Từ thực tế, có thể đánh giá lễ hội năm nay thể hiện rất rõ vai trò của việc chính quyền và ngành VHTT các địa phương trong việc chăm lo đến các hoạt động lễ hội.

Lễ hội bị thương mại hoá 

Vấn đề  được Bộ VHTT quan tâm nhất hiện nay là việc giữ gìn được bản sắc văn hoá riêng của từng lễ hội trước việc lễ hội đang có xu hướng thương mại hoá.  Việc tổ chức lễ hội ở không ít địa phương vẫn còn thiên về việc lợi dụng lễ hội để thu lợi chưa chú trọng yếu tố văn hoá truyền thống.

Trao đổi với PV Báo Lao Động, TS Đỗ Kim Thịnh đã đưa ra khá nhiều dẫn chứng bày tỏ sự lo ngại về hiện trạng này như việc hội "Chợ Viềng", "Hội Lim" đã bị biến tướng khi quá nhiều người đã đến đây và chiêm bái nhầm, vô tình tạo điều kiện cho những hành vi kinh doanh trục lợi. Tại nhiều lễ hội, việc hành nghề mê tín dị đoan, truyền bá những ấn phẩm nhuốm màu mê tín, lường gạt khách tham quan, xâm hại lấn chiếm các di tích... vẫn là những điều nhức nhối. Đáng lo ngại nhất là nạn cờ bạc tại các lễ hội có xu hướng phát triển mạnh và việc nhiều cán bộ, công chức đi lễ bái, xem bói...

Theo TS Đỗ Kim Thịnh, trong thời gian tới, Bộ VHTT sẽ đề nghị với Chính phủ xem xét đưa vấn đề cán bộ, công chức tham gia vào các hoạt động mê tín dị đoan, lễ bái vào trong các tiêu chuẩn để đánh giá, bình xét cán bộ. Việc không ít các cơ quan nhà nước tổ chức đi lễ tập thể, sử dụng xe công, thậm chí là quỹ công cho lễ bái là chuyện khá phổ biến hiện nay.

LĐ