Thuốc và doping trong thể thao thành tích cao: Ranh giới mong manh

“Tại SEA Games 22, các tuyển thủ bóng đá quốc gia đã thi đấu khá xôm trò, khắc phục tương đối điểm yếu về thể lực. Một trong các yếu tố quan trọng giúp họ đi tới trận chung kết là dùng thuốc hợp lý” - Viện phó Viện Khoa học TDTT, Giám đốc Trung tâm Y học thể thao Lê Quý Phượng cho biết.

Thuốc bổ - Cần, nhưng đắt

Ông Phượng nhớ lại: Hồi đó, LĐBĐ Việt Nam đã làm việc với Viện Khoa học TDTT để mua thuốc bổ cho cầu thủ. Đó là một loại thuốc của Mỹ, chúng tôi gọi nôm na - phiên âm qua tiếng Trung Quốc là “Khang-Thai”, bổ sung năng lượng, axit amin, các nguyên tố vi lượng, có tác dụng rất tốt với VĐV đỉnh cao, lại không thuộc danh mục thuốc cấm. Chỉ có điều giá khá đắt, khoảng hơn 100 USD/hộp, mỗi hộp gồm 30 túi nhỏ. Mỗi ngày một cầu thủ dùng 1 túi gồm 3 viên. Đợt đấy, Liên đoàn đầu tư chừng 80 triệu đồng để mua thuốc, dùng trong 1 tháng trước khi SEA Games 22 khai cuộc.

Nhưng không phải bộ môn nào cũng có tiền để dùng “Khang-Thai” như bóng đá, và hơn nữa, thuốc này cũng rất khó mua. Vì vậy, với đa số VĐV, các loại thuốc thông dụng hơn là Cao tụ đường của Thụy Điển và Tinh Wei của Trung Quốc. Thực ra, dùng các loại này, chi phí trung bình cho mỗi VĐV cũng phải dao động 40-50.000 đồng/ngày. Vì vậy, tuy những loại thuốc này rất quan trọng đối với VĐV thuộc các môn cần sức bền như điền kinh, bơi, xe đạp, đua thuyền, nhưng VĐV chủ yếu chỉ được dùng một thời gian ngắn trước các giải đấu lớn. Theo ông Phượng, chi nhập thuốc bổ cho VĐV ở SEA Games 22 là gần 3 tỉ đồng.

Doping - nguy hiểm, nhưng lại sẵn, giá rẻ

Các VĐV tuyển quốc gia, sau nhiều lần điều chỉnh mới được nhận chế độ bồi dưỡng 60.000 đồng tiền ăn, 25.000 đồng tiền công- không nhiều nhặn gì so với năng lượng bỏ ra khi tập luyện và thi đấu. Trong cái nền khó khăn chung ấy, việc sử dụng thuốc bổ cho VĐV vẫn còn hạn chế là đương nhiên. Thiếu thuốc bổ, VĐV khó nâng cao thành tích. Thế là một số VĐV, vì quá ham thành tích trước mắt, muốn đốt cháy giai đoạn, đã liều lĩnh dùng thuốc cấm - doping.

Điều cực kỳ nguy hiểm là thuốc có chứa các chất bị cấm sử dụng trong thể thao bán rất sẵn trên thị trường, giá rẻ, VĐV thậm chí có thể mua không cần đơn, càng khó kiểm soát. Có những loại rất thông thường, nhưng nếu sử dụng thường xuyên sẽ có tác dụng như gây nghiện, đấm vào không có phản ứng đau, tăng cường hoạt động cơ bắp để thi đấu dễ bề đạt thành tích cao. Cũng có loại đặc biệt, giá đến 300-400 USD/liều, dùng mỗi tháng 1 lần để tăng hồng cầu, lượng ô xi vận chuyển tăng gần gấp đôi và VĐV chắc chắn sẽ có thành tích đột biến. Nhưng hỡi ôi, tác hại của nó về sau thật khủng khiếp. Một là ức chế sản sinh hồng cầu tự nhiên, gây nên bệnh thiếu máu. Hai là tăng độ nhớt của máu, gây tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến thiếu máu não, nhồi máu cơ tim, hoại tử chi... Người chịu trận không ai khác, chính là VĐV.

Biện pháp nào ngăn chặn doping ?

Khó kiểm soát như vậy, nên quan trọng nhất là phải nâng cao ý thức của VĐV, HLV, bác sĩ đội, nghiêm cấm VĐV sử dụng doping. Trong mỗi đội tuyển, HLV hay chuyên gia không được tự ý kê đơn, VĐV buộc chỉ được dùng thuốc của bác sĩ đội kê, không được tự ý uống thuốc. ở nhiều nước, khi để VĐV sử dụng doping, bác sĩ đội thậm chí còn bị truy cứu trách nhiệm.

Việc nghiên cứu để Việt Nam có thể tự sản xuất thuốc bổ giúp VĐV nâng cao thành tích, bảo đảm sức khỏe với giá thành hợp lý là vô cùng cần thiết. Hiện nay, Viện Khoa học TDTT đang triển khai đề tài nghiên cứu chọn các chất cần thiết có nguồn gốc từ côn trùng để sản xuất thuốc dưới dạng viên nhộng, có tác dụng tăng lực. Nhưng từ nghiên cứu đến sản xuất là cả một quá trình dài, không biết đến bao giờ thuốc mới đến tay VĐV.

Trước mắt, Viện đã lập dự án đề nghị UB TDTT cấp khoảng 4 tỉ đồng để mua thuốc bổ cho VĐV tuyển quốc gia chuẩn bị tham dự SEA Games 23.

HNM