Thủ tướng: Tập trung phục vụ doanh nghiệp ứng dụng, đổi mới công nghệ

Trong năm 2017, hoạt động KH-CN đã đóng góp trên 30% giá trị gia tăng trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp và 38% giá trị gia tăng trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi. Năng suất một số vật nuôi, cây trồng đạt cao so với các nước trong khu vực và trên thế giới: Lúa đứng đầu ASEAN; cá tra, hồ tiêu đứng đầu thế giới; cà phê, cao su đứng thứ hai thế giới.

Các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tiếp tục được phát triển theo chuỗi giá trị với sự tham gia ngày càng đông đảo của các tập đoàn, doanh nghiệp. Kết quả hoạt động KH-CN đã đóng góp vào thành tích hoàn thành vượt mức chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) là 9,4%. Trong các lĩnh vực dịch vụ, việc ứng dụng công nghệ thông tin và các công nghệ chủ chốt của cách mạng công nghiệp 4.0 được đẩy mạnh. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam tăng 12 bậc (từ vị trí 59/128 quốc gia và nền kinh tế lên vị trí 47 - vị trí cao nhất từ trước đến nay.

Bộ KH-CN dẫn đầu trong việc thực hiện cải cách hành chính về hoạt động quản lý, kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. 91% nhóm sản phẩm, hàng hóa, tương ứng với 96% lô sản phẩm, hàng hóa tại khâu thông quan được chuyển sang cơ chế hậu kiểm, giúp cắt giảm thời gian kiểm tra tại cửa khẩu từ 13 ngày xuống còn 1 ngày.

Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo đã phát triển rộng khắp với hơn 40 quỹ đầu tư mạo hiểm, 30 cơ sở ươm tạo, 10 tổ chức thúc đẩy kinh doanh, góp phần thúc đẩy số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tăng nhanh với hơn 3.000 doanh nghiệp, gần gấp đôi số lượng năm 2015 (khoảng 1.800 doanh nghiệp). Số lượng và giá trị các thương vụ đầu tư đã tăng đáng kể.

Năm 2017, Bộ KH-CN đã hoàn thành và trình 100% văn bản thuộc Chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; hoàn thành đúng thời hạn các nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao. Các kết quả nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã có những đóng góp thiết thực để thúc đẩy phát triển đất nước trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc. Nhiều kỹ thuật tiên tiến đã được ứng dụng hiệu quả vào việc chăm sóc sức khỏe nhân dân, phòng chống dịch bệnh, khám chữa bệnh.

Năm 2018, Bộ KH-CN xác định nhiệm vụ trọng tâm gồm: Hoàn thiện hành lang pháp lý hướng dẫn thi hành Luật Chuyển giao công nghệ năm 2017; khuyến khích thực hiện các nhiệm vụ KH-CN gắn với doanh nghiệp; tăng cường ứng dụng công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao phục vụ phát triển nông nghiệp; triển khai thực hiện các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thủ tục, hồ sơ đăng ký doanh nghiệp KH-CN; thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa; đẩy nhanh tốc độ xử lý đơn đăng ký xác lập quyền và thực thi quyền sở hữu công nghiệp; hỗ trợ phát triển và khai thác tài sản trí tuệ...

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã bày tỏ sự ấn tượng với nhiều sản phẩm KH-CN được ứng dụng thành công trong cuộc sống trong thời gian qua; công tác quản lý nhà nước có nhiều tiến bộ, tạo điều kiện cho KH-CN phát triển; hệ thống văn bản pháp lý tiếp tục được hoàn thiện... Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng nêu ra một số vấn đề bất cập cần được rút kinh nghiệm. Đó là thị trường KH-CN phát triển còn chậm, chưa có nhiều kết quả nghiên cứu được ứng dụng và thương mại hóa; việc phát triển KH-CN chưa thực sự gắn với nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội; doanh nghiệp chưa thực sự là trung tâm của hệ thống đổi mới; chưa huy động được nhiều nguồn lực cho phát triển KH-CN; công tác quản lý nhà nước về KH-CN còn chưa làm tròn trách nhiệm trong thu hút nhân tài; nhận thức về KH-CN ở nhiều cấp, ngành còn nhiều bất cập.

Thủ tướng đã đưa ra những định hướng lớn về KH-CN trong giai đoạn 2018-2020, trong đó có 4 trụ cột, 3 vấn đề đột phá và 5 lưu ý. Các trụ cột, vấn đề lớn cần tập trung đổi mới là: KH-CN phải góp phần vào chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là trong nông nghiệp, đây là bài toán lớn mà Bộ KH-CN, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần có trách nhiệm phổ biến, làm mẫu và triển khai; hoạt động đổi mới sáng tạo cần được thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa, Bộ KH-CN cần có chủ trương, biện pháp cho lĩnh vực còn mới mẻ này; cần tập trung phục vụ doanh nghiệp ứng dụng và đổi mới công nghệ, đặc biệt cần có đột phá trong phát triển hệ thống doanh nghiệp; KH-CN phải góp phần vào nâng cao năng suất, chất lượng lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh của nền kinh tế.

Thủ tướng cũng nêu 3 vấn đề đột phá cần tập trung, trong đó, trước tiên là về thể chế, chính sách. Vấn đề đột phá thứ hai là đổi mới về phương thức đầu tư, cơ chế đặt hàng nhiệm vụ KH-CN. Thủ tướng yêu cầu phải sử dụng ngân sách hiệu quả hơn; Bộ cần trình Chính phủ, đưa ra các quyết sách lớn, đặt hàng vĩ mô cho KH-CN gắn liền với chất lượng sản phẩm; cần tập trung đầu tư cho nghiên cứu ứng dụng các lĩnh vực mà Việt Nam đang cần; đặc biệt là phải huy động đầu tư của xã hội, phấn đấu đạt tỷ lệ đầu tư KH-CN cao hơn.

Vấn đề đột phá thứ 3 là đổi mới chính sách sử dụng, trọng dụng cán bộ KH-CN, tập trung 3 đối tượng chính là các nhà khoa học đầu ngành, các nhà khoa học được giao chủ trì nhiệm vụ quan trọng của quốc gia, các nhà khoa học trẻ tài năng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nhấn mạnh 5 lưu ý Bộ KH-CN cần rà soát, triển khai hiệu quả. Thứ nhất, chủ động phát triển cơ sở hạ tầng KH-CN theo hướng hiện đại, đồng bộ, trong đó có các khu công nghệ cao phải làm thành công trong năm 2018 và các năm tiếp theo để bắt nhịp cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Thứ hai, cần quan tâm triển khai vùng kinh tế trọng điểm dựa vào KH-CN, đặc biệt là các vùng có lợi thế phát triển sản phẩm nông nghiệp. Thứ ba, KH-CN phải gắn với yêu cầu của hội nhập quốc tế và thích ứng với nền kinh tế trí thức của thế giới. Thứ tư, bảo đảm tính bền vững trong hoạch định phát triển KH-CN, lộ trình, bước đi, giao trách nhiệm rõ hơn cho các bộ, ngành, địa phương về các nhiệm vụ KH-CN. Thứ năm, phải khắc phục bệnh thành tích trong KH-CN, bệnh không thiết thực, không vào cuộc sống; xây dựng Bộ KH-CN, các đơn vị thuộc Bộ khỏe mạnh cả về tư chất, thể chất cũng như phẩm chất.