Thị trường thịt gia súc, gia cầm: Cần có hàng rào kỹ thuật

Lợi hay hại?

Trong 3 tháng đầu năm 2017, Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 16.000 tấn thịt gia súc, gia cầm. Số lượng thịt nhập khẩu chủ yếu ở thị trường Mỹ, Australia, Ấn Độ, Brazil, Tây Ban Nha. Cục Thú y đánh giá hầu hết thịt các nước nhập về Việt Nam đều được cơ quan thú y kiểm tra hồ sơ, kiểm tra lô hàng trước khi thông quan. Chỉ những lô hàng có nhãn mác ghi rõ nhà máy sản xuất trùng với nhà máy đã được Cục Quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản (Bộ NN&PTNT) cấp mã số (code) xuất khẩu vào Việt Nam, có đóng dấu chứng nhận của Bộ Nông nghiệp các nước trùng khớp với mã trên giấy kiểm dịch do cơ quan thú y cấp mới được phép thông quan.

Theo quy định, định kỳ Cục Thú y chỉ đạo các cơ quan thú y cửa khẩu xây dựng kế hoạch giám sát các chất tồn dư trong thịt nhập khẩu, tổ chức lấy mẫu kiểm tra các chất tồn dư. Trong quý I năm 2017, qua kiểm tra 60 mẫu thịt nhập khẩu đã phát hiện 2 mẫu thịt bò nhập khẩu từ Mỹ có chất ratopamin (một chất tăng trọng mà nước ta đã cấm, nhưng một số nước lại cho dùng với số lượng nhỏ để kích thích tăng trưởng cho vật nuôi), nhưng ở dưới ngưỡng cho phép theo quy định của Bộ Y tế.

Lý giải về giá thịt nhập khẩu rẻ hơn trong nước, Cục trưởng Cục Chăn nuôi Hoàng Thanh Vân cho biết: Do nền sản xuất chăn nuôi hiện đại, khép kín từ sản xuất con giống tới thương phẩm, nên chi phí đầu vào của các nước luôn thấp hơn so với Việt Nam từ 10 đến 20%. Chẳng hạn trong khi giá thành sản xuất thịt lợn hơi của Việt Nam khoảng 38.000 - 39.000 đồng/kg, thì thịt lợn ở Mỹ chỉ ở mức 20.000 đồng/kg. Vì vậy, khi về Việt Nam, thịt nhập ngoại bán với giá thấp hơn sản phẩm thịt trong nước là điều dễ hiểu.

Ông Vân cũng thừa nhận: Mặc dù số lượng nhập khẩu thịt không nhiều, chỉ đáp ứng 5 - 10% nhu cầu tiêu thụ trong nước và chỉ tập trung ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh nhưng đã tác động đến tâm lý người tiêu dùng vì họ có sự so sánh, dẫn đến hoang mang khi lựa chọn giữa 2 loại sản phẩm. Thậm chí việc này đã ảnh hưởng mạnh tới các hộ chăn nuôi trong nước vì sức cạnh tranh kém.

Nói về ảnh hưởng của thịt nhập khẩu tới các trang trại chăn nuôi, ông Nguyễn Văn Thanh - Chủ nhiệm HTX Chăn nuôi dịch vụ Hòa Mỹ (huyện Ứng Hòa) cho biết, trung bình mỗi tháng HTX xuất 100 - 200 tấn thịt lợn các loại cho hệ thống siêu thị, bếp ăn tập thể, nhà hàng... nhưng mấy tháng gần đây, do nguồn cung trong nước dồi dào, cùng với thịt nhập khẩu giá rẻ nên số lượng xuất ra thị trường của HTX chỉ bằng 60% so với cùng kỳ năm trước.

"Không chỉ chăn nuôi lợn, các hộ nuôi gà lông trắng cũng bị ảnh hưởng mạnh dù hiện nay giá tăng lên tới 32.000 đồng/kg nhưng người nuôi vẫn chưa có lãi. Ngoài ra, ở nước ngoài thường chỉ dùng sản phẩm thịt trắng, còn lại đùi, cánh, chân gia cầm chỉ để sản xuất thức ăn chăn nuôi, nhưng do gu ẩm thực, Việt Nam lại trở thành thị trường "béo bở" của các nước xuất khẩu mặt hàng này" - ông Hoàng Thanh Vân cho biết.

Siết chặt hàng rào kỹ thuật

Với nền kinh tế thị trường, nhập khẩu thịt từ các nước có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng là việc lưu thông hàng hóa thông thường giữa các quốc gia. Để sản phẩm thịt không bị thua ngay trên "sân nhà", con đường duy nhất của ngành Chăn nuôi là cần cải tiến công nghệ, kỹ thuật chăn nuôi để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm.

Hiện nay Cục Chăn nuôi đang phối hợp với các đơn vị liên quan của Bộ NN&PTNT rà soát lại quy chuẩn, hàng rào kỹ thuật các loại thịt nhập khẩu vào Việt Nam nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm. Nghiêm cấm các doanh nghiệp nhập khẩu thịt có chứa chất kháng sinh, kể cả chất ratopamin. Cục Chăn nuôi cũng đang xây dựng phần mềm dự báo giá cả thị trường các mặt hàng thịt sản xuất trong nước cũng như nhập khẩu.

Về lâu dài, ngành Chăn nuôi trong nước cần đầu tư xây dựng chuỗi giá trị khép kín từ con giống, trang trại, nhà máy giết mổ đến hệ thống phân phối thực phẩm. Các địa phương khuyến cáo người dân phát triển chăn nuôi theo hướng VietGAHP hữu cơ, các loại con đặc sản để tạo sản phẩm đặc thù.

Các tỉnh, thành phố cần tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính, quỹ đất để khuyến khích các doanh nghiệp lớn đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi, xây dựng chuồng trại quy mô lớn, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất nhằm giảm giá thành đầu vào, nâng cao chất lượng thịt, để chăn nuôi nội địa đứng vững trước làn sóng nhập khẩu thịt như hiện nay.

Bên cạnh đó, các ngành chức năng đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng về lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu tiêu dùng và tránh được nguy cơ bị nhiễu thông tin khi tham gia các hoạt động thương mại...