Thành phố Hồ Chí Minh: Gỡ vướng để phát triển nhà ở xã hội

Còn nhiều điểm nghẽn

Theo Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh, trong giai đoạn 2016-2020, diện tích nhà ở xã hội tăng thêm khoảng 1,23 triệu mét vuông sàn (đưa vào sử dụng 19 dự án nhà ở xã hội với 14.954 căn), đạt hơn 69% chỉ tiêu đề ra. Bước sang giai đoạn 2021-2025, tình hình vẫn chưa được cải thiện. Phó Giám đốc Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh Huỳnh Thanh Khiết cho biết: “Tính đến hết quý I-2022, thành phố mới hoàn thành đưa vào sử dụng 1 dự án nhà ở xã hội (260 căn, 32.668m2 sàn). Như vậy, để hoàn thành chỉ tiêu 2,5 triệu mét vuông sàn nhà ở xã hội đến năm 2025, sẽ còn rất nhiều việc phải làm”.

Cũng theo ông Huỳnh Thanh Khiết, theo quy định hiện hành, để 1 dự án nhà ở xã hội được thực hiện phải mất khoảng 2 năm. Trong 2 năm đó, những biến động giá cả, chính sách khiến chủ đầu tư dự án gặp khó, nên khó thu hút các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở xã hội, trong khi ngân sách còn eo hẹp.

Một trong những khó khăn mà họ gặp phải khi triển khai các dự án nhà ở xã hội là việc hoàn thiện thủ tục để có quỹ đất riêng triển khai khó khăn không kém nhà ở thương mại, nên nhiều doanh nghiệp tập trung làm dự án nhà ở thương mại. Nhưng khi có đất lại phải dành ra 20% diện tích để xây nhà ở xã hội.

Về vấn đề này, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hưng Thịnh Trần Quốc Dũng cho biết: “Chúng tôi phải đền bù với giá rất cao mới có thể giải tỏa mặt bằng hơn 2ha tại thành phố Thủ Đức để thực hiện dự án nhà ở thương mại. Việc phải dành ra 20% diện tích đất và xây nhà ở xã hội có mức giá bình dân ngay trên diện tích này rất khó triển khai”.

Còn theo Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA), trên thực tế doanh nghiệp phát triển dự án nhà ở xã hội không được hưởng mức vay ưu đãi 5% cho khoảng 80% số vốn triển khai dự án như quy định mà phải chịu mức lãi suất lên đến 11%, nên rất khó huy động vốn để triển khai dự án.

Trong năm 2022, thành phố Hồ Chí Minh dự kiến triển khai 6 dự án nhà ở xã hội, nhưng theo Sở Xây dựng, do một số vướng mắc nên chỉ có thể triển khai được 3 dự án. "Nếu thành phố không có cơ chế thí điểm để tháo gỡ khó khăn, tạo đột phá trong việc xây dựng nhà ở xã hội, sẽ rất khó thực hiện đúng kế hoạch”, ông Huỳnh Thanh Khiết nhận định.

Giải quyết những vướng mắc

Trong tháng 6-2022, Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều cuộc giám sát để nắm bắt các vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội, từ đó kiến nghị cấp có thẩm quyền gỡ vướng. Phó Trưởng ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Minh Nhựt cho biết: “Đây là vấn đề được thành phố rất quan tâm, mong muốn đưa ra giải pháp tổng thể, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn”.

Tại các buổi giám sát nêu trên, Sở Xây dựng đã đề xuất UBND thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành trung ương nghiên cứu đơn giản hóa các thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội. Sở cũng kiến nghị UBND thành phố Hồ Chí Minh ủy quyền cho UBND các quận, huyện và thành phố Thủ Đức; ủy quyền cho Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp thành phố thực hiện các thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân. Sở đề xuất dự án nhà ở xã hội thuộc 20% diện tích dự án nhà ở thương mại cần được định giá theo đơn giá nhà nước và cho phép doanh nghiệp hoàn lại bằng tiền hoặc quỹ nhà đất cho thành phố.

HoREA cũng đã có 2 văn bản tổng hợp kiến nghị của 86 doanh nghiệp đang thực hiện 102 dự án bất động sản nhà ở thương mại, dự án nhà ở xã hội, đề nghị lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh xem xét tháo gỡ các vướng mắc. Đáp lại, Văn phòng UBND thành phố Hồ Chí Minh đã có văn bản thông báo kết luận chỉ đạo của Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi về vấn đề này, giao các sở, ngành liên quan phối hợp giải quyết.

Đáng chú ý trong các ý kiến chỉ đạo có nêu rõ cách thức giải quyết việc thực hiện nghĩa vụ hoàn thành 20% diện tích cho dự án nhà ở xã hội bằng nhiều cách: Bàn giao quỹ nhà; bàn giao quỹ đất; bàn giao tiền tương ứng diện tích nhà, đất… Những chỉ đạo này sẽ được thực hiện ngay ở 13 dự án nhà ở xã hội đang vướng mắc thủ tục tại thành phố Thủ Đức và nhiều quận, huyện của thành phố Hồ Chí Minh.