Thành phố Hồ Chí Minh đã di dời được 657/6.500 căn nhà trên và ven kênh rạch

Theo đó, thực hiện Kế hoạch chỉnh trang và phát triển đô thị trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021 - 2025 và các năm tiếp theo do UBND thành phố Hồ Chí Minh ban hành, Sở Xây dựng đang hướng đến mục tiêu đến năm 2025, di dời 6.500 căn nhà ven và trên kênh rạch trên toàn thành phố.

Trong số này, có 2 nhóm ưu tiên, gồm 17 dự án sử dụng vốn ngân sách (3 dự án thực hiện mục tiêu kép vừa giải quyết nhu cầu thoát nước để chống ngập, vừa di dời nhà trên và ven kênh rạch để chỉnh trang đô thị; 14 dự án đã triển khai các bước chuẩn bị đầu tư trong giai đoạn 2016 - 2020).

Sau 2 năm thực hiện, tính đến hết quý II-2023, thành phố đã di dời được 657/6.500 căn nhà ven và trên kênh rạch, trong 1 dự án đã hoàn thành và 7 dự án dự kiến hoàn thành trước dịp 30-4-2025.

Trong đó trọng tâm là dự án rạch Xuyên Tâm (quy mô di dời 2.134 căn, đã được UBND thành phố phê duyệt dự án đầu tư); dự án Bờ Bắc kênh Đôi (1.017 căn) hiện đã được Sở Xây dựng báo cáo trình UBND thành phố phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, dự kiến trình HĐND thành phố Hồ Chí Minh thông qua chủ trương đầu tư công vào kỳ họp cuối năm 2023.

Dự kiến đến năm 2025, thành phố sẽ di dời được 4.250/6.500 căn nhà ven và trên kênh rạch, đạt 65% kế hoạch đề ra.

Với các dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách, so Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP không còn quy định về hình thức Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (hợp đồng BT); nhà đầu tư sẽ không được thanh toán bằng quỹ đất, mà chỉ có thể khai thác, kinh doanh trên phần diện tích đất sau khi đã di dời nhà trên và ven kênh rạch, nên không hấp dẫn trong việc mời gọi các nhà đầu tư tham gia thực hiện dự án.

Vì vậy, UBND thành phố Hồ Chí Minh đã không đề ra chỉ tiêu hoàn thành bồi thường, di dời của nhóm này mà giao các sở, ngành, quận huyện tập trung hoàn tất thủ tục điều chỉnh quy hoạch, chuẩn bị các bước để sớm đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư sau năm 2025.

Trong số này, có các dự án trên 3 tuyến kênh rạch tại quận 7 và Dự án Bờ Nam kênh Đôi (quận 8). Với các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98 của Quốc hội quy định cho thành phố Hồ Chí Minh, các dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách sẽ sớm được triển khai thực hiện.

Theo Sở Xây dựng, hiện có 2 khó khăn vướng mắc trong thực hiện các mục tiêu di dời nhà ở ven và trên kênh rạch. Một là dự án này không được xếp vào diện trọng điểm, cấp thiết, nên đa số các dự án chưa được bố trí vốn hoặc giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư.

Sau khi Quốc hội cho phép thành phố Hồ Chí Minh được sử dụng nguồn vốn dự kiến tăng thêm trong giai đoạn trung hạn 2021 - 2025, Sở Kế hoạch và Đầu tư sẽ rà soát, cân đối nguồn vốn đề xuất bố trí kế hoạch vốn đầu tư công cho các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch theo kiến nghị của Sở Xây dựng.

Thứ hai là đa số các dự án di dời nhà trên và ven kênh rạch đều có pháp lý nhà, đất phức tạp như: Nhà không có pháp lý về quyền sử dụng đất, nhà lấn chiếm, 1 phần trên đất, 1 phần trên kênh rạch… dẫn đến việc hiệp thương, bồi thường chậm, làm dự án kéo dài, còn nhiều trường hợp tiếp tục khiếu nại, chưa đồng ý nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư thực hiện dự án theo kế hoạch.

Để thực hiện các mục tiêu đã đề ra, Sở Xây dựng thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị UBND thành phố Hồ Chí Minh ưu tiên cân đối, bố trí nguồn vốn cho các dự án sử dụng vốn ngân sách, để không chỉ thực hiện được mục tiêu của Kế hoạch chỉnh trang và phát triển đô thị giai đoạn 2021 - 2025, mà còn thực hiện mục tiêu của Kế hoạch chống ngập và xử lý nước thải của thành phố giai đoạn 2020 - 2030.

Giao Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn UBND quận 6 xử lý, giải quyết dứt điểm 88 căn chưa di dời do khiếu nại về chính sách, đơn giá bồi thường của dự án kênh Hàng Bàng giai đoạn 2. Cùng với đó, thí điểm cho tất cả các đối tượng là hộ gia đình đang có nhà trên và ven kênh rạch được thuê nhà ở xã hội (hoặc thuê mua tùy khả năng) để người dân ổn định cuộc sống.