Tạo thêm quỹ đất cho phát triển nhà ở

Sau khi sáp nhập các quận 2, 9 và Thủ Đức để thành lập thành phố Thủ Đức (năm 2021), giá nhà đất tại đây tăng nhanh. Ở những khu vực quận 2 cũ, giá đất luôn giữ mức cao, trung bình trên 100 triệu đồng/m². Trong khi đó, dù thị trường bất động sản đóng băng, giá nhà chung cư tại thành phố Thủ Đức cũng đang “neo” ở mức khá cao, trung bình từ 50 đến 70 triệu đồng/m². Với mức giá này, người có thu nhập trung bình khó tiếp cận nhà ở, còn người thu nhập thấp càng thêm xa vời giấc mơ an cư.

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ năm (đang diễn ra), quy định “Nhà nước đầu tư phát triển quỹ đất để đáp ứng nhu cầu sử dụng đất của các dự án đầu tư và các dự án tái định cư”. Theo Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) Lê Hoàng Châu, khái niệm “Nhà nước đầu tư” để phát triển quỹ đất đã thể hiện sự “đổi mới tư duy kinh tế về đất đai” của Nhà nước để phát huy nguồn lực đất đai và tạo nguồn thu quan trọng từ đất đai cho ngân sách nhà nước thông qua cơ chế hoạt động của “Quỹ phát triển đất”.

Theo Tiến sĩ Lê Bá Chí Nhân (chuyên gia kinh tế), nghị quyết của Đảng và quy định của Hiến pháp, pháp luật về “sở hữu đất đai” quy định “đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”. Vì vậy, vai trò của Nhà nước trong kiến tạo quỹ đất giữ vai trò quyết định.

“Là thành phố đông dân nhất cả nước, có tốc độ tăng dân số cơ học cao, nhu cầu nhà ở lớn, vai trò tạo lập quỹ đất của các cấp có thẩm quyền thành phố Hồ Chí Minh càng có ý nghĩa hơn. Có quỹ đất dồi dào sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư tiếp cận nguồn lực đất đai, từ đó người dân có cơ hội sở hữu nhà ở nhiều hơn”, Tiến sĩ Lê Bá Chí Nhân nhận định.

Hiện nay, quỹ đất phát triển đô thị ở các quận trung tâm thành phố Hồ Chí Minh còn rất ít, nên việc phát triển quỹ đất đang được ưu tiên. Theo quy hoạch, thành phố có 8 tuyến đường sắt đô thị (metro). Việc tạo quỹ đất để phát triển đô thị dọc các tuyến metro này là cần thiết để khai thác hiệu quả hoạt động. Tại hội thảo gần đây, ông Shin Kimura, Cơ quan Phục hưng đô thị Nhật Bản (URA) cũng cho rằng, thành phố cần quy hoạch quỹ đất phát triển đô thị, phục vụ giao thông nhằm khai thác hiệu quả các tuyến metro.

Mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh đã trình UBND thành phố phê duyệt kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, trong năm 2020, thành phố được duyệt chỉ tiêu 88.000ha đất nông nghiệp nhưng kết quả vẫn còn gần 23.000ha chưa thực hiện. Đối với đất phi nông nghiệp, chỉ tiêu phê duyệt là 118.890ha nhưng thành phố chỉ thực hiện được 96.643ha, đạt 81,2%. Giai đoạn này, thành phố đặt chỉ tiêu chuyển 9.867ha đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp; chuyển 684ha đất phi nông nghiệp không phải đất ở sang đất ở. Quỹ đất này dự kiến sẽ tập trung tại một số khu vực ngoại thành có mật độ dân số cao. Bên cạnh đó, thành phố cũng dự kiến thu hồi đất dọc các tuyến đường vành đai đang được xây dựng, quy hoạch sử dụng đất đô thị để bán đấu giá, tạo vốn tái đầu tư cơ sở hạ tầng.

UBND thành phố Hồ Chí Minh sẽ có kế hoạch khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, để đất đai trở thành động lực của kinh tế thành phố và tăng nguồn thu ngân sách nhà nước. Phó Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường cho biết, thành phố đang tìm động lực mới từ công tác quy hoạch đô thị. Đồng thời, tiếp tục rà soát, đánh giá quá trình thực hiện và điều chỉnh kịp thời các đồ án quy hoạch đã được duyệt. Trước mắt, thành phố ưu tiên hoàn chỉnh đồ án điều chỉnh quy hoạch các khu đô thị như Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa (quận Bình Thạnh), Khu đô thị Tây Bắc thành phố (huyện Củ Chi)…