Tăng hiệu quả cấp phiếu lý lịch tư pháp: Mấu chốt là cơ chế phối hợp

Đăng ký lý lịch tư pháp qua internet

LLTP là giấy xác nhận lý lịch về án tích của người bị kết án bằng bản án, quyết định hình sự của tòa án có hiệu lực pháp luật, tình trạng thi hành án và về việc cấm cá nhân đảm nhiệm chức vụ, thành lập, quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị tòa án tuyên bố phá sản. LLTP do Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố cấp. Đến nay, đã có hơn 80 thủ tục hành chính có yêu cầu phiếu LLTP như thủ tục về xin việc, nuôi con nuôi, quốc tịch, luật sư, quản lý cư trú, tổ chức phi chính phủ, khám chữa bệnh, khoa học và công nghệ, hàng không, chứng khoán, bảo hiểm… Thực tế này cho thấy, vai trò và tầm quan trọng của phiếu LLTP được đề cao tương tự "giấy thông hành" về mặt nhân thân để người dân có thể tham gia vào nhiều hoạt động dân sự.

Để tạo thuận lợi cho công dân, gần đây Sở Tư pháp Hà Nội đã thống nhất quy chế phối hợp, cung cấp thông tin với Công an thành phố. Sở Tư pháp quyết định, rút ngắn thời hạn giải quyết các hồ sơ cấp phiếu LLTP cho người nước ngoài tạm trú tại Hà Nội từ 15 ngày làm việc theo quy định tại Luật LLTP xuống còn 13 ngày làm việc. Việc ứng dụng dịch vụ chuyển phát nhanh trả kết quả thủ tục hành chính lĩnh vực này cũng đã được Sở Tư pháp triển khai. Phiếu đăng ký được cung cấp tại các điểm phục vụ bưu chính và được đăng tải trên trang thông tin điện tử của cơ quan có thẩm quyền cấp phiếu LLTP. Việc nộp lệ phí cấp phiếu có thể chuyển kèm qua dịch vụ chuyển tiền khi gửi hồ sơ hoặc tại địa chỉ báo phát và gửi biên lai chuyển lệ phí kèm theo hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền cấp phiếu. Dù đã có nhiều tiện lợi, song tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ chưa cao.

Từ tháng 4-2016 này, các cá nhân, tổ chức có yêu cầu cấp phiếu LLTP có thể lựa chọn thêm một phương thức nhanh hơn, tiện lợi hơn đó là, đăng ký cấp phiếu LLTP trực tuyến. Với cách này, người dân chỉ cần thực hiện dịch vụ công tại nhà với một chiếc máy tính kết nối internet. Quá trình thực hiện và thông tin tiến độ của các thủ tục liên quan tới dịch vụ hành chính công nhờ vậy sẽ thuận tiện hơn.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Phạm Thanh Cao khẳng định, để người dân hưởng ứng dịch vụ đăng ký trực tuyến, sẽ phải chú trọng khâu tuyên truyền thông qua hoạt động truyền thông; niêm yết công khai phương thức cấp phiếu LLTP trực tuyến tại trụ sở Sở Tư pháp. Ngoài ra, lực lượng cán bộ làm công tác LLTP cũng sẽ được tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng… Tuy vậy, theo khảo sát của phóng viên Báo Hànộimới, chưa có nhiều địa phương thực hiện được phương án trên. Nhiều ý kiến còn cho rằng, 15 ngày để xác minh lý lịch cho những trường hợp phức tạp là không đủ.

Có thể tăng đầu mối cấp phiếu lý lịch tư pháp

Để đáp ứng tốt nhất yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức về cấp phiếu LLTP, Bộ Tư pháp đã tính đến phương án tăng đầu mối cấp phiếu cho người dân kết hợp với nhân rộng mô hình dịch vụ công trực tuyến để công dân ở bất cứ nơi đâu cũng có quyền đăng ký cấp phiếu LLTP.

Tại cuộc họp nghe báo cáo chuẩn bị tổng kết 5 năm thi hành Luật LLTP, một số ý kiến tán thành với định hướng cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực LLTP nêu trên nhằm góp phần cải cách hành chính, giảm chi phí, gánh nặng cho người dân. Đại diện Cục Kiểm soát thủ tục hành chính khẳng định sẽ cùng Trung tâm LLTP quốc gia tích cực rà soát các thủ tục liên quan có yêu cầu phiếu LLTP, bảo đảm phương án đơn giản hóa đã được phê duyệt sẽ thể chế hóa trong quá trình sửa đổi, bổ sung luật tới đây, tránh nhiều cách hiểu khác nhau trong quá trình thực hiện.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cũng đồng tình phải có định hướng về cải cách thủ tục hành chính về LLTP. Tuy nhiên, vướng mắc mấu chốt hiện nay là Sở Tư pháp - đầu mối cấp phiếu LLTP nhưng thiếu thông tin LLTP, do phải phụ thuộc vào các cơ quan khác, thông tin LLTP cung cấp chưa kịp thời, chưa chính xác… Đơn cử, tại tỉnh Quảng Ngãi, với trường hợp vi phạm pháp luật, cần phải liên hệ với tòa án và chính quyền địa phương để xác minh cụ thể, trên 35 ngày mới có kết quả xác minh. Ngoài ra, đa số trường hợp công dân Việt Nam có thời gian thường trú tại nhiều tỉnh, thành phố, có thời gian cư trú ở nước ngoài thì kết quả tra cứu, xác minh về nhân thân của Công an cấp tỉnh gửi Sở Tư pháp thường chậm so với quy định (do phương pháp trao đổi thông tin thủ công, cập nhật dữ liệu chưa đầy đủ). Vì vậy, song song với việc đa dạng hóa hình thức cấp phiếu LLTP để người dân có thêm nhiều sự lựa chọn, phải nghiên cứu giải pháp khắc phục những bất cập nêu trên, quy rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong các khâu phối hợp. Có như vậy, chủ trương cải cách tư pháp mới được thực hiện triệt để.