Tái cơ cấu doanh nghiệp tại PVN: Nền tảng của thành công

Trọng tâm là việc cổ phần hóa (CPH) các doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Đây là vấn đề mang tính nền tảng, có vai trò quyết định đến thành công của Tập đoàn PVN trong năm nay và những năm tiếp theo.

Chuyển đổi các DNNN thành các công ty cổ phần (công ty đại chúng hình thành, tồn tại và phát triển bởi sự góp vốn của nhiều cổ đông) là loại hình công ty căn bản tồn tại trên thị trường và nhất là để niêm yết trên thị trường chứng khoán, với những ưu điểm đã được chứng minh qua những giai đoạn khác nhau... Riêng với PVN, ngay từ năm 2006 đã triển khai tích cực việc CPH các DNNN. Kết quả giai đoạn 2006-2010, ngoài Liên doanh Việt Nga (Vietsovpetro) là cổ phần của 2 Nhà nước Việt - Nga mà phía Việt Nam thông qua PVN quản lý phần vốn của phía Việt Nam, PVN đã CPH các tổng công ty: Khoan và Dịch vụ khoan Dầu khí (mã chứng khoán PVD), Dịch vụ Tổng hợp Dầu khí (PET), Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí (PVS), Vận tải Dầu khí (PVT), Phân bón và Hóa chất Dầu khí (DPM), Tài chính CP Dầu khí Việt Nam (PVF), Khí Việt Nam (PVGas)… Hàng trăm triệu cổ phiếu được bán cho các cổ đông chiến lược và các cổ đông nhỏ lẻ trong và ngoài nước đã thu về 22.972 tỷ đồng, góp vào tăng vốn điều lệ của Tập đoàn được Thủ tướng Chính phủ giao ngày 1-7-2010 để chuyển đổi mô hình tập đoàn theo Công ty mẹ - Công ty con. Như vậy, giai đoạn năm 2006-2010 là thời kỳ CPH DNNN tích cực và thành công nhất trong ngành dầu khí. Có cổ phiếu mã PVD giá trúng bình quân 13.000 đồng khi đóng cửa lên sàn đạt 130.000 đồng/cổ phiếu; các cổ phiếu tương ứng như PET là 15.000/58.000, PVS 37.300/120.000... Đến nay chỉ còn 4 đơn vị là 100% vốn nhà nước của PVN chưa CPH là các tổng công ty: Dầu Việt Nam (PVOil), Điện lực Dầu khí Việt Nam, các công ty: Đóng tàu Dung Quất và Đạm Cà Mau. Đây là những đơn vị thực hiện nhiệm vụ bình ổn thị trường xăng dầu, điện... Có đơn vị như Đạm Cà Mau mới đưa vào vận hành năm 2013, đang quyết toán, nhưng vẫn phải triển khai CPH và hoàn thiện trong năm 2014-2015. Đến hết quý I-2014, tổng giá trị thị trường của các cổ phiếu "họ dầu khí" đạt khoảng 240.000 tỷ đồng, tương đương 20% giá trị thị trường chứng khoán Việt Nam; lượng cổ phiếu do PVN nắm giữ chiếm 1/6 vốn hóa thị trường, điều mà không có tập đoàn hay bất kể nhà đầu tư nào đạt được. Như vậy có thể khẳng định, những năm qua, ngoài việc "gọi" đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí, PVN đã thực hiện tốt việc tái cơ cấu và triển khai CPH các DNNN rất thành công, với sự có mặt và cơ cấu thị phần trên thị trường chứng khoán đã làm gia tăng sự hấp dẫn cũng như quy mô thị trường chứng khoán.

Để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ tái cơ cấu các DNNN mà trọng tâm là CPH, các cấp có thẩm quyền cần sớm phê duyệt đồng bộ phương án tái cơ cấu các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Các bộ chủ quản, Bộ Tài chính cần có hướng dẫn cụ thể và chỉ đạo để các đơn vị lập kế hoạch, triển khai và có tiến độ cụ thể; tổ chức kiểm tra giám sát, báo cáo định kỳ theo quy định. Các đơn vị cần dựa vào đề án được duyệt, soát xét ngành nghề kinh doanh chính, ngoài ngành rồi phân ra mức độ cấp thiết phải thoái vốn khỏi lĩnh vực kinh doanh chính, công việc được triển khai theo đúng quy định. Hiện nay, một số đơn vị là công ty con, công ty cháu của Tập đoàn PVN đã đầu tư ra ngoài ngành, lĩnh vực kinh doanh chính mà họ đang lỗ hoặc là giá trị đầu tư trên thị trường thấp hơn giá trị đang hạch toán trên sổ sách kế toán được yêu cầu phải trích lập dự phòng, giảm giá đầu tư tài chính. Trường hợp mà không thu hồi đủ giá trị vốn ghi trên sổ sách thì cho phép và có hướng dẫn, phê duyệt việc thoái vốn, Bộ Tài chính cùng các bộ chủ quản cần có chỉ đạo và phê duyệt cho từng trường hợp được trình. Tổng Công ty SCIC cần chủ động phối hợp với các tập đoàn, tổng công ty nhà nước để sớm chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn tại các DNNN đã CPH. Trong quá trình triển khai tại các DNNN cần đánh giá, xác định được quy mô và tỷ lệ vốn nhà nước tại DN, tỷ lệ cần duy trì, đánh giá lợi ích thu được khi thực hiện phương án tái cơ cấu, việc triển khai công tác CPH đối với nền kinh tế - xã hội cũng như ảnh hưởng với lực lượng lao động sau khi sắp xếp lại.

Để sắp xếp tái cơ cấu PVN theo Quyết định số 46/TTg của Thủ tướng Chính phủ, với việc ban hành Nghị định về quản lý tài chính đối với Tập đoàn, các nghị quyết vừa ban hành của Thường vụ Đảng ủy tập đoàn, Hội đồng Thành viên tập đoàn, Tổng Giám đốc PVN và các đơn vị 100% vốn nhà nước còn lại sẽ thực hiện sớm để phát triển ổn định và không ngừng tăng trưởng trong những năm tiếp theo.