Tác hại khôn lường của việc di chuyển bệnh nhân đột quỵ sai cách

Người nhà mất bình tĩnh khi thân nhân bị mê man

Theo các bác sĩ điều trị đột quỵ, người nhà bệnh nhân thường có tâm lý lo sợ, mất bình tĩnh khi phát hiện thân nhân bị đột quỵ, trạng thái mê man, bất động. Do đó khi phát hiện họ đã vội vã tiến hành ẵm, bế bệnh nhân đi cấp cứu và đã xảy ra các sai sót đáng tiếc như tăng chấn thương, xuất huyết não khiến tình trạng bệnh nhân nặng thêm.

Chị Mai Thị T, 65 tuổi, ngụ tại TP Hồ Chí Minh là trường hợp đột quỵ đầu tiên được bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh ghi nhận do người nhà vận chuyển bệnh nhân sai cách dẫn đến liệt tứ chi. Cụ thể, người nhà phát hiện chị T mê man lúc gọi thức dậy buổi sáng nên lập tức đưa người bệnh đến bệnh viện Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh cấp cứu. Khi đến bệnh viện, các bác sĩ phát hiện người bệnh đã bị liệt tứ chi, chụp CT thấy xuất huyết não một bên không quá lớn nên chưa giải thích được nguyên nhân vì sao dẫn đến tình trạng liệt tứ chi của người bệnh. Sau đó, bệnh nhân được chỉ định chụp MRI cột sống cổ và phát hiện có tổn thương tủy cổ kèm theo. Khai thác lại quá trình di chuyển người bệnh đến bệnh viện, các bác sĩ phát hiện, người nhà đã bế bệnh nhân, để cổ bệnh nhân lắc tự do theo nhịp chạy của người bế. Các bác sĩ đánh giá, nhiều khả năng trong lúc di chuyển làm người bệnh cúi hoặc ngửa cổ quá mức, khiến người bệnh tổn thương tủy cổ thêm, gây ra tình trạng liệt tứ chi.

Một trường hợp khác là anh Nguyễn Minh D, 42 tuổi cũng ngụ tại TP Hồ Chí Minh. Người nhà phát hiện Anh D bị ngã trên sàn nhà tắm. Lúc này người nhà đã luống cuống di chuyển anh D đến bệnh viện cấp cứu. Tuy nhiên khi đang bế anh D do sàn nhà tắm trơn nên người bế trượt chân té khiến cả người bế lẫn bệnh nhân đều bị chấn thương. Lúc nhập viện, người bệnh bị tai biến được chỉ định chụp CT thì phát hiện vừa có chấn thương sọ não, vừa có nhồi máu não kèm theo.

Theo BS CKI. Trần Quốc Tuấn - Khoa Ngoại Thần Kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh: “Việc di chuyển người bệnh đột quỵ không đúng cách có thể làm cho tình trạng bệnh nặng thêm. Điểm cần lưu ý là các người bệnh đột quỵ có thể có chấn thương kèm theo do đột ngột té ngã, nhưng không được người thân nhận ra các chấn thương để sơ cứu trước. Bên cạnh đó, nếu di chuyển không đúng cách, thì người bệnh có thể nặng hơn dù không chảy máu thêm, do các chấn thương sẵn có hoặc các chấn thương mới mà việc di chuyển có thể gây ra. Khi có các tổn thương kèm theo thì việc xử trí đột quỵ hoặc chấn thương trên người bệnh sẽ phức tạp và nguy cơ cao hơn nhiều, vì xử lý tình trạng này có thể làm nặng hơn tình trạng kia và ngược lại”.

Ứng phó như thế nào khi người nhà bị đột quỵ?

Theo BS CKI. Trần Quốc Tuấn - Khoa Ngoại Thần Kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, về cơ bản, việc vận chuyển người bệnh đột quỵ có các nguyên tắc như sau: Một là đảm bảo đường thở và tim đập; hai là cố định bảo vệ được các bộ phận có thể tổn thương như đầu cổ, tứ chi; và ba là nhanh nhất có thể.

Chính vì vậy, nếu muốn di chuyển người bệnh đúng cách, người thân cần biết đánh giá mạch, nhịp thở, đảm bảo đường thở và tim đập theo các nguyên tắc của hồi sức tim phổi chung; biết cách cố định các bộ phận quan trọng bao gồm đầu cổ, tứ chi của người bệnh khi di chuyển. Nếu không có cáng chuyên dụng thì tốt nhất là để người trên mặt phẳng cứng, nằm ngửa, tay chân xuôi theo mình, dùng giày nặng hoặc chăn cố định 2 bên đầu tránh chấn thương cột sống cổ lúc di chuyển.