Skripal – Điệp viên trở thành tội đồ phản quốc vì tiền

Skripal bị kết án, về sau được thả để trao đổi điệp viên. Tội danh mà ông này bị kết án là tuồn danh tính các mật vụ Nga ở Châu Âu cho Cơ quan Tình báo MI6 của Anh. Nga cho rằng MI6 đã trả Skripal 100.000 USD để đổi lấy thông tin mà ông này đã cung cấp từ những năm 1990.

Skripal là một trong bốn tù nhân mà Nga trao đổi điệp viên ở Mỹ năm 2010. Skripal cùng vợ và con trai cả về sau tới Anh sinh sống. Cựu điệp viên 66 tuổi này ngày 4-3 bị phát hiện bất tỉnh trên ghế ở một trung tâm mua sắm tại Salisbury, Anh cùng con gái Yulia 33 tuổi. Sau một thời gian nguy kịch, sức khỏe của hai bố con Skripal đã khá hơn, qua giai đoạn nguy hiểm.

Các chuyên gia Anh kết luận rằng chất độc thần kinh cấp độ quân đội được phát triển từ thời Liên Xô đã được sử dụng để đầu độc hai bố con ông Skripal. Chất này thuộc một nhóm các chất độc bí mật và đặc biệt nguy hiểm có tên Novichok.

Với kết luận trên, Thủ tướng Anh Theresa May đã trục xuất 23 nhà ngoại giao Nga, kéo theo làn sóng trục xuất ở hàng chục quốc gia phương Tây. Nga cũng có động thái đáp trả tương ứng.

Cho tới khi xảy ra vụ khủng hoảng ngoại giao Nga-phương Tây, ông Skripal ít được người ta biết tới.

Ông Skripal bị cáo buộc tội gì?

Skripal từng là một điệp viên được coi trọng trong tình báo quân đội Nga, có biệt danh “điệp viên xách túi Louis Vuitton”. Một đồng nghiệp từng gọi ông này là “cuộc sống và linh hồn của đội” và cho biết: “Mọi đồng nghiệp đều kính trọng ông ấy. Vì thế khi ông ấy bị bắt vì làm gián điệp, đó là một cú sốc thực sự”.

Skripal bị bắt gần nhà năm 2004 và bị tòa án quân sự kết án 2 năm sau đó vì phạm tội phản quốc dưới hình thức làm gián điệp. Ông này bị tước bỏ mọi phần thưởng và danh hiệu đã đạt.

Theo Cơ quan an ninh Nga (FSB), Skripal đã được cơ quan mật vụ Anh tuyển dụng năm 1995 trong khi phục vụ trong quân đội Nga. Ông này đã trao đổi thông tin được xếp vào bí mật nhà nước của Nga cho MI6 vì tiền. MI6 thường chuyển tiền cho Skripal qua một tài khoản ngân hàng ở Tây Ban Nha.

Theo nhật báo Nga Izvestiya, dữ liệu về hàng chục mật vụ Nga đã bị phía Anh sử dụng. Anh đã đặt các mật vụ này vào tầm giám sát rồi trục xuất họ từ nhiều quốc gia Châu Âu.

Thậm chí cả sau khi nghỉ hưu năm 1999, FSB tuyên bố Skripal vẫn tiếp tục tuồn bí mật nhà nước. Ông này đã nhận tội trong phiên xét xử và hợp tác với các nhà điều tra.

Truyền thông Nga đã dành một thời lượng lớn để đưa thông tin về vụ xét xử và kết án Skripal. Truyền thông Nga nhận định cái án 13 năm tù là nhẹ khi xét tới tổn hại đáng kể mà ông này đã gây ra cho cơ quan tình báo Nga.

Những cái chết dồn dập

Tháng 7-2010, Skripal được Tổng thống Nga khi đó là Dmitry Medvedev tha tội. Về sau, ông này được thả cùng ba người khác đang thụ án trong các nhà tù Nga để đổi lấy 10 điệp viên Nga bị Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) bắt giữ. Trong số những người được Mỹ thả có Anna Chapman, người từng sống ở Anh và có quyền công dân Anh.

Sau vụ trao đổi điệp viên theo kiểu Chiến tranh Lạnh ở sân bay Vienna, Áo, Skripal được tị nạn ở Anh. Gia đình Skripal chọn thành phố Wiltshire ở Salisbury để sinh sống là vì họ cho rằng khu vực này có tỷ lệ tội phạm thấp. Tại đây, Skripal sống lặng lẽ trong suốt 8 năm.

Vợ Skripal là bà Liudmila chết vì ung thư năm 2012, một năm sau khi họ mua một căn nhà liền kề ở Salisbury. Hai năm sau, anh trai của Skripal chết ở Nga. Năm 2017, con trai Alexander 43 tuổi của Skripal cũng chết khi đi nghỉ với bạn gái ở thành phố St Petersburg. Alexander được đưa tới bệnh viện trong tình trạng bị suy gan.

Các thành viên gia đình Skripal tỏ ra hoài nghi về những cái chết dồn dập thời đó, nhưng bà Viktoria, dì của Alexander cho biết anh này từ lâu đã gặp các vấn đề sức khỏe do uống rượu.

Alexander phản ứng tiêu cực sau vụ bố bị bắt và bắt đầu hình thành nói quen uống rượu, khiến cuộc hôn nhân đầu đổ vỡ. Gia đình Skripal bác bỏ thông tin ông này là một điệp viên MI6 và cho rằng ông là người yêu nước, rằng vụ việc đã bị dàn dựng. Mẹ của Skripal năm nay đã 90 tuổi và không hay biết chuyện gì đã xảy ra với con trai và cháu gái Yulia ở Anh. Họ hàng ông Skripal muốn tránh gây sốc cho bà khi bà vừa bị gãy xương hông năm ngoái và không thể ra khỏi nhà. Mẹ của Skripal sống ở thành phố Yaroslavl, Đông Bắc Moskva cùng với gia đình bà Viktoria.

Trong khi đó, Yulia thường tới Anh thăm bố. Cô thăm ông nhiều hơn từ sau cái chết của anh trai. Skripal và con gái đã đi thăm mộ bà Skripal và Alexander ở Salisbury vào ngày 4-3 – trước khi gục xuống bất tỉnh sau đó.

Từ khi ổn định cuộc sống ở Salisbury sau vụ trao đổi điệp viên năm 2010, Skripal sống vô ưu và trầm lặng. Người ta cho rằng ông này vẫn liên lạc với các đặc vụ tình báo Anh và là thành viên của Câu lạc bộ Xã hội Đường sắt tại Salisbury.

Vụ đầu độc Skripal được báo chí phương Tây cho là giống với vụ đầu độc một cựu điệp viên FSB người Nga khác là Litvinenko ở Anh năm 2006. Litvinenko này uống phải trà có chất phóng xạ polonium-210 và chết ba tuần sau đó. Anh cũng cáo buộc Nga đầu độc điệp viên này và Nga cũng bác bỏ quyết liệt.