Sinh viên vào năm học mới: Lo chỗ ở và gánh nặng chi phí

Ký túc xá - chỉ đủ cho diện ưu tiên

Theo khảo sát của các cơ quan chức năng, số học sinh-sinh viên (HSSV) đang theo học tại các trường trên địa bàn Hà Nội là hơn 800.000, trong khi hệ thống ký túc xá mới chỉ đáp ứng được khoảng 20% nhu cầu về chỗ ở của HSSV. Trường ĐH Bách khoa Hà Nội có khoảng 30.000 SV, khoảng 2/3 số đó có nhu cầu ở ký túc xá nhưng khả năng của trường mới chỉ đủ đáp ứng khoảng 4.000 chỗ ở. Trường ĐH Nông nghiệp có 12.000/14.000 SV có nhu cầu ở ký túc xá nhưng cũng chỉ đáp ứng được hơn 3.000 chỗ. Tỷ lệ này ở Trường ĐH Y Hà Nội cao hơn, khoảng gần 30%, khá "lý tưởng" nếu so với một số trường có tỷ lệ rất thấp như ĐH Quốc gia Hà Nội (12,5% nhu cầu), Học viện Ngân hàng, ĐH Dược (10%), ĐH Ngoại thương (5%)…

Mễ Trì là một trong những khu ký túc xá đông sinh viên nhất của Hà Nội. 

Mặc dù việc tiếp tục xây dựng ký túc xá là vấn đề bức xúc, song lãnh đạo một số trường cho biết việc này khó có thể được xúc tiến bởi kế hoạch di dời các trường đang được đặt ra trước mắt. Cũng có trường đưa ra kế hoạch dài hơi, như dự án xây dựng tòa nhà ký túc xá có sức chứa 7.000-8.000 SV của Trường ĐH Bách khoa để đáp ứng nhu cầu đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ sau khi trường đã di dời. ĐH Quốc gia Hà Nội hiện đang cùng Sở Xây dựng Hà Nội hoàn thiện 2 tòa nhà trong dự án ký túc xá Mỹ Đình để có thêm 3.000 chỗ ở cho SV. Ngoài ra, khu nhà ở SV tại Khu đô thị Pháp Vân - Tứ Hiệp cũng đang được thành phố xúc tiến xây dựng với tổng diện tích sàn 210.000m2, đáp ứng được chỗ ở cho gần 22.000 SV. Các dự án này, sau khi hoàn thiện sẽ cung cấp thêm hàng nghìn chỗ ở chất lượng tốt cho SV, giảm được việc SV phải thuê nhà trọ trong các khu dân cư.

Tuy nhiên, nhìn chung, những dự án nói trên mới chỉ phần nào giảm được tình trạng quá tải của các ký túc xá trong bối cảnh nhu cầu về chỗ ở quá lớn như hiện nay. Cứ vào đầu năm học là các trường phải vất vả đáp ứng yêu cầu ở ký túc xá của SV, mà phần nhiều là các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn. Để được ở trong ký túc xá, SV phải được xem xét theo các tiêu chí ưu tiên: con gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng, SV dân tộc ít người, SV có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, SV đoạt giải trong các kỳ thi quốc gia, quốc tế, SV đỗ ĐH đạt điểm cao... Các tiêu chí đều được các trường xây dựng rõ ràng và đăng tải trên trang web của trường, nhưng theo ông Nguyễn Việt Hùng, Phó Trưởng phòng Hành chính Trung tâm Hỗ trợ SV (ĐH Quốc gia Hà Nội), cũng do nhu cầu chỗ ở quá bức xúc nên nhiều thí sinh muốn chứng minh thuộc diện khó khăn đã nộp cả những giấy xác nhận hộ nghèo do xã, huyện cấp thay vì phải có sổ hộ nghèo đúng như quy định. Những xác nhận tràn lan của địa phương đã gây không ít bối rối cho các nhà quản lý.

Thu học phí chậm 3 tháng với SV khó khăn

Trước khi bước vào năm học mới, Bộ GD-ĐT đã phải yêu cầu các trường ĐH, CĐ nghiêm túc thực hiện việc xác nhận đơn đề nghị cấp tiền hỗ trợ miễn, giảm học phí cho học sinh, SV khó khăn. Theo Thứ trưởng Bùi Văn Ga, trong quá trình kiểm tra, bộ phát hiện nhiều cơ sở đào tạo xác nhận tràn lan, cá biệt có cơ sở còn ký khống giấy xác nhận để học sinh, SV tự điền thông tin… Điều này đã gây khó cho các cơ quan chức năng trong việc chi trả tiền miễn, giảm học phí.

Tuy nhiên, theo cán bộ quản lý SV của nhiều trường, hiện tượng nói trên là rất hãn hữu và thường chỉ có khả năng xảy ra với đối tượng có gia đình khó khăn do gặp thiên tai, không phải đối tượng hưởng chính sách ưu đãi thường xuyên. Bà Đặng Hương Giang, Trưởng phòng Công tác HSSV Trường ĐH Thủy lợi cho biết: Quy trình cấp giấy chứng nhận để SV được địa phương cấp bù học phí rất nghiêm ngặt, được thực hiện nghiêm túc, khó có sai sót như là nhầm đối tượng. Nhà trường vẫn giữ quan điểm làm thật chặt chẽ để không ưu đãi nhầm người, dẫn tới thiệt thòi cho các SV thuộc diện chính sách khác.

Việc được vay tín dụng đào tạo cũng là điều được nhiều SV quan tâm trước khi bước vào năm học. Hiện nay, mức cho vay là 1 triệu đồng/SV/tháng. Theo chỉ đạo của Chính phủ, các bộ, ngành liên quan đang xây dựng đề xuất bổ sung cho vay đối với các gia đình có từ 2 con trở lên học ĐH, CĐ, học nghề; đặc biệt là đề xuất điều chỉnh mức cho vay theo hoàn cảnh khó khăn khác nhau, phù hợp với nhu cầu vay vốn và khả năng nguồn vốn. Việc gia hạn nợ cho SV ra trường chưa tìm được việc cũng đang được xem xét. Ngoài ra, để tạo điều kiện cho HSSV có đủ thời gian nhận tiền hỗ trợ miễn, giảm học phí tại địa phương, bộ yêu cầu các trường thu học phí chậm 3 tháng kể từ khi bước vào học kỳ mới đối với HSSV thuộc đối tượng này.