Sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay người bán:Bảo đảm hài hòa lợi ích, trách nhiệm các bên

Thách thức khi thực hiện

Theo Nghị định số 91/2022/NĐ-CP (ngày 30-10-2022) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19-10-2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế, chủ sở hữu sàn thương mại điện tử có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác và đúng hạn theo quy định cho cơ quan thuế thông tin của thương nhân, tổ chức, cá nhân có tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên sàn giao dịch thương mại điện tử. Việc cung cấp thông tin được thực hiện định kỳ hằng quý chậm nhất vào ngày cuối cùng của tháng đầu quý sau, bằng phương thức điện tử, qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế... Do đó, cuối năm 2022, Tổng cục Thuế đã xây dựng Cổng thông tin thương mại điện tử để tiếp nhận thông tin từ các sàn thương mại bằng phương thức điện tử. Đến nay đã có 407 sàn thương mại điện tử gửi thông tin đến cơ quan thuế.

Tuy nhiên, thông tin sàn cung cấp còn chưa đầy đủ và chưa sát thực tế phát sinh. Vì vậy, dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) quy định, các sàn giao dịch thương mại điện tử có trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn thương mại điện tử.

Một số chuyên gia cho rằng, các sàn giao dịch thương mại điện tử kê khai và nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ giúp tăng nguồn thu ngân sách và giảm thiểu tình trạng thất thu thuế, đặc biệt đối với các giao dịch xuyên biên giới, nhờ khả năng thu thuế tự động. Bên cạnh đó, góp phần cải cách thủ tục hành chính, giảm đầu mối kê khai thuế, tổng thể sẽ giảm chi phí tuân thủ cho toàn xã hội.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai sẽ gặp không ít thách thức. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho rằng, về bản chất, việc kê khai thay, nộp thuế thay chính là thu thuế thay cho cơ quan thuế. Đây là vấn đề nằm ngoài chuyên môn, lĩnh vực hoạt động chính của các sàn thương mại điện tử nên sẽ tạo gánh nặng rất lớn. Theo một khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) năm 2022, quy định này có thể khiến các sàn thương mại điện tử phải chi hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Chi phí này chủ yếu xuất phát từ các yêu cầu về vận hành, bao gồm bổ sung nhân sự chuyên môn, điều chỉnh cấu trúc tổ chức, đầu tư vào hệ thống công nghệ và cơ sở dữ liệu để phục vụ cho việc kê khai và nộp thuế thay. Chưa kể, thay vì tập trung vào các hoạt động kinh doanh cốt lõi, các sàn còn phải đầu tư thêm đội ngũ chăm sóc khách hàng có chuyên môn để giải quyết các thắc mắc và khiếu nại của hàng trăm nghìn người nộp thuế.

Về vấn đề này, Trưởng phòng Quản lý khoa học và Hợp tác phát triển (Học viện Ngân hàng) Nguyễn Diệu Linh cho rằng, thách thức lớn nhất khi yêu cầu các sàn thương mại điện tử kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân và hộ kinh doanh là tăng thêm khối lượng công việc của các sàn, phát sinh chi phí nhân công, chi phí xây dựng lại cơ sở hạ tầng. Đồng thời, các sàn đối mặt với trách nhiệm và rủi ro trong trường hợp kê khai chưa đúng, chưa đủ… Tuy nhiên, thuận lợi là các sàn thương mại điện tử đã có chức năng đặt hàng trực tuyến, nắm giữ đầy đủ thông tin về người mua, người bán, thông tin các giao dịch bán hàng thành công, cùng với doanh thu và chi phí thông qua sàn của các cá nhân, hộ kinh doanh. Điều này cho phép các sàn có thể xác định chính xác nghĩa vụ thuế của người bán để nộp hộ.

Hoàn toàn khả thi

Theo Trưởng phòng Quản lý khoa học và Hợp tác phát triển (Học viện Ngân hàng) Nguyễn Diệu Linh, việc yêu cầu các sàn thương mại điện tử chịu trách nhiệm kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân và hộ kinh doanh trên sàn là khả thi. Tuy nhiên, việc này còn phụ thuộc vào việc Quốc hội có ban hành quy định bắt buộc thực hiện hay không.

Còn chuyên gia kinh tế tài chính Đinh Trọng Thịnh cho rằng, hoàn toàn có thể thực hiện được bởi khi đăng ký kinh doanh trên sàn, người bán đã được yêu cầu cung cấp các thông tin cần thiết. Các sàn thương mại điện tử đều quản lý chặt chẽ được doanh thu, số lượng giao dịch thanh toán.

Về phía cơ quan quản lý, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh cho hay, các nhà cung cấp nước ngoài không hiện diện thương mại tại Việt Nam hiện có trách nhiệm kê khai thay, nộp thuế thay qua Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài. Đến nay, 111 nhà cung cấp nước ngoài như Google, Facebook… đã thực hiện và thực hiện được việc kê khai và nộp thuế thay. Do đó, việc áp dụng với doanh nghiệp trong nước nhằm bảo đảm công bằng. Nhà cung cấp nước ngoài còn thực hiện tốt việc kê khai thay người mua thì đương nhiên, sàn thương mại điện tử trong nước cũng sẽ làm được.