Rõ ràng hiện trạng, cụ thể phương án

Đây là lần hội thảo thứ 4 được tổ chức kể từ năm 2011 đến nay. Sau 3 lần hội thảo, Ban quản lý di tích của quận Ba Đình đã chỉnh sửa phương án tu bổ, tôn tạo theo nội dung mà các nhà quản lý văn hóa, các nhà khoa học, nghiên cứu tôn giáo đã góp ý.

Sau 3 lần hội thảo, tiếp thu ý kiến, thu thập tư liệu hồ sơ và nhất là sau đợt tiến hành tu bổ hạ tầng kỹ thuật, sân vườn, cây xanh thảm cỏ, cảnh quan quanh di tích, cải tạo hệ thống thoát nước của chùa Diên Hựu (chùa Một Cột), hiện trạng khu di tích hiện nay đã được đánh giá một cách khách quan và tổng thể. Theo đánh giá này, hệ thống thoát nước của di tích đến nay về cơ bản đã bảo đảm thoát được nước dẫu khuôn viên chùa là một lòng chảo bao bọc bởi 4 phía, trong khi cốt sân trước Tam bảo thấp hơn sân bên ngoài Tam quan 0,6m, thấp hơn cốt đường Ông Ích Khiêm là 0,9m, thấp hơn cốt đường bên Bảo tàng Hồ Chí Minh là 1,1m. Việc cải tạo, chỉnh trang hạ tầng kỹ thuật bước đầu đã mang lại hiệu quả nhất định, phục vụ tốt cho nhân dân đến thăm viếng di tích trong thời gian qua. Tam quan, Tam bảo, nhà Mẫu, chùa Một Cột, khu Tháp Tổ cũng đã được các cơ quan có trách nhiệm và các bên liên quan xem xét kỹ lưỡng thực trạng, chỉ ra nguyên nhân dẫn đến sự xuống cấp, từ đó đưa ra phương án tu bổ, tôn tạo. Bên cạnh nguyên nhân cốt nền tổng thể thấp, dẫn đến các hạng mục công trình không những bị xuống cấp theo thời gian mà còn chịu tác động mạnh của thiên nhiên, tại đây còn có một số công trình được nhà chùa tự xây dựng thêm do nhu cầu sử dụng không phù hợp với cảnh quan và tính chất của di tích, không có giá trị thẩm mỹ kiến trúc, đồng thời đã gián tiếp làm mất đi sự cân bằng của công trình, ví như phần cơi nới bên trái nhà sát thượng điện hay phần sau và hai bên nhà Mẫu.

Phương án quy hoạch tổng thể tu bổ, tôn tạo, mà Ban quản lý dự án quận Ba Đình xây dựng trên cơ sở tiếp thu ý kiến tại các lần hội thảo trước đây, đã dựa trên cơ sở bảo tồn, tôn tạo các kiến trúc đặc trưng hiện có của chùa, sẽ dỡ bỏ một số hạng mục không phù hợp, phục dựng và xây mới một số hạng mục công trình còn thiếu phù hợp với các công trình đã có. Phương án tu bổ, tôn tạo còn phù hợp với quần thể kiến trúc khu vực như Quảng trường Ba Đình, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, khu Di tích Nhà sàn Bác Hồ, Bảo tàng Hồ Chí Minh… Việc tu bổ, tôn tạo cũng phải đem đến cho chùa một tổng thể kiến trúc điển hình cho các công trình kiến trúc Phật giáo cổ của người Việt.

Cụ thể, dự án sẽ cải tạo hệ thống sân, đường dạo, cây xanh, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, điện chiếu sáng; tu bổ các thành phần, hạng mục công trình hiện còn như Tam quan, Tam bảo, nhà Mẫu, chùa Một Cột, khu Tháp Tổ, phục dựng Nhà Tổ, xây mới nhà Tăng… Với Tam quan, tường bong tróc sẽ được trát vá lại, đắp sửa hoa văn, con giống, tu bổ cửa gỗ, lát lại nền bằng gạch bát phục chế. Tại Tam bảo, sẽ phá dỡ, hạ giải công trình tạm liên quan đến Tam bảo không phù hợp với di tích, hạ giải tu bổ mái công trình, thay mới cấu kiện gỗ hư hỏng bằng chất liệu gỗ tương đương hoặc tốt hơn; trát lại tường, lát lại nền, tu bổ hoa văn, con giống theo nguyên trạng… Tại nhà Mẫu cũng sẽ phá dỡ những công trình cơi nới không nguyên gốc, không phù hợp; hạ giải kết cấu mái, tường, đánh giá tu bổ cấu kiện gỗ, lợp lại mái, lát lại nền… Với chùa Một Cột và hồ Linh Chiểu, dự án sẽ hạ giải từng phần mái, đánh giá và tu bổ nguyên trạng các cấu kiện gỗ; đắp trát, tu bổ bờ nóc, bờ chảy; lợp lại ngói; tu bổ hoa văn, con giống, bậc thang lên chùa, nạo vét hồ, trát vá bề mặt móng, lan can hồ… Tại hội thảo khoa học sắp tới, với sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, đại diện các ban ngành liên quan, một vài phương án quy hoạch mặt bằng tu bổ, tôn tạo sẽ tiếp tục được đưa ra xin ý kiến nhằm tìm ra một phương án thống nhất. Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới chiều 9-5, Chủ tịch UBND quận Ba Đình Đỗ Viết Bình khẳng định: "Quan điểm của lãnh đạo quận Ba Đình đối với ngôi chùa là di sản của đất nước và nhân dân này là sẽ lắng nghe và tiếp thu mọi ý kiến đóng góp nhằm sớm hoàn thiện phương án để dự án được triển khai trong thời gian sớm nhất. Việc tu bổ tôn tạo sẽ phải giữ được giá trị văn hóa vốn có của di tích, làm cho chùa tôn nghiêm hơn, lâu bền hơn và phù hợp với kiến trúc, cảnh quan của khu vực đặc biệt này".