Phòng cháy tại chung cư, nhà cao tầng: Đừng chờ khói lửa mới... giật mình!

Bài 1: Tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ

Dân số cơ học tăng nhanh trong điều kiện “tấc đất tấc vàng” là nguyên nhân khiến căn hộ chung cư trở thành lựa chọn số 1 và không thể thay thế của nhiều người dân Thủ đô. Điều này lý giải vì sao, chỉ trong khoảng 10 năm trở lại đây, những khu chung cư, tòa nhà cao tầng mọc lên như “nấm sau mưa” tại khắp các nẻo đường, tuyến phố của Hà Nội. Xu hướng này dồn gánh nặng lên hạ tầng và tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ…

Nhồi chung cư vào chỗ hiểm nguy

Nhiều năm về trước, Hà Nội đã nổi tiếng bởi những tuyến phố "Hàng" với những ngôi nhà hình ống san sát. Còn ngày nay, Hà Nội lại có thêm một “đặc sản bất đắc dĩ”, đó là những khu chung cư, tòa nhà cao tầng bị “nhồi” trong ngõ nhỏ. Theo khảo sát của phóng viên Hànộimới, trong khoảng 5-7 năm trở lại đây, hàng trăm khu chung cư, nhà ở cao tầng được triển khai tại các ngõ nhỏ, phố nhỏ như: Dự án Eco Green Tower (số 1 phố Giáp Nhị, quận Hoàng Mai), dự án Star Tower (ngõ 283 đường Khương Trung, quận Thanh Xuân), dự án Meco Complex và Capital Garden (ngõ 102 đường Trường Chinh, quận Đống Đa)... và hàng chục dự án lớn nhỏ khác nằm rải rác tại khắp các quận nội thành.

Điểm chung của những dự án này là đều nằm ở vị trí trung tâm, với những tên gọi rất “tây”, song lối đi chính của dự án lại khiến người ta dễ dàng liên tưởng tới hình ảnh… “đầu chuột” dẫn vào “mình voi”. Khu Trung tâm thương mại và nhà ở chung cư ngõ 379 phố Đội Cấn mở bán từ năm 2015, được Chủ đầu tư là Công ty cổ phần Xây dựng Bảo tàng Hồ Chí Minh quảng bá rầm rộ là trung tâm thương mại và nhà ở cao cấp... Nhưng có một điều mà cả chủ đầu tư và công ty môi giới không muốn nhắc tới, đó là lối đi duy nhất dẫn vào dự án lại là con ngõ nhỏ, sâu hun hút chỉ vừa đủ một làn xe ô tô. 

Một dự án khác cũng tiêu tốn nhiều giấy mực của báo chí thời gian qua liên quan đến công tác phòng cháy chữa cháy chính là hai khu chung cư Meco Complex và Capital Garden tại ngõ 102 đường Trường Chinh. Ít ai có thể ngờ, con ngõ nhỏ với diện tích lòng đường không đủ chỗ cho 2 xe ô tô tránh nhau lại là lối đi chính của cả nghìn hộ dân thuộc hai dự án chung cư cao tầng. 

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản, tình trạng xuất hiện ngày càng nhiều khu chung cư trong ngõ nhỏ có nhiều nguyên nhân. Về phía chủ đầu tư, xu hướng lựa chọn các khu đất có vị trí trung tâm, thuộc dự án nhà máy, công sở, xưởng sản xuất… di chuyển khỏi khu vực nội thành là cách tốt nhất để “ăn sẵn” hạ tầng, giảm chi phí, quay vòng vốn nhanh và tối ưu hóa lợi nhuận.

Về phía khách hàng, phần đông người dân Hà Nội vẫn mang nặng tâm lý ngại đi xa, thích lựa chọn những dự án tại các quận trung tâm, thuận tiện cho việc đi làm, học hành của con cái… Mặt khác, chính sự tùy tiện, dễ dãi trong cả khâu quy hoạch và cấp phép xây dựng của cơ quan quản lý đã tạo điều kiện hợp pháp cho sự hình thành của những chung cư trong ngõ nhỏ. Còn nói theo cách của một cán bộ phòng cháy và chữa cháy, thì việc “nhồi” những khu chung cư trong ngõ nhỏ đồng nghĩa với việc tính mạng và tài sản của hàng vạn cư dân đang bị đem ra đánh cược với số phận khi “bà hỏa” có thể ghé thăm bất cứ lúc nào…

Nhiều chung cư thiếu thiết bị phòng cháy

Chưa đủ điều kiện phòng cháy chữa cháy đã bàn giao nhà ở, đó là "căn bệnh" khó chữa ở nhiều chung cư cũ và mới trên địa bàn Hà Nội hiện nay. Điển hình là dự án New Horizon City - 87 phố Lĩnh Nam (quận Hoàng Mai). Dù người dân đã đến ở từ tháng 12-2017, nhưng đến nay hệ thống phòng cháy chữa cháy tổng thể dự án này vẫn chưa được hoàn thiện.

Ông Phạm Văn Ngọc, cư dân tòa NO3 cho biết, các tòa nhà chưa có sơ đồ chỉ dẫn thoát hiểm tại hành lang các tầng, chưa có sơ đồ bố trí phương tiện chữa cháy dưới hầm. Ngoài ra, màn hình quảng cáo tại khu sảnh thang máy tầng 1 che khuất nút báo cháy khẩn cấp và điện thoại thang máy. Dù chưa đủ điều kiện và chưa được nghiệm thu phòng cháy chữa cháy theo quy định nhưng chủ đầu tư vẫn cho thuê phần trung tâm thương mại gây nguy hiểm cho cư dân...

Tại một số dự án tại Khu đô thị Văn Quán (quận Hà Đông), Khu đô thị Linh Đàm (quận Hoàng Mai) lại xảy ra hiện tượng hệ thống báo động phòng cháy chữa cháy hoạt động không chính xác. Sau nhiều lần chạy thục mạng vì chuông báo… cháy giả, nhiều cư dân hình thành tâm lý thờ ơ, phớt lờ mỗi khi nghe tiếng chuông báo cháy.

Các dự án Khu chung cư (KCC) thương mại đã thế, tình trạng trang thiết bị phòng cháy chữa cháy tại các khu tái định cư còn thảm hại hơn. Tại KCC Đồng Tầu, thuộc quản lý của Công ty TNHH MTV Quản lý và phát triển nhà Hà Nội, hệ thống phòng cháy chữa cháy của cả khu được trang bị trước năm 2009 theo tiêu chuẩn cũ nên chưa bảo đảm tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy hiện hành. Đã thế, các thiết bị có sẵn gần như “tê liệt”. Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại khu tái định cư 5,03ha Dịch Vọng.

Điều đáng lo lắng nhất là Hà Nội hiện còn hơn 130 khu tái định cư, với hệ thống phòng cháy chữa cháy theo tiêu chuẩn từ hơn 10 năm trước, cùng ý thức sinh hoạt bừa bãi của người dân, nếu không được sửa chữa, nâng cấp và thay mới thiết bị thì “bà hỏa” có thể ghé thăm bất cứ lúc nào.

(Còn nữa)