Phố Hai Bà Trưng

Phố Hai Bà Trưng.  
Ảnh: Trang Anh

Thời Pháp thuộc đây là khu phố Tây, là một đại lộ có tên Rôlăng (Boulevard Rollandes). Tên gọi Hai Bà Trưng được đặt sau năm 1945.

Phố Hai Bà Trưng là một trong những phố lớn và dài nhất của Hà Nội. Phần lớn nhà cửa được xây dựng từ thời Pháp, một số có dáng biệt thự thuộc khu phố cũ.

Dọc hai bên phố này có vô số các cửa hàng, dịch vụ điện tử, công ty Xuất nhập khẩu sách báo ("XUNHASABA"), Công ty dịch vụ thương mại, Bệnh viện nhi khoa Việt Nam- CuBa...

Phố này xây dựng trên nền của phần đất kéo dài từ Bảo Tuyền cục, đến các thôn: Hàng Bài, Vũ Thạch (tổng Tả Nghiêm), đến đồn Tả Quân, đồn Bích Du, Yên Tập và cuối cùng là thôn Yên Trung (tổng Tiền Nghiêm), huyện Thọ Xương cũ.

Bảo Tuyền cục là nơi đúc tiền, nay ở đoạn đầu phố. Thôn Vũ Thạch ở chỗ ngã tư với phố Bà Triệu. Đồn Tả Quân ở quãng ngã tư với phố Quang Trung. Còn thôn Bích Du (sau đổi là thôn Bích Lưu), chỉ còn lại dấu vết qua chùa Bích Lưu (ở số nhà 64) và đình Bích Lưu (ở số nhà 66). Chùa Bích Lưu là một ngôi chùa cổ mới được đại tu, vì còn tấm bia "Bích Lưu tự bi ký" khắc năm 1860, nói về việc đại tu chùa năm đó. Tại số nhà 94 là chùa Thiên Phúc, mới đựoc xây dựng vào đầu thế kỷ XX, trên nền cũ của ngôi chùa làng Yên Trung.

Phố mang tên Hai Bà Trưng là để ghi nhớ công lao của Hai nữ anh hùng dân tộc đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa đầu tiên của nhân dân ta lật đổ ách thống trị của nhà Đông Hán (năm 40, thế kỷ 1). Hai Bà là hai chị em sinh đôi, con của Lạc tướng huyện Mê Linh. Căm ghét chính sách tàn bạo của thống trị Đông Hán và việc Tô định giết hại Thi Sách là chồng Bà Trưng Trắc, Hai Bà đã khởi binh, và đã hy sinh trong một trận đánh tại Lãng Bạc năm 43.

Ngày nay nhiều nơi có đền thờ Hai Bà như đền Hát môn (ở huyện Phúc Thọ), tỉnh Hà Tây, đền Hạ Lôi (ở huyện Yên Lãng), tỉnh Vĩnh Phúc và đền Đồng Nhân (ở quận Hai Bà Trưng) Hà Nội.

Trích Từ điển đường phố Hà Nội