Phiên họp thứ ba Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Chỉ rõ được trách nhiệm nơi để xảy ra lãng phí

Giám sát trên 5 lĩnh vực của khu vực công

Trình bày Báo cáo một số nội dung dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và Đề cương báo cáo giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021”, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát cho biết, hoạt động giám sát nhằm đánh giá toàn diện, khách quan việc ban hành, triển khai, thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng nguồn lực nhà nước.

Qua giám sát, kịp thời xử lý những tồn tại, vướng mắc trong hoàn thiện chính sách, pháp luật, tổ chức, chỉ đạo, điều hành công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; nâng cao trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị và ý thức chấp hành của các cấp, các ngành, bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Làm rõ trách nhiệm của cơ quan, đơn vị, cá nhân vi phạm; kiến nghị hình thức xử lý đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Đoàn giám sát sẽ đưa ra những kiến nghị, giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật, tăng cường việc tổ chức thực hiện để nâng cao chất lượng công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, bảo đảm sử dụng các nguồn lực tiết kiệm, hiệu quả.

Phạm vi giám sát là tình hình thực hiện chính sách, pháp luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong khu vực công (không giám sát công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hoạt động sản xuất, kinh doanh khu vực tư nhân và tiêu dùng của nhân dân) từ 1-1-2016 đến 31-12-2021 và thời kỳ trước, sau có liên quan.

Nội dung giám sát tập trung 5 lĩnh vực, gồm: Quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước; quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác; quản lý tài sản nhà nước; quản lý, sử dụng lao động, thời gian lao động; quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên. Đối với từng lĩnh vực, dự thảo kế hoạch nêu cụ thể các nội dung trọng tâm, trọng điểm tập trung giám sát.

Vẫn còn nhiều khoản chi tiêu lãng phí

Qua thảo luận, các đại biểu dự phiên họp cơ bản tán thành với báo cáo của cơ quan thường trực đoàn giám sát là Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội. Đóng góp thêm một số ý kiến cụ thể, một số đại biểu cho rằng, cần xác định rõ trọng tâm, trọng điểm, đối tượng của chuyên đề giám sát này; tận dụng tối đa báo cáo kết quả của Chính phủ, kiểm toán, thanh tra trong các lĩnh vực, từ đó có thông tin khách quan, đa chiều hơn.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, trong bốn chuyên đề giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022, nội dung giám sát chuyên đề thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí là nội dung được các cơ quan chức năng Đảng, Nhà nước và người dân quan tâm, mong muốn và đặt nhiều kỳ vọng nhất.

Hiện nay, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng đã được mở rộng ra thêm lĩnh vực chống tiêu cực với tinh thần quyết liệt, khẩn trương. Trong khi đó, mặt tiết kiệm, chống lãng phí cũng là một nhiệm vụ rất lớn. Nước nào cũng chú ý đến mặt này. Việt Nam vẫn còn là nước đang phát triển, thu nhập đầu người còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, đời sống của một bộ phận nhân dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa còn gặp nhiều khó khăn. Do đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: “Nếu thực hành tiết kiệm được đồng nào thì sẽ mang lại ích lợi cho quốc gia từng ấy. Trong điều kiện khó khăn mà chúng ta không tiết kiệm được thì sẽ có lỗi với nhân dân”.

Theo Chủ tịch Quốc hội, trong nhiều trường hợp, thiệt hại do lãng phí, không thực hành tiết kiệm còn lớn hơn cả hậu quả của tham nhũng. Từ đây, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Đoàn giám sát do Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương làm Trưởng đoàn cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, trở thành đoàn giám sát kiểu mẫu, tiêu biểu, xứng đáng với tính chất quan trọng của chuyên đề giám sát.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, nếu đợt giám sát này đạt được mục tiêu đề ra sẽ cùng với công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tạo thành “hai mũi giáp công” để giải quyết những khó khăn, cũng như huy động, phân bổ, sử dụng được những nguồn lực của quốc gia cho phát triển nhanh, bền vững.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý Đoàn giám sát cần bám sát Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; Chương trình tổng thể của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và số liệu thanh tra, kiểm toán của Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước để giám sát tổng thể cho cả giai đoạn 2016-2021. Qua công tác giám sát, cần đưa ra những đánh giá, phân tích thấu đáo, cập nhật bổ sung những tình hình mới.  

Trên tinh thần đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cơ bản đồng tình với kế hoạch, đề cương giám sát mà cơ quan thường trực của Đoàn giám sát là Ủy ban Tài chính - Ngân sách trình.

Nhấn mạnh phạm vi giám sát lần này, tuy đã khu biệt về lĩnh vực công, song vẫn còn rất rộng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Đoàn giám sát cần lựa chọn trọng tâm, trọng điểm giám sát. Ví dụ như giám sát nguồn lực tài nguyên, đặc biệt là đất đai, trong đó cần chỉ ra cả nước có bao nhiêu đất đã giao song chưa thu tiền sử dụng đất, bao nhiêu diện tích đất giao rồi nhưng sử dụng không đúng mục đích, địa chỉ ở đâu, trách nhiệm thế nào, hay việc quản lý sử dụng đất nông, lâm trường cũng đang cho thấy những lãng phí lớn.

Bên cạnh đó là lĩnh vực ngân sách, trong đó tập trung giám sát đầu tư công, gồm các khoản chi gián tiếp, đi công tác nước ngoài, lễ hội.... Đây là những khoản chi vẫn còn nhiều lãng phí.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, giám sát không được né tránh trách nhiệm, nếu sau giám sát, Đoàn giám sát không chỉ rõ được trách nhiệm những nơi để xảy ra lãng phí thì Quốc hội sẽ quy trách nhiệm Đoàn giám sát.