"Nút thắt" đã mở

Theo thông báo ngày 22-1, có 362/642 thành viên SPD bỏ phiếu ủng hộ thỏa thuận liên minh sơ bộ đạt được giữa SPD và liên đảng CDU/CSU ngày 12-1, 5 ngày sau khi hai bên tiến hành đàm phán thăm dò. Thỏa thuận dài 28 trang vạch ra những nguyên tắc cơ bản và lộ trình đàm phán chính thức để bắt đầu các cuộc đối thoại thành lập một chính phủ đại liên minh mới. Dù số phiếu ủng hộ không cao, song kết quả trên được nhìn nhận là một nỗ lực của SPD. Thời gian qua, trong nội bộ lãnh đạo chính đảng này cũng có nhiều ý kiến không muốn tiếp tục khởi động đại liên minh với liên đảng bảo thủ CDU/CSU vì lo ngại sẽ làm giảm tính đồng nhất của đảng, đồng thời tạo cơ hội để đảng cực hữu Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) trở thành đảng đối lập chính trong Quốc hội Đức. Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng, liên minh với CDU/CSU sẽ khiến vị thế SPD lu mờ và trở nên yếu thế trong các cuộc bầu cử tới.

Nhằm có được cái bắt tay với ông Martin Schulz - cựu Chủ tịch Nghị viện Châu Âu và hiện là Chủ tịch SPD - Thủ tướng A.Merkel đã phải nhượng bộ một loạt yêu cầu. Điều này có thể giúp bà nắm giữ cương vị Thủ tướng nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp, san bằng kỷ lục của hai cựu Thủ tướng Helmut Kohl và Konrad Adenauer. Theo các nhà phân tích, điểm nhấn quan trọng nhất trong thỏa thuận sơ bộ là việc nhất trí cam kết hợp tác chặt chẽ với Pháp để cải tổ Khu vực đồng tiền chung Châu Âu (Eurozone) một cách bền vững, giúp khu vực ứng phó tốt hơn với các cuộc khủng hoảng toàn cầu và thống nhất mức trần người tị nạn tối đa mà nước Đức có thể tiếp nhận hằng năm là 220.000 người. Các trung tâm hồi hương người di cư cũng sẽ được mở ra để xử lý yêu cầu của người nhập cư. Ba quốc gia ở Bắc Phi gồm Algeria, Morocco và Tunisia được xác nhận là "điểm xuất phát an toàn", qua đó cho phép trục xuất người tị nạn về lại những nơi này khi cần thiết.

Bước vào đàm phán chính thức về thành lập liên minh, CDU/CSU đã bước đầu thành công trong việc thuyết phục đối tác quen thuộc SPD một lần nữa “chung lưng đấu cật” trong một chính phủ đại liên minh như họ đã sát cánh cùng nhau ở nhiệm kỳ 2013-2017. Dự kiến, các cuộc đối thoại chính thức có thể tiến hành trong vài ngày tới. Trong trường hợp suôn sẻ, đàm phán có thể kết thúc trong tháng 2-2018. Sau đó, thỏa thuận liên minh còn phải nhận được sự ủng hộ của đa số đảng viên SPD, hiện có khoảng 440.000 người, trong cuộc trưng cầu dân ý trên toàn nước Đức về việc có đồng ý văn kiện này không.

Cuộc khủng hoảng chính trị ở Đức đã giảm nhiệt, nhưng chưa thể chắc chắn rằng nó sẽ không “nóng” trở lại nếu các cuộc thảo luận giữa các bên gặp trục trặc. Theo đánh giá, khó khăn trong đàm phán sắp tới là khá lớn khi giữa các bên còn nhiều bất đồng trong các vấn đề người tị nạn, tăng thuế với người giàu, bãi bỏ “thuế đoàn kết” vốn giúp khu vực Đông Đức bắt kịp Tây Đức sau thời điểm nước Đức thống nhất hay tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, giáo dục và y tế... Tuy nhiên, dư luận nước Đức hy vọng, các bên sẽ nhanh chóng thu hẹp khác biệt vì lợi ích chung, nhất là trong bối cảnh Liên minh Châu Âu cũng đang cần sự lãnh đạo của Berlin để vượt qua hàng loạt thử thách hiện nay.