Nước Mỹ hướng về đâu sau chiến thắng của ông Donald Trump?

Ông Donald Trump là tổng thống Mỹ thứ hai có được nhiệm kỳ cầm quyền thứ hai không liên tiếp. Cử tri Mỹ đã chọn để lịch sử lặp lại, chứ không tạo dấu mốc lịch sử mới là bầu Phó Tổng thống Kamala Harris thuộc đảng Dân chủ trở thành nữ tổng thống đầu tiên, và cũng là người phụ nữ da màu đầu tiên, với nguồn gốc xuất thân nước ngoài đầu tiên trở thành tổng thống Mỹ.

Thắng cử năm nay của ông Trump cho thấy nước Mỹ hiện tại chưa sẵn sàng cho bước đi lịch sử nói trên, cũng như chưa sẵn sàng cho việc chuyển giao thế hệ lãnh đạo và chưa sẵn sàng cho thay đổi theo nghĩa chuyển sang một thời kỳ mới.

Cử tri Mỹ đã truất quyền của ông Trump trong cuộc bầu cử năm 2020, nhưng sau 4 năm, đã trao lại quyền ấy cho ông. Chỉ riêng điều này thôi đã đủ cho thấy nước Mỹ hiện vẫn bị phân hóa trầm trọng về chính trị - xã hội trong nội bộ. Và nước Mỹ, với ông Trump trong nhiệm kỳ 4 năm tới, khó khắc phục được tình trạng này, nếu không muốn nói, tình trạng này có thể còn trầm trọng thêm.

Qua cuộc bầu cử lần này, nước Mỹ chọn con đường hướng tới thời kỳ mà mọi vấn đề đặt ra lâu nay cần được giải quyết về chính trị - xã hội nội bộ đều chưa thể được giải quyết, chính trường sẽ thiên lệch về phía cánh hữu, chính trị sẽ trở nên bảo thủ cực đoan hơn và nội bộ xã hội sẽ căng thẳng hơn. Nước Mỹ tiếp tục bị giằng co giữa hướng nội và tự biệt lập với việc định vị lại nước Mỹ trong thế giới hiện đại.

Thắng cử lần này của ông Trump cũng cho thấy, việc ông trở thành tổng thống Mỹ hồi năm 2016 hoàn toàn không phải một sự ngẫu hứng của lịch sử nước Mỹ, mà là sự bắt đầu thể hiện của một quá trình đã âm thầm hình thành trong nội bộ chính trường và xã hội Mỹ, tích tụ từ hậu quả và hệ lụy của việc những vấn đề đặt ra cho nước Mỹ trong suốt thời gian dài không được giải quyết ổn thỏa.

Năm 2020, ông Joe Biden đã thắng cử với chủ định và thông điệp ngăn chặn quá trình này nhưng khi cầm quyền, ông lại không hành động triệt để, nhất quán và mạnh mẽ, đặc biệt trong vấn đề nhập cư và trong việc làm cho người Mỹ cảm nhận được nhiều hơn và rõ ràng hơn về thành quả cầm quyền của mình. Điều này đã giúp ông Trump có được những chủ đề nội dung rất đắc dụng trong vận động tranh cử.

Bên cạnh việc ông Trump thành công hơn hẳn bà Harris trong vận động diện cử tri vốn luôn ủng hộ ông đi bầu cử, với mục đích giúp ông thắng cử, nguyên nhân thắng cử rất quan trọng của ông Trump ở lần bầu cử tổng thống này là tranh thủ được diện cử tri trẻ ở Mỹ, đặc biệt là cử tri trẻ người gốc Mỹ Latinh và người Hồi giáo. Diện cử tri này đặc biệt coi trọng việc người lãnh đạo nước Mỹ phải mạnh mẽ và quyết đoán, thể hiện rõ ràng quan điểm và chủ định, thể hiện quan tâm đến đời sống hằng ngày của họ nhiều hơn, cho dù không phủ nhận bản chất dân túy của sự quan tâm ấy.

Ông Trump đã có được chiến lược vận động tranh cử thích hợp và hiệu quả. Điều này thiếu vắng ở ông Biden và bà Harris. Ông Biden buông bỏ việc tranh cử vào thời điểm rất muộn và bị thời cuộc bắt buộc. Việc này khiến bà Harris không đủ thời gian để có được chiến lược vận động tranh cử thật sự bài bản và nhiều thời gian vận động tranh cử như ông Trump.

Dù vậy, nguyên nhân thất bại quyết định nhất đối với bà Harris là bà đã không tách biệt ngay khỏi quan điểm, chính sách của ông Biden để gây dựng dấu ấn và bản sắc vận động tranh cử riêng. Bà Harris không thể thắng cử khi sử dụng "Biden 2.0" để ganh đua với "Trump 2.0".

Ông Trump ở cuộc vận động tranh cử năm 2024 đã khác so với ở cuộc vận động tranh cử năm 2020. Nước Mỹ và thế giới bên ngoài nước Mỹ cũng khác. Song, bà Harris, trong vận động tranh cử, lại không lưu ý thỏa đáng đến điều này. Lẽ ra, ngay từ đầu, bà Harris phải gây dựng thành công và thể hiện rõ ràng hình ảnh một người lãnh đạo nước Mỹ khác hẳn ông Trump lẫn ông Biden.

Với việc ông Donald Trump làm tổng thống, nước Mỹ sẽ không thay đổi nhiều so với trong thời gian 8 năm qua. Nhưng ông Trump sẽ làm thay đổi sự tham gia và tác động của nước Mỹ vào diễn biến và kết cục của những chuyện chung thời sự của thế giới trên nhiều phương diện.