Những hồi ức thẳm sâu của nhà văn đạt giải Nobel Annie Ernaux

Mới đây, 3 tác phẩm của bà đã được Nhã Nam và Viện Pháp giới thiệu tới bạn đọc, hé lộ những hồi ức sâu thẳm từ thơ ấu cho đến những bí mật thầm kín nhất của tác giả, những điều mà không phải người viết nào cũng đủ dũng cảm phơi bày.

Tại Việt Nam, độc giả đã “làm quen” với Annie Ernaux qua hai tác phẩm được dịch sang tiếng Việt là “Một chỗ trong đời” và “Hồi ức thiếu nữ”. Nhưng chỉ sau khi Annie Ernaux được trao giải Nobel Văn học "vì lòng can đảm, sự nhạy bén sắc lạnh mà bà sử dụng để khám phá căn nguyên, sự bất hòa và những hạn chế của ký ức cá nhân", thì các tác phẩm của bà mới được độc giả Việt tìm đọc nhiều hơn.

Đáp ứng nhu cầu của độc giả, ba tác phẩm “Một người phụ nữ”, “Cơn cuồng si” và “Nỗi nhục” đã được ra mắt, đồng thời tác phẩm “Những năm tháng” cũng đang được hoàn thiện để xuất bản.

Nữ nhà văn Annie Ernaux được biết đến qua các tác phẩm tự truyện được viết bằng thứ văn phong “phẳng”, đơn giản và lạnh lùng. Là người “tự khai thác chính mình”, nếu ba tác phẩm đầu tay của Annie Ernaux với “Những ngăn kéo rỗng”, “Một chỗ trong đời”, “Những năm tháng” được coi là các “tiểu thuyết tự thuật” thì từ tác phẩm thứ tư trở đi, bà đã sáng tạo ra một thể loại mới - tự thuật xã hội - phản ánh cuộc đời cá nhân dưới góc nhìn xã hội học.

Như với “Một người phụ nữ”, Annie Ernaux mang đến một tuyên ngôn tình yêu đầy tinh tế và sắc sảo dành tặng người mẹ quá cố qua ngòi bút tưởng như lạnh lùng (một cách có chủ đích) về sự tiến triển cũng như tính hai mặt trong những tình cảm của một người con gái dành cho mẹ: Tình yêu, lòng thù ghét, sự âu yếm, cảm giác tội lỗi và cuối cùng là sự gắn bó máu thịt với người đàn bà già cả đã sa sút trí tuệ.

Hay cuốn “Nỗi nhục” bắt đầu bằng một câu văn gây bất ngờ cả về nội dung lẫn cách trần thuật lạnh lùng: “Bố tôi đã định giết mẹ tôi vào đầu buổi chiều một chủ nhật tháng 6”. Đó cũng là nguồn cơn của nỗi nhục mà cô thiếu nữ Annie Ernaux cảm thấy về cha mẹ mình, về nghề nghiệp và môi trường sống của họ mà cô chỉ vượt thoát được khi tìm thấy niềm vui trong chuyện viết lách.

Không cuốn người đọc vào những thăng trầm cuộc đời hay những chủ đề to tát, Annie Ernaux chỉ tập trung những sự kiện nhỏ nhặt, đời thường mà chân thực qua những câu văn ngắn gọn, rõ ràng, không hoa mỹ, truyền tải những cảm xúc thô sơ mà không cần bất cứ thứ gì tô điểm. Và bà đã được trao rất nhiều giải thưởng trong cuộc đời viết lách của mình: Giải Renaudot, giải thưởng về ngôn ngữ Pháp, giải François Mauriac, giải Marguerite Youcenar… và đặc biệt là giải Nobel Văn học năm 2022.