Nhiều nhà sản xuất "quay xe" trong các dự án ô tô điện chạy pin

Phát ngôn gây ngạc nhiên nhất về tín hiệu suy thoái của "bong bóng" xe điện chạy pin lại đến từ Giám đốc điều hành Mary Barra của General Motors (GM). Bởi lẽ, GM là một trong những tên tuổi đi đầu trong thị trường xe điện và đã bán ra chiếc Chevrolet Bolt trong suốt 7 năm, đồng thời, thường xuyên có những tuyên bố táo bạo về một tương lai hoàn toàn bằng điện cho công ty từ rất lâu trước khi các đối thủ cạnh tranh tham gia cuộc chơi.

Cụ thể, vị Giám đốc Điều hành từng được xem là người lạc quan nhất về tương lai của xe điện chạy pin trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã thông báo GM từ bỏ mục tiêu sản xuất 100.000 xe điện trong năm 2023 cũng như mục tiêu 400.000 chiếc khác trong 6 tháng đầu năm 2024. "Khi tiến xa hơn vào quá trình chuyển đổi sang xe điện, chúng tôi nhận thấy con đường trở nên gập ghềnh" - bà Barra chia sẻ.

GM không phải cái tên duy nhất ở nước Mỹ tỏ ra bi quan về tương lai xe điện. Đồng hương Ford hồi tháng 7 cũng đã từ bỏ mục tiêu xuất xưởng 2 triệu xe điện chạy pin vào năm 2026, thay vào đó chuyển hướng đầu tư tập trung hơn vào các dòng xe hybrid.

Ngay cả tỷ phú Elon Musk cũng cảnh báo những lo ngại về kinh tế sẽ dẫn đến nhu cầu “đầu tư mạo hiểm” vào xe điện chạy pin suy yếu, ảnh hưởng tiêu cực tới cả công ty vốn dẫn đầu thị trường lâu năm như Tesla. Hãng xe chỉ bán ô tô điện chạy pin này mới đây đã công bố kết quả kinh doanh quý III-2023 với những con số được mô tả là “thảm họa”.

Theo Giám đốc tài chính Harald Wilhelm của Mercedes-Benz - hãng vốn đang phải giảm giá xe điện khoảng 10% để hút khách, cuộc đua phát triển xe điện chạy pin theo kiểu hiện tại không phải trạng thái bền vững của ngành công nghiệp ô tô. Trong khi đó, khi công bố từ bỏ kế hoạch với GM để hợp tác phát triển xe điện EV giá rẻ, Giám đốc điều hành Honda Toshihiro Mibe đã cho biết, xe thân thiện môi trường nói chung và xe điện chạy pin nói riêng đang thay đổi rất khó để đánh giá.

Sự kém mặn mà với xe điện chạy pin diễn ra ngay ở cả với đối tác kinh doanh của các hãng ô tô. Bên cạnh việc phải đưa ra nhiều ưu đãi để thuyết phục khách, cải tạo hạ tầng triệt để để phục vụ xe điện, việc bán những chiếc xe điện chạy pin đang khiến các đại lý mất nhiều thời gian hơn đáng kể so với một chiếc so với xe xăng, trong bối cảnh chi phí, cơ sở hạ tầng và rào cản lối sống vẫn là thách thức lớn đối với nỗ lực “phổ cập” xe điện chạy pin.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến chuyên môn cũng cho rằng, xe điện chạy pin giờ đây không còn được xem là cách duy nhất để giảm phát thải carbon, với quan điểm ở những nơi có hạ tầng trạm sạc còn ít ỏi, chưa đảm bảo sản lượng điện, việc thúc ép xe điện chạy pin mà quên đi những lợi thế về các nguồn nhiên liệu bền vững khác (như nhiên liệu sinh học, hydro xanh…) có thể tạo ra những hiệu ứng tiêu cực về môi trường không chỉ trên mặt đường mà cả trong chuỗi cung ứng, sản xuất.

Phát biểu với tư cách là người đứng đầu Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA) tại Triển lãm Di động Nhật Bản (JMS) 2023, Chủ tịch Toyota Motor Akio Toyoda thốt lên "mọi người cuối cùng cũng nhìn thấy thực tế!", hàm ý ngành công nghiệp ô tô cuối cùng đã nhận ra có nhiều cách để giảm lượng khí thải carbon.

Lâu nay, ông Akio Toyoda luôn bị chỉ trích khi nhiều lần bảo vệ quan điểm “bong bóng xe điện (chạy pin)” đang bị thổi phồng quá mức, thay vào đó việc xanh hoá phương tiện giao thông cần có cách tiếp cận đa chiều, mang tính tổng thể, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của khoa học kỹ thuật ô tô và đặc thù mỗi thị trường mà các hãng xe hướng đến.