Nhiều dự án BOT phải giảm thời gian thu phí

Theo Tin Tức| 14/11/2016 08:36

Nhiều dự án BOT giao thông có thời gian thu phí hoàn vốn kéo dài, gây bức xúc dư luận, khiến Bộ GTVT đang phải rốt ráo quyết toán hàng loạt.

Ban Quản lý dự án (QLDA) đường Hồ Chí Minh (Bộ GTVT) vừa trình Bộ GTVT quyết toán 3 dự án BOT đã đưa vào khai thác thuộc đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, gồm: Đoạn qua tỉnh Đắk Nông, đoạn qua tỉnh Đắk Lắk và đoạn qua tỉnh Gia Lai. Theo báo cáo của các chủ đầu tư, giá trị đề nghị quyết toán tại các dự án này đều giảm so với TMĐT được phê duyệt ban đầu.

Dự án BOT Đoạn Km 1793+600 - Km 1824+00 qua tỉnh Đắk Nông có TMĐT ban đầu là 1.023 tỷ đồng, do liên danh nhà đầu tư Toàn Mỹ 14 - Băng Dương thực hiện báo cáo giá trị quyết toán là 634 tỷ đồng, giảm hơn 388 tỷ đồng. Giá trị phê duyệt quyết toán của Ban QLDA đường Hồ Chí Minh đối với dự án này là hơn 567 tỷ đồng, số tiền để lại do chưa đủ điều kiện quyết toán là gần 67 tỷ đồng.

Trạm thu phí cầu Hạc Trì đang được Tổng cục Đường bộ Việt Nam giám sát thu phí.

Tại dự án BOT đoạn Km 1738+148 - Km 1763+610 qua tỉnh Đắk Lắk do nhà đầu tư Công ty cổ phần Đầu tư BOT Quang Đức báo cáo giá trị quyết toán hơn 724 tỷ đồng, giảm hơn 111 tỷ đồng so với TMĐT được phê duyệt ban đầu 836,054 tỷ đồng. Giá trị phê duyệt quyết toán của Ban QLDA đường Hồ Chí Minh tại dự án này là 668 tỷ đồng, số tiền để lại do chưa đủ điều kiện quyết toán khoảng 155 tỷ đồng.

Còn tại dự án BOT đoạn Pleiku (Km1610) - Cầu 110 (Km 1667+570) qua tỉnh Gia Lai do nhà đầu tư Công ty cổ phần BOT & BT Đức Long Gia Lai báo cáo quyết toán hơn 1.298 tỷ đồng, giảm hơn 476 tỷ đồng so với TMĐT phê duyệt ban đầu hơn 1.775 tỷ đồng. Ban QLDA đường Hồ Chí Minh đề nghị Bộ GTVT phê duyệt dự án hơn 1.233 tỷ đồng.

Chưa hết, tại dự án BOT mở rộng quốc lộ (QL)1đoạn Km1642 - Km1692 qua tỉnh Bình Thuận do nhà đầu tư Công ty cổ phần BOT QL1A Bình Thuận báo cáo giá trị quyết toán hơn 2.193 tỷ đồng, giảm hơn 414 tỷ đồng so với TMĐT ban đầu. Thêm một dự án nữa là dự án BOT cải tạo nền, mặt đường QL1 đoạn Phan Thiết - Đồng Nai do nhà đầu tư Tổng công ty 319 trình báo cáo quyết toán gần 1.943 tỷ đồng, giảm hơn 142 tỷ đồng so với TMĐT ban đầu. Sau đó, Ban QLDA giao thông 1 chỉ phê duyệt quyết toán 1.807 tỷ đồng…

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Đối tác công tư PPP (Bộ GTVT) Nguyễn Viết Huy, đối với các dự án BOT, TMĐT được phê duyệt ban đầu chỉ là kinh phí dự tính của dự án, làm cơ sở để chủ đầu tư lập kế hoạch và quản lý vốn khi thực hiện đầu tư xây dựng công trình, không phải là giá trị để xác định thời gian thu phí hoàn vốn cho dự án.

TMĐT dự án bao gồm chi phí dự phòng để đề phòng trượt giá và dự phòng phát sinh khối lượng thi công với mức độ trượt giá từ 3 - 5 năm. Chi phí dự phòng chỉ được xác định chính xác khi công trình đã hoàn thành. Tuy nhiên, sau khi quyết toán các dự án BOT, các dự án đều chưa sử dụng vốn dự phòng, nên giá trị dự án đều giảm so với TMĐT ban đầu. Đến hết tháng 10/2016, Bộ GTVT đã được các nhà đầu tư BOT trình quyết toán 30 dự án và còn 23 dự án đang hoàn thiện hồ sơ quyết toán.

Xác định lại thời gian thu phí hoàn vốn

Thanh tra Bộ GTVT mới đây vừa trình Bộ kết quả kiểm tra dự án BOT quốc lộ 14 qua tỉnh Đắk Lắk có TMĐT 1.800 tỷ đồng. Qua kiểm tra đã xác định giá trị giảm trừ so với TMĐT ban đầu là gần 136 tỷ đồng (bao gồm chi phí dự phòng chưa sử dụng). Dự án này được nhà đầu tư Công ty cổ phần BOT Quang Đức đàm phán hợp đồng với chủ đầu tư thu phí hoàn vốn 20 năm 2 tháng, dựa trên TMĐT khi triển khai dự án. Do vậy, Thanh tra Bộ kiến nghị điều chỉnh rút ngắn thời gian thu phí hoàn vốn của dự án này gần 4 năm, xuống còn 16 năm 9 tháng (tạm tính).

Về vấn đề này, ông Nguyễn Viết Huy cho hay, Bộ GTVT đang rà soát các dự án BOT trên nguyên tắc có kiểm toán độc lập hoặc kiểm toán Nhà nước và các cơ quan thanh tra. Sau đó mới lấy giá trị cuối cùng để quyết toán dự án, tính toán lại hợp đồng và thời gian thu phí hoàn vốn. Do vậy, nhiều công trình sau khi quyết toán sẽ giảm thời gian thu phí hoàn vốn so với dự kiến ban đầu.

Một số dự án BOT đã công bố thời gian thu phí hoàn vốn cũng sẽ được xác định lại thời gian. Thời gian thu phí của dự án được xác định qua giá trị quyết toán công trình cũng chỉ là con số chính thức đầu tiên, bởi trong quá trình thu phí, cứ 3 năm, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và chủ đầu tư sẽ rà soát và cập nhật các số liệu để tính toán, điều chỉnh thời gian hoàn vốn dự án.

Hiện nay, các dự án BOT trên QL1, QL5, đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên và các tuyến QL khác… đều đã đi vào thu phí hoàn vốn. Để đảm bảo minh bạch, công khai các dự án này, Bộ GTVT đã giao Tổng cục Đường bộ Việt Nam thành lập các đoàn kiểm tra trực tiếp kiểm tra việc thu phí tại các dự án, nhằm quyết toán số thu trong ngày, làm cơ sở để tính toán lại thời gian hoàn vốn. Đồng thời, cũng yêu cầu các cơ quan liên quan như: Thuế, ngân hàng cho vay vốn phối hợp để quản lý nguồn thu, thu đúng, thu đủ, chống thất thoát phí.

Theo dự kiến, từ nay đến hết năm 2017, tất cả các dự án thu phí theo hình thức BOT sẽ được Bộ GTVT công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng và ngay tại các trạm thu phí về thời gian, mức thu phí của các dự án để nhân dân giám sát, kiểm tra.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam Nguyễn Văn Huyện: Đề xuất Bộ Công an, Bộ Tài chính cùng giám sát thu phí BOT

Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã có văn bản gửi Bộ GTVT đề xuất mời các Cục, Tổng cục của Bộ Công an, Bộ Tài chính tham gia các đoàn kiểm tra,giám sát hoạt động thu phí đối với các Trạm thu phí BOT. Hiện nay, các đoàn kiểm tra của Tổng cục đã và đang triển khai kiểm tra, giám sát 10 Trạm thu phí trong cả nước như các trạm: Bắc Thăng Long - Nội Bài (Hà Nội), cầu Việt Trì mới (cầu Hạc Trì - Phú Thọ), Pháp Vân - Cầu Giẽ (Ninh Bình) và các trạm trên QL5, QL18… Việc kiểm tra để đảm bảo tính minh bạch và phòng chống tiêu cực, làm cơ sở để xác định thời gian thu phí hoàn vốn.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường: Dừng thu phí dự án BOT chậm quyết toán

Bộ GTVT đang khẩn trương đôn đốc các chủ đầu tư - các Ban QLDA phải có trách nhiệm yêu cầu các nhà đầu tư sớm hoàn thành quyết toán dự án theo quy định. Các nhà đầu tư phải tuân thủ và báo cáo với các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền tại dự án. Đặc biệt, các Ban QLDA phải là đơn vị đầu tiên ký vào hồ sơ quyết toán và phải chịu trách nhiệm. Tiếp đến, Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông sẽ kiểm tra, thẩm tra lại tất cả các trình tự thủ tục. Vụ Tài chính là cơ quan thẩm định cuối cùng để trình Bộ GTVT phê duyệt quyết toán dự án. Đối với những dự án BOT đã hoàn thành và tiến hành thu phí, nhưng nếu quá hạn chưa trình quyết toán dự án hoàn thành theo quy định sẽ bị dừng thu phí hoàn vốn. Thời gian dừng thu phí, nhà đầu tư tự chịu thiệt hại, không được tính bù thời gian thu phí.

Phó Chánh thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư Lê Quốc Đạt: Cố tình chậm quyết toán để được thu phí BOT cao và kéo dài

Hiện đang có tình trạng nhà đầu tư cố tình chậm quyết toán công trình để tận hưởng thời gian thu phí BOT dài hơn và mức phí cao hơn. Thời gian thu phí và mức phí của các dự án BOT được tính toán dựa trên TMĐT được phê duyệt tại bước lập dự án đầu tư. Tuy nhiên, TMĐT thường có giá trị lớn hơn nhiều so với giá trị quyết toán, dẫn đến thời gian thu phí quy định trong hợp đồng BOT thường dài hơn nhiều so với thực tế. Vì lý do này, nên các nhà đầu tư không có nhiều động lực để thực hiện quyết toán vốn đầu tư trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày hoàn thành công trình theo quy định. Do đó, cần sửa đổi các quy định của pháp luật theo hướng bắt buộc nhà đầu tư phải hoàn thành xong công tác quyết toán tổng vốn đầu tư mới được thu phí.