Nhiều chính sách đột phá trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi)

Các chính sách đột phá của Bộ Giáo dục và Đào tạo thể hiện quyết tâm cải cách hệ thống giáo dục nghề nghiệp theo hướng đổi mới toàn diện về hệ thống, chương trình, tổ chức đào tạo và bảo đảm chất lượng.

Hệ thống giáo dục nghề nghiệp sẽ kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp, phân cấp mạnh, tăng cường tự chủ và đơn giản thủ tục hành chính để hướng tới mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Các chính sách Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến xây dựng và thể chế hóa vào dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) được thể hiện thông qua các chính sách đột phá.

Đổi mới hệ thống giáo dục nghề nghiệp

Việc đổi mới hệ thống nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, linh hoạt, liên thông, tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi công dân, đẩy mạnh phân luồng, tăng số lượng học sinh sau trung học cơ sở, trung học phổ thông vào giáo dục nghề nghiệp; thực hiện đào tạo nghề, dạy văn hoá, hình thành năng lực nghề nghiệp cho người học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đẩy nhanh lộ trình phổ cập nghề cho thanh niên.

Việc đổi mới hệ thống giáo dục nghề nghiệp nhằm khắc phục hạn chế, yếu kém về hướng nghiệp, phân luồng, liên thông; bất hợp lý về cơ cấu ngành, nghề, trình độ đào tạo; quy mô, chất lượng, hiệu quả đào tạo, nhất là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, ngành, nghề mới, kỹ năng tiên tiến, hội nhập quốc tế.

Các nội dung đổi mới bao gồm: Hình thành chương trình trung học nghề trong giáo dục nghề nghiệp, đào tạo tích hợp kiến thức nền tảng của chương trình trung học phổ thông và năng lực nghề nghiệp; đẩy mạnh hướng nghiệp, phân luồng.

Bên cạnh đó, hình thành mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp tinh gọn, hiệu quả, gồm: Trường trung học nghề, trường cao đẳng; mở rộng hệ thống cơ sở tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp; bổ sung quy định về quy hoạch phát triển trường cao đẳng là trung tâm quốc gia, trung tâm vùng đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao; hoàn thiện cơ cấu tổ chức, nâng cao năng lực quản trị của cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Đây là những đổi mới quan trọng để giáo dục nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu học tập đa dạng của người dân nhưng vẫn bảo đảm tính liên thông, đào tạo chất lượng và hiệu quả và tinh gọn bộ máy.

Đổi mới chương trình và bảo đảm chất lượng

Đổi mới chương trình, tổ chức đào tạo và bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp là một trong các chính sách quan trọng trong dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi. Việc này nhằm khắc phục các tồn tại, vướng mắc của hệ thống giáo dục nghề nghiệp, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn mới.

Bên cạnh đó, đổi mới đa dạng hóa chương trình, thời gian, hình thức, phương thức đào tạo và cấp văn bằng, chứng chỉ theo hướng mở, linh hoạt, thực tiễn; tạo điều kiện để người dân học tập suốt đời, nâng cao, cập nhật và chuyển đổi năng lực nghề nghiệp nhằm thích ứng với sự thay đổi của công nghệ và thị trường lao động, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Đồng thời, nâng cao chất lượng các chương trình đào tạo cao đẳng; nhân rộng, chuyển giao các chương trình đào tạo tiên tiến, cập nhật kịp thời các tiêu chuẩn, công nghệ mới trong giáo dục nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu nhân lực có kỹ năng nghề cao, nhất là những ngành, lĩnh vực trọng điểm, mũi nhọn cho phát triển đất nước.

Để bảo đảm chất lượng và hiệu quả trong đào tạo các chương trình của giáo dục nghề nghiệp, Luật giáo dục nghề nghiệp sửa đổi nhấn mạnh tới vai trò xuyên suốt của bảo đảm chất lượng thông qua việc xây dựng hệ thống bảo đảm chất lượng nội bộ (IQA) hiệu quả tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, tiếp tục hoàn thiện chuẩn và chuẩn hóa cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo với tư cách là một trong các điều kiện đảm bảo chất lượng tối thiểu cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải đáp ứng cũng như thiết lập cơ sở pháp lý rõ ràng về định danh, phân loại đội ngũ người dạy trong giáo dục nghề nghiệp.

Thu hút doanh nghiệp và đầu tư nước ngoài

Luật giáo dục nghề nghiệp bổ sung vai trò của doanh nghiệp trong giáo dục nghề nghiệp, các chính sách của Nhà nước đối với doanh nghiệp trong việc tham gia các hoạt động giáo dục nghề nghiệp cũng như quyền và trách nhiệm của doanh nghiệp trong hoạt động giáo dục nghề nghiệp.

Cùng với đó là các chính sách về hợp tác quốc tế, đầu tư nước ngoài trong giáo dục nghề nghiệp; chính sách thu hút lao động của doanh nghiệp tham gia giảng dạy các trình độ giáo dục nghề nghiệp mở rộng và tận dụng những lợi thế về nguồn vốn và đội ngũ giảng dạy đến từ doanh nghiệp gắn đào tạo với sản xuất kinh doanh, dịch vụ.

Đổi mới cơ chế, chính sách tài chính và đầu tư

Ngành giáo dục nghề nghiệp đang thực hiện đổi mới mạnh mẽ về cơ chế, chính sách tài chính nhằm bảo đảm chất lượng đào tạo, nâng cao hiệu quả đầu tư và phát huy tối đa nguồn lực xã hội.

Các chính sách của Luật tập trung vào minh bạch trong quản lý tài chính, tăng quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đồng thời bảo đảm quyền lợi cho người học thông qua học phí hợp lý, học bổng và hỗ trợ tài chính.

Mục tiêu là xây dựng hệ thống giáo dục nghề nghiệp hiện đại, công khai, công bằng, thúc đẩy phân luồng học sinh hợp lý và phục vụ tốt hơn nhu cầu phát triển bền vững của xã hội.

Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nâng cao hiệu quả quản lý

Chính sách này nhằm thể chế hóa các đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước về cải cách hành chính, cắt giảm rào cản kinh doanh và đơn giản hóa thủ tục.

Đồng thời, tập trung tăng cường tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp về tổ chức, nhân sự, tài chính và hoạt động chuyên môn, nâng cao trách nhiệm giải trình trước Nhà nước và xã hội.

Một trong những điểm nhấn quan trọng là đẩy mạnh phân quyền, phát huy vai trò của người đứng đầu, kết hợp cơ chế "tiền kiểm" và "hậu kiểm", đặc biệt với các ngành nghề đặc thù như y, dược.

Bên cạnh đó, chính sách cũng chú trọng đơn giản hóa điều kiện đầu tư, giảm bớt thủ tục hành chính để tạo môi trường thuận lợi cho giáo dục nghề nghiệp phát triển.

Với hai nội dung chính là phân cấp mạnh mẽ hơn cho các cơ sở đào tạo và tinh gọn quy định pháp lý, chính sách này hứa hẹn mang lại hiệu quả quản lý cao hơn, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu nhân lực của xã hội.