Nhất trí trình Quốc hội nội dung thí điểm không tổ chức HĐND phường của Hà Nội

Lãnh đạo thành phố Hà Nội tham dự phiên họp có các đồng chí: Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Ngô Thị Thanh Hằng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung; Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn.

Cần thiết thí điểm mô hình không tổ chức HĐND phường

Trình bày tờ trình về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND phường tại thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, trên cơ sở Đề án thí điểm quản lý theo mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội do Thành ủy Hà Nội trình, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 46-KL/TƯ ngày 19-4-2019, trong đó có nội dung thực hiện thí điểm mô hình không tổ chức HĐND phường ở các quận và thị xã Sơn Tây của thành phố Hà Nội.

Trong bối cảnh Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 đã có quy định cụ thể về việc tổ chức cấp chính quyền ở tất cả các đơn vị hành chính trên cả nước; mặt khác, cơ sở lý luận và thực tiễn về mô hình tổ chức hợp lý chính quyền địa phương có những điểm chưa thật rõ, do đó, việc tổ chức thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND phường để có cơ sở thực tiễn đánh giá khách quan trước khi đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật để triển khai thực hiện trên phạm vi cả nước là cần thiết.

Chính phủ đề nghị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019 đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND phường tại thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026 để trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa XIV theo trình tự xem xét, thông qua dự án luật, dự thảo nghị quyết tại một kỳ họp Quốc hội.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thực hiện thí điểm gồm 10 điều. Theo đó, thực hiện thí điểm việc không tổ chức HĐND phường tại thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026.

Tại những phường nơi thực hiện thí điểm, HĐND phường chấm dứt hoạt động khi nhiệm kỳ 2016-2021 kết thúc, UBND phường nhiệm kỳ 2016-2021 tiếp tục hoạt động cho đến khi UBND phường nhiệm kỳ 2021-2026 được thành lập.

HĐND quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các quy định khác của pháp luật có liên quan và các nhiệm vụ, quyền hạn như quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân sách phường; điều chỉnh dự toán ngân sách phường trong trường hợp cần thiết; phê chuẩn quyết toán ngân sách phường...

Còn UBND quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường thực hiện lập dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, dự toán thu, chi ngân sách địa phương (bao gồm dự toán thu, chi ngân sách các phường), trình HĐND cùng cấp quyết định.

Chủ tịch UBND quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường sẽ bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, cách chức, khen thưởng, kỷ luật chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND phường cũng như tuyển dụng, sử dụng, quản lý, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức phường. Công chức phường do UBND quận, thị xã tuyển dụng, quản lý.

Nếu được thông qua, nghị quyết này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-6-2020.

Giữ tên gọi Ủy ban nhân dân

Phát biểu tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí việc thực hiện thí điểm, đồng thời góp ý vào một số vấn đề cụ thể. Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình cho rằng, cần làm rõ mô hình UBND phường khi không có HĐND phường, bởi thực chất khi đó là Ủy ban hành chính chứ không phải UBND nhưng tên gọi trong dự thảo nghị quyết vẫn ghi UBND.

Chung quan điểm, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đề xuất có thể thí điểm luôn tên gọi là Ủy ban hành chính cho phù hợp.

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga băn khoăn, nội dung này liên quan chặt chẽ với việc Bộ Chính trị quyết định giao một số chính sách đặc thù cho Hà Nội. Vậy tại sao không làm luôn chính sách đặc thù và đề nghị Chính phủ đẩy nhanh tiến độ, tạo điều kiện cho Hà Nội phát triển nhanh, đáp ứng vai trò Thủ đô của đất nước.

Giải đáp về nội dung này, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, thực hiện Kết luận số 46-KL/TƯ của Bộ Chính trị, Bộ Nội vụ phối hợp với các bộ, ngành liên quan và thành phố Hà Nội chuẩn bị cả nội dung thí điểm không tổ chức HĐND phường và cơ chế chính sách đặc thù cho Hà Nội. Tuy nhiên, Chính phủ mới thông qua nội dung thí điểm vì chính sách đặc thù liên quan đến nhiều bộ, ngành.

Tại phiên họp, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết: "Về tên gọi, đúng là hoạt động của UBND sau này sẽ hoạt động như Ủy ban hành chính nhưng sau khi tính kỹ lưỡng thì quyết định đề nghị vẫn lấy tên là UBND. Việc này cũng phù hợp với Kết luận 46-KL/TƯ của Bộ Chính trị".

Thông tin thêm, Chủ tịch UBND thành phố cho biết, việc này cũng sẽ tiện cho việc luân chuyển cán bộ giữa các phường. Hơn nữa, nếu thay đổi tên gọi là Ủy ban hành chính thì toàn bộ hồ sơ lý lịch của dân cư (khoảng 5 triệu người) sẽ phải thay đổi; sổ đỏ, chứng minh thư đã cấp cũng phải thay đổi sẽ rất phức tạp.

Đặc biệt, nếu đổi thành Ủy ban hành chính thì tiến độ xây dựng chính quyền điện tử của thành phố Hà Nội sẽ bị chậm lại. “Để lại tên gọi UBND phường cũng phù hợp với nguyện vọng của người dân”, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung nói.

Về thẩm quyền, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cho biết, sau này sẽ tăng thẩm quyền cho tổ đại biểu HĐND quận ứng cử tại phường; tăng cường quyền hạn, nhiệm vụ giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội...

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ, Ủy Ban Thường vụ Quốc hội tán thành với tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, trong tờ trình phải làm rõ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và yêu cầu thực tiễn của việc thực hiện thí điểm.

Đồng chí cũng đề nghị làm rõ quyền hạn của HĐND phường được giao cho HĐND quận; làm rõ chức năng của Chủ tịch UBND phường; đồng thời, làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến để nhân dân ủng hộ, thống nhất. Đồng chí đề nghị các cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ để trình ra kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa XIV để Quốc hội xem xét, quyết định.

* Trước đó, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, quyết định việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Hải Dương giai đoạn 2019-2021; mở rộng địa giới hành chính thành phố Hải Dương; điều chỉnh địa giới một số phường, xã; thành lập 2 phường Tân Hưng và Nam Đồng thuộc thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương; việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Thanh Hóa và thành lập thị trấn Nưa thuộc huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa; thành lập 3 phường Hòa Long, Nam Sơn, Kim Chân thuộc thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.

Với 100% thành viên có mặt tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua các nghị quyết về: Sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Thanh Hóa; nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính huyện, cấp xã của tỉnh Hải Dương; nghị quyết về việc thành lập 3 phường thuộc thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Các nghị quyết này có hiệu lực từ ngày 1-12-2019.