Người làng nón làm du lịch

Hiệu quả hơn nhờ du lịch

Những ngày này, làng Chuông liên tục đón các đoàn khách trong và ngoài nước đến tham quan. Khách nước ngoài tỏ ra thích thú khi quan sát những đôi tay của người làng nghề vừa tỉ mỉ, vừa thoăn thoắt khâu nón. Họ còn được những người thợ hướng dẫn tham gia các công đoạn làm nón như: Vò lá, là lá, nối vòng, làm khung và khâu một chiếc nón hoàn thiện...

Không chỉ được trải nghiệm nghề khâu nón, du khách còn được tham quan hệ thống di tích, lịch sử, đình, chùa của làng... Nếu vào đúng ngày chợ phiên (ngày 4, 10, 14, 20, 24, 30 âm lịch) hằng tháng, du khách còn được "mục sở thị" phiên chợ nón tấp nập - địa chỉ giao dịch sản phẩm độc đáo của quê hương.

Chúng tôi ghé thăm gia đình anh Lê Văn Tuy - hộ tiên phong trong sản xuất kết hợp với làm du lịch của địa phương giữa lúc gia đình đón một đoàn khách nước ngoài. Anh Tuy tận tình giải thích từng công đoạn với khách như để có một chiếc nón đẹp phải kỳ công trong tất cả quá trình thực hiện: Mũi khâu phải ngắn, lỗ nhỏ, các mối nối sợi phải được giấu kín để khi nhìn vào chiếc nón chỉ thấy những mũi khâu đều tăm tắp…

"Từ ngày làm thêm hoạt động du lịch, chúng tôi thấy hiệu quả kinh tế hơn hẳn so với trước đây làm nghề đơn thuần. Trung bình mỗi tháng, gia đình tôi đón khoảng 10 đoàn khách. Ngoài thu nhập từ các dịch vụ, tôi còn có cơ hội mở rộng thêm nhiều mối hàng lớn”, anh Tuy chia sẻ.

Tương tự, gia đình bà Tạ Thị Thu Hương đã liên kết với các tour đưa khách về thăm làng và chỉ dẫn khách trải nghiệm quy trình làm nón. “Làm nghề là chính nhưng nếu kết hợp được với du lịch thì tốt hơn. Giá dịch vụ là 50.000 đồng/khách, bao gồm cả chi phí nguyên liệu cho du khách tự tay làm các công đoạn của một chiếc nón lá. Như vậy, chúng tôi vừa có cơ hội quảng bá nghề truyền thống, vừa có thêm thu nhập. Hiện mỗi tháng, gia đình tôi đón khoảng 10-15 đoàn, mỗi đoàn 3-20 khách", bà Hương chia sẻ.

Chủ tịch UBND xã Phương Trung Phạm Văn Toàn cho hay, nghề nón ở làng Chuông đã có hơn 300 năm nay. Vào những năm 90 của thế kỷ trước, nghề nón thịnh vượng, nhưng gần đây, chỉ còn 1/3 số hộ trong xã làm nghề và chỉ có một số gia đình như anh Lê Văn Tuy, chị Tạ Thị Thu Hương... là những địa chỉ được nhiều du khách ghé thăm. Dù vậy, đây chính là nền tảng để Phương Trung xây dựng hướng phát triển làng nghề gắn với du lịch.

Khai thác tiềm năng

Hiện cả xã Phương Trung có gần 6.000 hộ dân, trong đó khoảng 2.000 hộ có nghề làm nón, ước sản lượng mỗi năm đạt 3-4 triệu chiếc nón, mang lại khoảng 10% giá trị thu nhập cho người dân. So với ngành nghề khác, thu nhập của nghề nón không cao, song nó có tác động xã hội rất lớn bởi liên quan đến việc làm và thu nhập của hàng nghìn hộ dân.

Ngoài phát triển kinh tế, những chiếc nón làng Chuông có mặt khắp cả nước và được xuất khẩu sang Trung Quốc, Nhật Bản... mang theo thông điệp bản sắc dân tộc, đưa làng nghề trở thành địa chỉ du lịch hấp dẫn.

Tuy nhiên, việc khai thác nghề gắn với du lịch ở Phương Trung vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Theo Chủ tịch UBND xã Phương Trung Phạm Văn Toàn, mặc dù đã đón nhiều đoàn khách trong và ngoài nước tới tham quan nhưng thực tế, địa phương vẫn chưa khai thác được nhiều từ hoạt động du lịch.

Hạ tầng phục vụ du lịch còn hạn chế. Tuyến đường trục chính nối từ quốc lộ 21B vào xã rất nhỏ và xuống cấp khiến các loại phương tiện ra - vào khó khăn, thường xuyên bị tắc đường. Trong khi đó, lao động làm nghề chủ yếu là người già và trẻ nhỏ nên nghề này chỉ tranh thủ lúc nông nhàn, người làng nghề không có ý định mở rộng sản xuất...

"Để hỗ trợ phát triển du lịch làng nghề, vào thời điểm khách đến đông, nếu hộ dân đề nghị giúp đỡ, chính quyền địa phương sẵn sàng bố trí cán bộ cùng gia đình đón khách. Cụ thể, xã giao Đoàn Thanh niên xã, Hội Liên hiệp phụ nữ xã, Công an xã... đón tiếp, bảo đảm an ninh trật tự. Dự kiến, Phương Trung sẽ mở các lớp tập huấn cho hộ dân cách thức "làm du lịch làng nghề" theo hướng chuyên nghiệp hơn. Xã Phương Trung mong muốn nhận được sự quan tâm hơn của các cấp, ngành chức năng để hoàn chỉnh hệ thống giao thông, bãi đỗ xe, nhà trưng bày, nhà trình diễn nghề làm nón... nhằm khai thác lợi thế làng nghề gắn phát triển du lịch" - ông Phạm Văn Toàn nhấn mạnh.