Ngành đóng tàu Hàn Quốc lao đao

Công nghiệp đóng tàu từng được xem là “trái tim” của nền kinh tế Hàn Quốc trong suốt nhiều năm qua, đóng vai trò hàng đầu trong việc đưa người dân thoát khỏi đói nghèo. Kể từ khi có sự tham gia của Tập đoàn Hyundai Heavy Industries năm 1968, đóng tàu đã phát triển và trở thành ngành công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Hàn Quốc, mang về hơn 10% tổng kim ngạch xuất khẩu cho nước này. Năm 2001, Hàn Quốc vượt qua Nhật Bản, vươn lên vị trí số một trong ngành công nghiệp đóng tàu thế giới.

Trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, Seoul đã "khôn ngoan" vượt qua khó khăn và giành được hơn 70% đơn đặt hàng đóng tàu trong năm 2009 và 2010. Năm 2011, với tổng giá trị 565,5 tỷ USD, đóng tàu là ngành xuất khẩu hàng đầu xứ Kim chi. Tuy nhiên, số đơn đặt hàng đã giảm đột ngột vào năm 2012 khi Hàn Quốc chỉ thu về được 37,8 tỷ USD, nhường ngôi đầu bảng cho Trung Quốc với 39,2 tỷ USD. Liên tục tụt hạng trong tốp 10 ngành xuất khẩu lớn nhất của Hàn Quốc, giá trị số đơn đặt hàng mới mà các công ty đóng tàu nhận được trong quý I-2016 giảm 94% so với cùng kỳ năm 2015.

Theo dự báo của Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hàn Quốc, tổng giá trị đơn hàng năm nay sẽ giảm 85%, dự báo là một năm “thảm bại” của ngành công nghiệp đóng tàu. Bộ ba doanh nghiệp hàng đầu của ngành đóng tàu Hàn Quốc gồm Hyundai Heavy Industries, Daewoo Marine and Shipbuilding và Samsung Heavy Industries, đã phải mạnh tay sa thải 20.000 nhân công từ đầu năm đến nay. “Tam đại gia” này đã thua lỗ tổng cộng 8.500 tỷ won (7,4 tỷ USD), trong 6 quý vừa qua do nhiều đơn hàng bị trì hoãn và nhu cầu sụt giảm đối với tàu mới và các hệ thống vận chuyển dầu dùng cho việc khai thác dầu thô ở khu vực nước sâu.

Cách đây chỉ khoảng 5-6 năm, 3 công ty đóng tàu của Hàn Quốc còn nắm giữ tới 70% thị trường thế giới, thì hiện đã bị các doanh nghiệp Trung Quốc “vượt mặt”.

Trước tình hình này, nhiều ngân hàng quốc doanh Hàn Quốc có tham gia cho vay lớn với những tập đoàn đóng tàu và khả năng thanh khoản yếu của ngành này đang khiến các chủ nợ “đứng ngồi không yên”. Các hãng đóng tàu cũng đang tìm mọi cách để đối phó với tình trạng suy giảm hiện nay. Tập đoàn Hyundai Heavy Industries tuyên bố chấp nhận đơn nghỉ hưu sớm “tự nguyện” của các nhân viên quản lý sau khi đã cắt giảm 25% số quản lý của mình. Hãng Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering Co cũng lên kế hoạch cắt giảm 10% công nhân từ nay đến cuối năm 2018. Dẫu vậy, việc cắt giảm sản lượng và sa thải bớt nhân công bị nhiều chuyên gia đánh giá là chỉ làm tình hình tồi tệ hơn.