Nam Phi - đầu tàu kinh tế của châu Phi

Một góc thành phố Johannesburg.

(HNM) - Ngày 27-4-1994 đã đi vào lịch sử của dân tộc Nam Phi như một ngày lễ trọng đại. Lần đầu tiên trong lịch sử, người dân da đen được đi bỏ phiếu để bầu ra một chính phủ dân chủ đầu tiên sau khi chế độ phân biệt chủng tộc khét tiếng tàn bạo A-pác-thai bị lật đổ. Đó cũng là ngày Quốc khánh, ngày khai sinh ra nền dân chủ ở một đất nước được thế giới biết đến với tên gọi “Quốc gia Cầu vồng”.

Nằm ở cực Nam châu Phi, Nam Phi rất giàu tài nguyên, khoáng sản. Quốc gia này được đánh giá là trung tâm kinh tế của châu Phi, cửa ngõ chiến lược vào các nước Cộng đồng Phát triển miền Nam châu Phi (SADC) và thị trường châu Phi rộng lớn với gần 800 triệu dân. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), Nam Phi đóng vai trò đầu tàu của châu Phi, nếu kinh tế nước này tăng trưởng thêm 1% sẽ góp phần nâng tỷ lệ tăng trưởng kinh tế toàn lục địa đen lên 0,534%. Nhờ chính sách vĩ mô ổn định, nền kinh tế Nam Phi đang ở thời kỳ phát triển mạnh. Đây là quốc gia đứng đầu châu Phi về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), chiếm 6,4 tỷ USD trong tổng số 31 tỷ USD FDI của thế giới vào châu lục này. Đặc biệt những năm gần đây, kinh tế Nam Phi luôn được coi là phát triển nhất trong số 54 quốc gia của lục địa đen. Năm 2004 đạt 3,8%, năm 2005, 2006 đều đạt 4,9%. Nam Phi đang đặt kế hoạch đưa mức tăng trưởng kinh tế hàng năm lên 6% từ nay tới năm 2010.

Là đất nước đa chủng tộc, Nam Phi có nền văn hóa đa sắc màu, truyền thống đan xen với hiện đại. Đây là quốc gia có nhiều di sản quí hiếm, đa dạng về văn hóa, tôn giáo… Hiện nay tại Nam Phi, vai trò và vị trí của người da đen ngày càng được củng cố và phát huy trong đời sống kinh tế, xã hội. Đặc biệt, theo đánh giá của Chương trình phát triển LHQ (UNDP), Nam Phi là một trong số ít các quốc gia chi tiêu cho ngân sách quốc phòng ít hơn so với ngân sách cho các vấn đề về vệ sinh và nước sạch. Đây cũng là quốc gia châu Phi đầu tiên được trao quyền đăng cai Vòng chung kết Cúp bóng đá thế giới (World Cup) 2010.

Du lịch được coi là nguồn thu ngoại tệ chính của Nam Phi. Đây là ngành có tốc độ tăng trưởng nhanh thứ 2 trong nền kinh tế, đứng sau khu vực sản xuất với tỷ trọng 19,9% trong GDP. Nam Phi có ngành công nghiệp khai khoáng rất phát triển và có thị trường chứng khoán được xếp trong số 10 nước đứng đầu thế giới.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, Nam Phi đang đứng trước thách thức lớn là đại dịch HIV/AIDS. Đây là nước có số người nhiễm HIV nhiều nhất trên thế giới, khoảng 6 triệu người, chiếm hơn 10% dân số, trong đó tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS ở độ tuổi thanh thiếu niên vào khoảng hơn 20%. HIV/AIDS đang thực sự là một nguyên nhân cản trở tốc độ tăng trưởng kinh tế của Nam Phi. Bên cạnh đó, tỷ lệ thất nghiệp ở Nam Phi vẫn ở mức cao, gần 28% và khoảng cách chênh lệch giàu nghèo là rất lớn. Chính phủ Nam Phi đang quyết tâm đưa kinh tế phát triển và tạo nhiều việc làm để hoàn thành mục tiêu giảm một nửa số người nghèo vào năm 2014.

Tuy ở cách xa Việt Nam nhưng quan hệ song phương giữa Việt Nam và Nam Phi ngày càng phát triển và mở rộng trên mọi lĩnh vực. Với Nam Phi, Việt Nam là cửa ngõ đi vào Đông Nam á. Với Việt Nam, Nam Phi là cầu nối đến với các quốc gia miền Nam châu Phi. Hai bên có những tiềm năng lớn và quyết tâm để thúc đẩy hợp tác.

Nguyễn Phúc