Năm 2025 - Cơ hội đến cùng thách thức

Trong bối cảnh đó, Việt Nam vẫn giữ được đà tăng trưởng mạnh mẽ trong nhóm các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, một động lực quan trọng của kinh tế thế giới. Năm 2025, dự báo thế giới tiếp tục đối mặt với những diễn biến phức tạp, rất khó đoán định. Với Việt Nam, chúng ta sẽ cùng lúc đối diện cả cơ hội và thách thức.

Những vòng xoáy xung đột

Năm 2024, thế giới chao đảo trong vòng xoáy của xung đột và bạo lực. Cuộc chiến Nga - Ukraine bước sang năm thứ ba và cơ hội chấm dứt còn là dấu hỏi. Việc ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng có tác động như thế nào đến cuộc xung đột, đó vẫn là điều chưa thể xác định. Trong khi đó, Trung Đông nhanh chóng trở thành điểm nóng của thế giới với sự va đập của chủ nghĩa dân tộc, tôn giáo và sự can dự của các siêu cường. Israel không chỉ tập trung cho cuộc chiến chống Hamas ở Gaza mà còn mở rộng chiến sự sang Lebanon. Lực lượng nổi dậy ở Sirya đã lật đổ chính quyền của cựu Tổng thống Bashar al-Assad, dù đang tìm cách điều hành đất nước bằng những lời kêu gọi sự hòa hợp giữa các phe nhóm nhưng chưa thể mang lại sự ổn định cho một đất nước vốn đã bị chia cắt. Vòng xoáy châu Á - Thái Bình Dương cũng biến động mạnh mẽ khi các nhà lãnh đạo của nhiều quốc gia thúc đẩy việc tìm kiếm cơ hội để tăng cường lợi ích của quốc gia.

Xung đột giữa lợi ích trước mắt và phát triển bền vững đang khiến "mẹ Trái đất" chịu nhiều tổn thương. Biến đổi khí hậu đang hiện hữu trong mọi ngõ ngách của đời sống toàn cầu. 2024 là năm nóng nhất từng được ghi nhận, xuất hiện hiện tượng thời tiết khắc nghiệt chưa từng có, từ lũ lụt ở Trung Quốc và châu Âu, hạn hán kéo dài ở châu Phi và Nam Mỹ đến tình trạng băng tan ngày một gia tăng, đem đến nhiều rủi ro và thách thức mới.

Chưa thể tạo đột phá

Sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy, xu hướng bảo hộ thương mại và bất ổn chính trị ở nhiều quốc gia đã và đang đặt ra thách thức mới đối với sự ổn định và nhịp độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Dù đã có tín hiệu khả quan nhưng tăng trưởng kinh tế thế giới vẫn tương đối thấp so với mức trung bình trong thập niên qua. Tỉ lệ lạm phát giảm nhưng chi phí sinh hoạt tăng, làm xói mòn sức mua của các hộ gia đình. Trong khi đó, nợ công vẫn ở mức cao và một số quốc gia đang phát triển đã phải vật lộn với các lỗ hổng nợ. Đáng lo ngại là các cuộc xung đột địa chính trị có nguy cơ mở rộng các lỗ hổng của chuỗi cung ứng và sự phân mảnh địa kinh tế toàn cầu... Trong bối cảnh đó, năm 2025, không thể không tính tới tác động từ những chính sách mới từ nhà lãnh đạo nước Mỹ Donald Trump - được dự báo là sẽ gây tranh cãi.

Sự bất ổn vào năm 2025 còn đến từ sự bùng nổ của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI). Công nghệ này đang mở ra kỷ nguyên phát triển mới cho nhân loại nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, thách thức khi ranh giới giữa khả năng của con người và máy móc ngày càng mờ nhạt. Và nữa, chuỗi cung ứng toàn cầu có khả năng bị gián đoạn bởi tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, khiến nền tảng sản xuất bị phá hủy, phải cắt giảm sản lượng.

Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự đoán tăng trưởng kinh tế thế giới “ổn định nhưng không mấy ấn tượng” vào năm 2025. GDP toàn cầu dự kiến tăng 2,7%, cao hơn một chút so với dự báo của các nhà kinh tế được Bloomberg khảo sát và phù hợp với mức tăng trưởng ước tính trong năm 2024. Mỹ - nền kinh tế lớn nhất thế giới dự kiến có bước tăng trưởng nhanh trong năm thứ ba liên tiếp. Cuộc chiến thương mại sẽ trở nên khốc liệt hơn với việc Tổng thống Donald Trump có thể nâng cao mức thuế đối với hàng hóa Trung Quốc và ô tô nhập khẩu. Việc này được dự đoán sẽ làm giảm gần 0,7 điểm phần trăm mức tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là Trung Quốc vào năm 2025. Trong khi đó, kinh tế khu vực đồng euro dự kiến tăng trưởng 0,8%, so với ước tính trước đó là 1,2%.

Theo giới chuyên gia, kinh tế đóng vai trò to lớn trong năm 2025 này. Một nền kinh tế mạnh mẽ tạo ra nhiều việc làm là “liều thuốc” xoa dịu nỗi thất vọng của công chúng và nâng cao vị thế của các nhà lãnh đạo. Ngược lại, suy thoái kinh tế sẽ làm gia tăng bất bình đẳng, gia tăng đói nghèo và dẫn đến khủng hoảng chính trị.

Ứng phó với “cơn gió ngược”

Trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, 2024 vẫn là một năm đầy thách thức đối với Việt Nam. Tuy nhiên, với việc vận dụng hiệu quả đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác, phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa, đất nước đã đạt được những thành tựu vô cùng quan trọng và có tính nền tảng; vị thế, uy tín quốc gia ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế. Việt Nam đã tạo được thế và lực mới để bước vào kỷ nguyên mới hòa chung xu thế phát triển của thời đại.

Sẵn sàng làm bạn và chủ động hợp tác với nhiều nước cũng như các tổ chức, hiệp hội quốc tế, Việt Nam đã hội nhập một cách sâu rộng, tạo ra nền kinh tế mở, tăng kim ngạch xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài. Là một trong 5 nền kinh tế có độ mở lớn nhất trên thị trường thế giới, Việt Nam có quan hệ kinh tế - thương mại với 230 quốc gia và vùng lãnh thổ; tham gia hơn 500 hiệp định song phương và đa phương, trong đó có 17 hiệp định thương mại tự do. Năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam ước đạt 800 tỷ USD; thu hút gần 32 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đa phần là trong lĩnh vực công nghiệp chế biến và chế tạo.

Trong năm 2025, giới chuyên gia quốc tế dự báo, nền kinh tế Việt Nam có thể phải đối mặt với nhiều rủi ro, thách thức nhưng cũng có không ít cơ hội, lợi thế. Việt Nam có cơ hội đón nhận dòng vốn đầu tư từ các công ty Mỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao và bán dẫn, qua đó thúc đẩy quá trình hiện đại hóa công nghiệp. Gần đây, công ty công nghệ bán dẫn hàng đầu của Mỹ, NVIDIA, đã quyết định chọn Việt Nam làm địa điểm đặt trung tâm R&D đầu tiên tại ASEAN.

Cũng theo nhiều chuyên gia quốc tế, Việt Nam đang trong giai đoạn tái cơ cấu nền kinh tế hướng tới một giai đoạn phát triển mới. Thị trường xuất khẩu được dự đoán vẫn tăng mạnh, bởi nhiều hiệp định thương mại tự do, đặc biệt là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, AVFTA... đang được triển khai một cách tích cực, hiệu quả. Việt Nam cần chú trọng đến các giá trị bền vững để thúc đẩy nền kinh tế xanh, sử dụng các nguồn tài nguyên tái tạo, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn... để phát triển bền vững, hướng tới tầm nhìn, mục tiêu vào năm 2045.

Năm 2025, nhân loại sẽ bị chi phối bởi các cuộc bầu cử có khả năng mang tính chuyển đổi, cũng như sự bất ổn về kinh tế và sự không chắc chắn về triển vọng hòa bình. Những yếu tố này đã, đang tác động mạnh mẽ đến thị trường tài chính và các thị trường khác. Việt Nam, với độ mở lớn vào thị trường quốc tế, không nằm ngoài vòng xoáy này. Tuy nhiên, các chuyên gia của HSBC đã dự báo đầy lạc quan: Trong năm 2025, GDP của Việt Nam tiếp tục duy trì mức tăng trưởng cao nhất khu vực và còn nhiều tiềm lực để nâng cao vị thế, uy tín trên trường quốc tế.