Mục tiêu còn lắm gian nan

Theo lộ trình, đến hết năm 2010, tất cả nhà thuốc trên toàn quốc phải đạt tiêu chuẩn GPP. Tuy nhiên, hiện mới có khoảng hơn 11% cơ sở bán lẻ thuốc đạt GPP.

Đạt GPP không khó

Giá thuốc vẫn không ngừng tăng; nhiều nhà thuốc bảo quản không theo quy định làm ảnh hưởng đến chất lượng thuốc; việc bán thuốc chưa đúng quy chế, hướng dẫn dùng thuốc chưa thật chu đáo... khiến người bệnh chịu thiệt thòi. Bộ Y tế đã ra Chỉ thị 01/2008/CT-BYT (5-1-2008) về việc đẩy mạnh triển khai thực hiện tiêu chuẩn "Thực hành tốt nhà thuốc - GPP" nhằm cải thiện thực trạng này.

Để đạt được tiêu chuẩn GPP, theo quy định, chủ nhà thuốc phải có chứng chỉ hành nghề dược và luôn có mặt tại cửa hàng trong thời gian hoạt động. Nhân viên trực tiếp bán thuốc phải có bằng chuyên môn dược và thời gian thực hành nghề phù hợp; phải mặc áo blu trắng, sạch sẽ, gọn gàng, có đeo biển ghi rõ tên, chức danh. Khu vực bán thuốc có diện tích tối thiểu là 10m2, có chỗ rửa tay cho người bán và người mua, có đủ thiết bị bảo quản thuốc tránh được các ảnh hưởng bất lợi của ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, sự ô nhiễm, sự xâm nhập của côn trùng. Thuốc phải được mua từ các cơ sở kinh doanh dược phẩm hợp pháp và chỉ mua các thuốc được phép lưu hành. Không dùng các bao bì ra lẻ thuốc có chứa nội dung quảng cáo các thuốc khác để làm túi đựng thuốc. Đối với trường hợp thuốc bán lẻ không đựng trong bao bì ngoài của thuốc thì phải ghi rõ: tên thuốc, dạng bào chế, nồng độ, hàm lượng thuốc; trường hợp không có đơn thuốc đi kèm phải ghi thêm liều dùng, số lần dùng và cách dùng. Nhà thuốc không được tiến hành các hoạt động thông tin, quảng cáo thuốc tại nơi bán thuốc trái với quy định về thông tin quảng cáo thuốc; khuyến khích người mua coi thuốc là hàng hóa thông thường và khuyến khích người mua mua thuốc nhiều hơn cần thiết. Nhân viên nhà thuốc phải tư vấn đúng, bảo đảm hiệu quả điều trị với người bệnh, không quảng cáo thuốc tại cơ sở trái với quy định và thực hiện bán thuốc theo đơn. Sổ sách, hồ sơ hoạt động mua thuốc, bán thuốc phải được ghi chép hằng ngày và lưu giữ ít nhất một năm kể từ khi thuốc hết hạn dùng.

Những quy định trên rõ ràng không khó thực hiện nhưng tại sao số nhà thuốc đạt GPP vẫn ít ?

Đóng cửa nếu không đạt GPP

Theo lộ trình mà Bộ Y tế đã đề ra, đến hết năm 2010, tất cả nhà thuốc trên toàn quốc đều phải đạt tiêu chuẩn GPP. Tuy nhiên, theo thống kê mới nhất, hiện chỉ có hơn 11% trên tổng số 11.629 cơ sở bán lẻ thuốc đạt GPP, trong đó nhà thuốc bệnh viện đạt 51,6% và có 2 doanh nghiệp tổ chức chuỗi nhà thuốc GPP. Riêng Hà Nội, một trong những địa phương có nhiều nhà thuốc bán lẻ nhất cả nước với khoảng 2.000 nhà thuốc nhưng cũng mới chỉ gần 50% nhà thuốc được công nhận GPP (79,2% nhà thuốc bệnh viện của Hà Nội đạt chuẩn GPP).

Tiến sĩ Nguyễn Văn Yên, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, trên thế giới, việc xây dựng hệ thống nhà thuốc đạt tiêu chuẩn GPP đã được triển khai từ lâu. Các nhà thuốc khi đạt GPP sẽ tạo điều kiện cho công tác cung ứng thuốc có chất lượng tốt đến được tay người dân, người dân sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và việc quản lý của Nhà nước đối với hệ thống cung ứng thuốc này cũng sẽ thuận lợi, nền nếp hơn. Lợi ích mà nhà thuốc GPP mang lại đã rõ ràng, tuy nhiên để xây dựng được 100% nhà thuốc đạt GPP cũng không đơn giản. Ngay những nhà thuốc đã đạt GPP, sau một thời gian hoạt động, thanh tra Sở Y tế phúc tra lại vẫn có nơi không đạt các tiêu chí như thẩm định ban đầu.

Nêu ra những khó khăn, tồn tại khi triển khai, tại hội nghị đầu tư trong lĩnh vực dược tháng 7 vừa qua, đại diện Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho rằng, các bệnh viện công lập, do tình trạng quá tải chung nên đa số nhà thuốc có diện tích chật hẹp, không thể đạt được yêu cầu. Bên cạnh đó, thói quen cố hữu tự điều trị bệnh, không qua khám bác sỹ nên không có đơn thuốc khi đi mua thuốc của người dân cũng là một trở ngại... Bộ Y tế cần ban hành các chính sách ưu đãi, khuyến khích nhà thuốc áp dụng GPP. Bởi các nhà thuốc không GPP, thường xuyên bán thuốc không hóa đơn chứng từ thường thu lợi nhuận rất lớn, đó là chưa kể một số trường hợp còn liên kết với bác sỹ trong bệnh viện để kê đơn thuốc, nâng giá bán trục lợi...

Nhà thuốc không đạt GPP đúng thời hạn sẽ bị đóng cửa. Lộ trình đã gần đến giai đoạn cuối, muốn hoàn thành được mục tiêu đề ra, theo TS Nguyễn Văn Yên, điều quan trọng nhất là chủ mỗi nhà thuốc phải nhận thức và ý thức được trách nhiệm của mình. Nhưng làm thế nào để chủ nhà thuốc nhận thức đúng và nâng cao trách nhiệm lại phụ thuộc nhiều vào những chế tài xử phạt và cơ chế chính sách đối với nhà thuốc đạt GPP của cơ quan quản lý.