Mùa cưới, nói về váy cưới

Một kiểu váy được cho là “hot” của mùa cưới 2008.

Cuộc “di cư” của váy cưới

Váy cưới được xếp vào loại trang phục có mục đích duy nhất - dành cho ngày cưới. Từ thời La Mã, váy chỉ được mặc trong những dịp trọng đại. Trang phục cho cô dâu thông thường đẹp hơn, trang trọng hơn.

Ý nghĩa biểu tượng của váy cưới, chẳng hạn màu trắng tượng trưng cho tinh khôi, màu xanh da trời tượng trưng cho may mắn... Váy cưới đã mang theo những thông điệp về văn hóa, truyền thống và cả những cá tính riêng.

Những người di cư theo công cuộc lấn đất của chủ nghĩa thực dân đã gìn giữ truyền thống trong buổi lễ thành hôn từ quê nhà sang những vùng đất mới. Các cô dâu ở các khu định cư của người Anh vẫn mặc trang phục của những cô dâu quê nhà với phong cách từ giữa thời nữ hoàng Elizabeth trị vì (1558-1603). Mặc dù lưu trữ về những bộ váy cưới đầu tiên của người Mỹ không miêu tả cụ thể song người ta cho rằng những cô dâu người Anh di cư ở Mỹ thường mặc váy màu nâu đỏ, chất liệu sợi bông tự nhiên nhuộm màu từ vỏ cây. Trang phục đơn giản, họ mang thêm mũ trắng. Cả váy và mũ cưới thường được thêu điểm cho thêm phần diêm dúa.

Váy cưới của người Mỹ sau đó được thiết kế cầu kì hơn trang phục thường ngày của phụ nữ tương ứng với mỗi thời kì sau đó. Váy cưới dần có vị trí độc tôn: Nó được xem là trang phục tuyệt vời nhất, duy nhất cho cô dâu trong ngày trọng đại. Thường thì váy phải mới mặc dù hạt đính, vết thêu có thể cũ hoặc được chuyển giao giữa các thành viên trong gia đình. Từ giữa thế kỉ 18, mặc váy cưới của mẹ bắt đầu trở thành lựa chọn ý nghĩa được số đông chấp nhận.

Mỹ thịnh vượng, các cô dâu đánh dấu sự kiện cuộc đời họ bằng việc lựa chọn những chiếc váy đẹp nhất, mốt nhất. Họ vẫn bị ảnh hưởng bởi phong cách châu Âu cũng như tác động của những sự kiện lễ cưới của hoàng gia Anh. Mặc dù màu trắng là lựa chọn của các đám cưới chịu ảnh hưởng bởi truyền thống La Mã, ở nước Mỹ non trẻ, tất cả màu sắc đều có thể được dùng cho váy cưới. Tuy màu sắc đa dạng song màu trắng liền được coi là thời thượng sau khi nữ hoàng Victoria mặc bộ váy sa tanh trắng muốt trong lễ cưới năm 1840.

Từ sáng tạo mang tính khuôn mẫu của thời Victoria, váy cưới phiêu du trong vô số những phong cách. Trong khi một số phong cách váy cưới ban đầu sử dụng chất liệu sợi bông bị bỏ quên, những bộ váy cưới với chân váy dài, xòe rộng được coi là mốt trong những năm 1870. Thêu, đính trang sức... được đưa vào váy cưới. Phong cách váy cưới phát triển đa dạng, lấy ý tưởng thiết kế và cảm hứng từ những nguồn đa dạng: Váy ống của những năm 1870, áo con (ôm cả thân) của những năm 1880, tùng (một loại khung tạo dáng váy) của đầu những năm 1900, mũ che kín mặt của những năm 1920... Sau đó, một truyền thống mới xuất hiện là chú rể tặng cô dâu một món đồ trang sức bằng đá quí, đặc biệt ấn tượng khi nó được đính vào dây chuyền.

Những năm 1960, váy cưới mang phong cách truyền thống thoái trào, nhường chỗ cho những phong cách mới. Tuy nhiên, những bộ váy cưới thêu hoa dài chấm sàn chưa hẳn đã tinh tế hơn những bộ váy trước đó. Đầu những năm 1970, các cô dâu ảnh hưởng bởi phong trào híp-pi quay sang những bộ váy cưới mini, đơn giản. Song ngay sau đó, váy cưới lại mang hơi hướng cổ điển khi những cô gái sinh ra trong thời kì bùng nổ dân số thế giới tìm thấy ý nghĩa và thích những trang phục của bà, mẹ họ của những năm 1940, 1950. Không may, công nghiệp thời trang cưới lúc này đã “sửa soạn” cho những thiết kế mới tinh ứng dụng sợi polyester. Sang những năm 1990, thuê váy cưới trở nên thông dụng.

Váy cưới hiện đại mang đậm yếu tố truyền thống và lịch sử. Sự cầu kì trong thiết kế, sự đan xen những thông điệp văn hóa với giá trị truyền thống trên chiếc váy cưới hoặc những “phụ tùng” của nó đi về đâu lại tùy thuộc vào... lựa chọn của cô dâu.

Váy cưới Việt Nam

Váy cưới Việt Nam có một lịch sử riêng và đậm giá trị truyền thống. Đối với cả cô dâu và chú rể, trang phục truyền thống là áo dài, bất luận trong ngày thường hay lễ trọng. Áo dài được thiết kế theo số đo của từng người. Trong lễ cưới, cô dâu mặc thêm cái áo choàng bên ngoài áo dài nhằm tăng thêm vẻ sang trọng. Màu đỏ thường được sử dụng mặc dù màu hồng nhạt thi thoảng cũng xuất hiện. Cô dâu có thể đội thêm nón lá hoặc khăn vành.

Tuy nhiên, ngày nay, chiếc váy cưới của người phương Tây đã du nhập vào Việt Nam và nó được đón nhận (Chỉ có điều chưa rõ ai là cô dâu đầu tiên mặc váy cưới mang phong cách phương Tây). Có nhiều công ty, cửa hàng cho thuê váy cưới, sau này mở thêm cả các dịch vụ cưới khác... đang làm ăn rất phát đạt. Trong ngày cưới, cô dâu, chú rể có thể thay đổi trang phục ba, bốn lần, từ trang phục váy mang phong cách phương Tây tới áo dài... Song có vẻ như những trang phục cưới truyền thống đang “mờ nhạt” trước sự hiện diện của phong cách váy cưới phương Tây.

Cách đây khoảng 3 năm, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tổ chức cuộc trưng bày 100 năm đám cưới Việt Nam cho biết ít nhiều về chiếc váy cưới nói riêng, trang phục cưới nói chung trong 10 thập kỉ của người Việt. Điều đáng tiếc duy nhất là nó thiếu hình ảnh đám cưới của các dân tộc thiểu số trước những năm 1970. Những bức ảnh cưới gần đây của đồng bào các dân tộc thiểu số phản ánh rõ sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống được gìn giữ với các yếu tố văn hóa mới du nhập.

Bây giờ, rất khó để đưa ra lời khuyên “chọn váy cưới” vì quá nhiều. Phong cách, kiểu dáng nào là hot nhất? Truyền thống hay hiện đại, Đông hay Tây, thế giới hay Việt Nam...? Các công ty, cửa hàng... có thể đưa rất nhiều catalogue, rất nhiều lời khuyên đậm mục đích thương mại. Lựa chọn thế nào thường mang cá tính của mỗi cô dâu song rõ ràng để lựa chọn chiếc váy trong ngày trọng đại, cô dâu ngày nay... sướng hơn các bà, các mẹ ngày trước.

Đức Anh