Mexico thực hiện cam kết vấn đề di cư với Mỹ: Tránh được "đòn" áp thuế

Trong những năm trước, người di cư vượt biên trái phép từ Mexico sang Mỹ chủ yếu là người Mexico. Tuy nhiên gần đây, người di cư từ các nước Trung Mỹ qua Mexico để vào Mỹ ngày càng nhiều. Hàng trăm nghìn người chạy trốn khỏi tình cảnh đói nghèo và bạo lực ở Guatemala, Honduras và El Salvador đã kéo tới Mỹ xin tị nạn.

Số người di cư, đa số là gia đình có con nhỏ, bị giam hoặc bị chặn tại biên giới đã tăng lên 144.000 người vào tháng 5, tăng 32% so với tháng trước đó, và gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Dưới áp lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump, hôm 7-6, Mexico đã đồng ý mở rộng chương trình gây tranh cãi có tên gọi "Ở lại Mexico". Chương trình "Ở lại Mexico" được triển khai tại 3 cửa khẩu biên giới tại các bang của Mexico gồm Tijuana, Mexicali và Ciudad Juarez.

Theo đó, Mexico sẽ triển khai lực lượng Vệ binh quốc gia tới khu vực biên giới phía Nam giáp Guatemala để ngăn chặn dòng người di cư Trung Mỹ, cũng như tiếp nhận những người di cư chờ xin tị nạn vào Mỹ.

Với việc đồng ý triển khai chương trình di cư trên, Mexico đã tránh được việc bị Mỹ áp thuế đối với hàng hóa xuất sang Mỹ. Kể từ tháng 1 năm nay, Mexico đã tiếp nhận gần 12.000 người di cư theo chương trình này.

Ngoài ra, Mexico cũng sẽ triển khai một chương trình tạo việc làm và bảo vệ quyền con người đối với những người di cư trong quá trình đợi xét duyệt đơn xin tị nạn tại Mỹ. Đổi lại, phía Mỹ cam kết ủng hộ Kế hoạch Phát triển tổng thể đối với khu vực phía Nam Mexico và các nước thuộc tam giác phía Bắc Trung Mỹ, gồm Guatemala, El Salvador và Honduras.

Trong khuôn khổ thỏa thuận trên, Mexico cũng đồng ý với kế hoạch của Mỹ muốn nước này thành "nước thứ ba an toàn" đối với những người xin tị nạn nếu trong vòng 45 ngày Mexico không thể ngăn chặn làn sóng người di cư từ các nước Trung Mỹ. Cụ thể, những người xin tị nạn lần đầu đặt chân lên đất Mexico sẽ phải nộp đơn xin tị nạn ở Mexico, thay vì Mỹ.

Tổng thống D.Trump ngày 14-6 đã xác nhận thỏa thuận nhập cư giữa Mỹ và Mexico sẽ bao gồm kế hoạch về một "nước thứ ba an toàn" nếu những nỗ lực nhằm ngăn chặn cuộc khủng hoảng di cư tại khu vực biên giới giữa hai nước không hiệu quả.

Trước đó, trong quá trình đàm phán để đi đến thỏa thuận, ông D.Trump không ngừng gây sức ép lên Mexico. Hôm 30-5 vừa qua, Tổng thống D.Trump cảnh báo từ ngày 10-6, Mỹ sẽ áp thuế 5% đối với hàng nhập khẩu từ Mexico và mức thuế này sẽ tăng lên tới 25% vào tháng 10 tới nếu Mexico không đưa ra được các biện pháp mạnh tay để ngăn chặn dòng người di cư tới Mỹ.

Sau khi đạt được thỏa thuận ngăn làn sóng di cư, ông chủ Nhà Trắng đã đình chỉ vô thời hạn kế hoạch áp thuế bổ sung nhằm vào hàng hóa Mexico. Việc Tổng thống D.Trump rút lại kế hoạch áp thuế được xem là một thắng lợi lớn đối với Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador.

Đồng thời, quyết định của ông D.Trump cũng nhận được sự hưởng ứng tích cực trong dư luận Mỹ, vì trước đó nhiều người cho rằng việc áp thuế lên hàng hóa Mexico có thể gây thiệt hại tới tăng trưởng kinh tế và việc làm ở Mỹ, thậm chí có thể phá hỏng thỏa thuận thương mại mới được ký kết hồi năm ngoái bởi Mỹ - Canada - Mexico.

Việc thực hiện các cam kết theo thỏa thuận nhập cư giữa hai nước sẽ giúp giảm đáng kể, hoặc loại bỏ tình trạng di dân bất hợp pháp từ Mexico vào Mỹ. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo, việc Mexico tránh được "đòn" áp thuế của Mỹ sau khi chấp nhận mở rộng chương trình cấp tị nạn sẽ khiến nước này có nguy cơ chịu thêm nhiều áp lực khác từ Washington trong tương lai.