Lệnh ngừng bắn ở Syria: Nước cờ gia tăng vị thế nước Nga

Theo số liệu thống kê của Lầu Năm Góc, chỉ tính riêng trong mùa hè 2016, khoảng 45.000 người ủng hộ Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã bị tiêu diệt. Tần suất các cuộc không kích cũng trở nên dày đặc, với tổng cộng 15.000 đợt. Syria cũng oằn mình gánh tới 52.000 quả tên lửa và bom dội xuống. Số dân thường thiệt mạng theo báo cáo chính thức là 1.592 người, nhưng chắc chắn trên thực tế, con số này cao hơn rất nhiều. Một trong những diễn biến nguy hiểm nhất của cuộc chiến đầy phức tạp ở Syria đó là, những cuộc tấn công kinh hoàng tiếp tục nhằm vào các bệnh viện, trung tâm y tế, khu vực đông dân thường và thậm chí, vũ khí hóa học cũng được sử dụng.

Đối với Washington và các đồng minh, một lệnh ngừng bắn ở Syria sẽ giúp liên minh tập trung thêm nguồn lực để tiêu diệt IS. Còn đối với Nga, đây lại là một câu chuyện khác, mang lại những lợi ích lớn hơn nhiều.Trên thực tế, kể từ khi Nga bước chân vào cuộc chiến ở Syria, chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad đã cảm thấy an toàn hơn và dường như có thể làm tất cả mọi điều như mong muốn. Sự hỗ trợ của Nga đối với chính quyền của ông Assad phần lớn xuất phát từ Tổng thống Vladimir Putin. Ông Putin muốn chứng minh cho thế giới thấy rằng, Nga vẫn là một cường quốc có vị thế quan trọng trên thế giới,kể cả khi nền kinh tế đang lao đao bởi giá dầu thấp và hàng loạt lệnh cấm vận từ phương Tây. Đưa nước Nga quay trở lại thời kỳ hoàng kim như vị thế mà Liên Xô từng có được trước đây là một khao khát của rất nhiều nhà lãnh đạo Nga và Moscow không ngừng nỗ lực để nâng cao vai trò, vị thế của mình.

Ông Putin và chính phủ Nga muốn đảm bảo rằng, chính quyền của ông Assad sẽ tiếp tục được duy trì ở Damascus, và đổi lại, Syria sẽ là “bàn đạp” để Nga mở rộng tầm ảnh hưởng nhằm chiếm thế thượng phong ở khu vực chiến lược này. Từ xưa đến nay, Trung Đông vẫn chủ yếu là địa bàn mà Mỹ và một số đồng minh châu Âu khác giữ vai trò thống trị. Bằng cách gia tăng vị thế của Nga ở khu vực này, dù GDP có xếp sau Mỹ và Trung Quốc thì ông Putin vẫn sẽ khắc họa nên hình ảnh nước Nga - một “ông lớn” giữ vai trò trung tâm trên vũ đài chính trị Trung Đông nói riêng và trên toàn thế giới nói chung.

Cựu ngoại trưởng Israel Schlomo Ben – Ami nhận định: “Sau nhiều năm bị gạt ra bên lề, nước Nga đã trở lại trung tâm của cuộc chơi địa chính trị ở Trung Đông. Sự can thiệp có tính toán của Nga trong cuộc nội chiến ở Syria là một trường hợp hiếm hoi mà ở đó việc sử dụng sức mạnh hạn chế ở khu vực đã đem lại một sự biến đổi lớn về cục diện ngoại giao”.

Ngoài ra, đối với Nga, một lệnh ngừng bắn còn có ý nghĩa lớn trong việc giảm bớt chi phí cho cuộc chiến đắt đỏ ở Syria. Điều này cũng giúp Moscow tránh sa lầy hơn nữa vào cuộc chiến dai dẳng ở Trung Đông, điều từng xảy ra trong chiến dịch ở Afghanistan những năm 1980.

Hiện nay, Nga cũng đã quyết định sẽ trực tiếp tham gia vào cuộc chiến chống IS tại Syria, thay vì chỉ tập trung vào công tác hỗ trợ lực lượng quân đội Assad như trước đây. Theo chuyên gia phân tích chính trị Ajdar Kourtov, những bước đi của Nga tại Trung Đông là cần thiết, vì lợi ích quốc gia nhằm đối phó với hiểm họa Hồi giáo cực đoan ở biên giới. Nguyên nhân là do lực lượng chống khủng bố nội địa của Nga đang ngày càng lo lắng hơn về rủi ro bị tấn công khủng bố khi các đối tượng mang tư tưởng thánh chiến ngày càng nhiều và có xu hướng bị cô lập khỏi xã hội. Việc tiêu diệt IS trước khi chúng mở rộng mạng lưới ở các khu vực, đặc biệt là những địa điểm chính trị nhạy cảm như Caucasus sẽ giúp nước Nga an toàn hơn trước nguy cơ bị khủng bố.

Tuy nhiên, liệu lệnh ngừng bắn này có kéo dài? Với tình hình hiện nay, câu trả lời là không. Không chỉ bởi vì các nhóm phiến quân như IS và Jabhat Fatah al-Sham, mà một số nhóm vũ trang khác do phương Tây hỗ trợ cũng tuyên bố không tham gia ngừng bắn. Vì thế, về lâu dài, chiến sự tại Syria vẫn tiếp diễn và trở thành cuộc chiến phức tạp nhất mà thế giới từng chứng kiến trong suốt nhiều thập kỷ qua, trong đó dấu ấn của Nga ngày càng trở nên đậm nét.