Kỳ vọng từ thị trường ô tô nhập khẩu

Theo biểu thuế nhập khẩu mới có hiệu lực từ ngày 1-1-2018, thuế nhập khẩu ô tô từ các nước trong khối ASEAN vào Việt Nam, có tỷ lệ nội địa hóa từ 40% trở lên, sẽ áp dụng mức thuế suất 0%. Quy định này được kỳ vọng mang lại sự đột phá cho thị trường ô tô. Tuy nhiên, dạo quanh các cửa hàng trưng bày ô tô lớn không thấy sự nhộn nhịp thường có trong những ngày áp Tết Nguyên đán.

Anh Phạm Văn Hòa, quản lý gara ô tô Việt Tín (trên đường Phạm Hùng) cho biết, doanh số bán xe những ngày đầu năm 2018 chưa có sự đột phá, khách mua các dòng xe nhập khẩu ít, chủ yếu đến khảo sát giá nên xe tiêu thụ chậm.

"Tôi nghĩ người tiêu dùng vẫn chờ đợi vài tháng nữa để quyết định mua xe, bởi hiện giá xe chưa có nhiều thay đổi. Thêm vào đó, Nghị định số 116/2017/NĐ-CP của Chính phủ về quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô có hiệu lực cũng khiến lượng xe nhập khẩu không nhiều như kỳ vọng" - anh Hòa cho biết.

Báo cáo sơ bộ của Tổng cục Thống kê cho biết, trong tháng 1-2018, ô tô nguyên chiếc nhập khẩu đạt giá trị 304 triệu USD, giảm 52,1% so với tháng 12-2017. So với cùng kỳ năm 2017, kim ngạch nhập khẩu ô tô giảm 17,9% (trong đó ô tô nguyên chiếc giảm 38%).

Lý giải về điều này, đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, "nút thắt" xuất phát từ một số hàng rào kỹ thuật khi quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô có hiệu lực, đã khiến chi phí nhập khẩu và kiểm định tăng lên. Các lô xe ô tô nhập khẩu mới (chưa qua sử dụng) bị đội chi phí, dẫn tới giá xe bán ra cho khách hàng cũng sẽ tăng thêm.

Trong khi ngành Ô tô có đặc thù thời gian đặt hàng dài 3-6 tháng, nên có trường hợp xe đã được đặt hàng, sản xuất trước ngày áp dụng quy định mới, nhưng chưa kịp nhập khẩu về Việt Nam. Vì thế, có thể 17 nhà sản xuất trực thuộc VAMA (bao gồm cả sản xuất lắp ráp và nhập khẩu) gặp một số khó khăn về kế hoạch sản xuất - kinh doanh.

Tại Thông tư số 03/2018/TT-BGTVT của Bộ Giao thông - Vận tải, hướng dẫn thực hiện Nghị định số 116/2017/NĐ-CP cũng quy định mỗi lần nhập khẩu đều phải lấy một mẫu đại diện cho từng kiểu loại ô tô trong lô xe nhập khẩu để thử nghiệm, cũng khiến nhiều doanh nghiệp băn khoăn.

Chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong nhận xét, nội dung này gây quá tải cho các cơ sở thử nghiệm, bởi với hiện trạng công suất phòng thử nghiệm của Cục Đăng kiểm Việt Nam, nếu tính riêng 17 loại xe nhập khẩu với giả định mỗi hãng chỉ nhập 1-2 dòng xe và 1-2 lần nhập trong tháng, sẽ mất khoảng 400 ngày dự kiến thử nghiệm cho các nhà sản xuất. Đồng thời, quy định này còn làm phát sinh chi phí, tạo gánh nặng cho doanh nghiệp.

Trên thực tế, doanh nghiệp không thể nhập khẩu sẵn hàng trăm xe cùng một lô, mà buộc phải nhập khẩu từng lô nhỏ tùy theo nhu cầu và đặt hàng của người tiêu dùng. Thế nhưng, mỗi lô xe nhập khẩu chỉ có vài chiếc vẫn phải thử nghiệm, dù xe có cùng kiểu loại, cùng một nhà nhập khẩu đã được kiểm tra, thử nghiệm trước đó...

Để gỡ khó cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm cho người tiêu dùng tăng cơ hội sở hữu xe chất lượng ngày càng tốt hơn, VAMA đã kiến nghị, đối với quy định về giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại, cần điều chỉnh theo hướng chấp nhận cho các nhà nhập khẩu ô tô nộp giấy chứng nhận được cấp bởi Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Đối với việc thử nghiệm xe theo từng lô, Bộ Giao thông - Vận tải và Cục Đăng kiểm Việt Nam cân nhắc bổ sung quy định, chỉ thử nghiệm khí thải và an toàn cho lô hàng đầu tiên và chấp nhận báo cáo thử nghiệm cho các lô hàng tương tự cùng kiểu loại tiếp theo như hiện hành, mà không cần thử nghiệm lại.

Cùng với đó, đề nghị Bộ Công Thương không áp dụng hồi tố yêu cầu về đường thử có tổng chiều dài lên tới 800m đối với các nhà sản xuất đã đầu tư ổn định và đang hoạt động bình thường, đã bảo đảm các yêu cầu kiểm tra kỹ thuật cần thiết tương đương...

Dự báo, thị trường ô tô nhập khẩu trong khoảng nửa đầu năm 2018 sẽ vẫn ảm đạm và người tiêu dùng sẽ chờ đợi, quan sát thị trường trước khi đưa ra quyết định mua xe.