Ký ức 12 ngày ''Điện Biên Phủ trên không'' trên mặt trận thông tin, báo chí

Sôi động thông tin thời chiến

Theo tài liệu của Bào tàng Báo chí, 12 ngày đêm khói lửa (18 đến 29-12-1972), giữa lúc các tên lửa phòng không và pháo cao xạ của ta nối đuôi nhau bay lên không trung, làm rực sáng bầu trời đêm Hà Nội và một số địa phương khác thì những mũi tiến công của báo chí như Báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Phòng không - không quân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Hànộimới… đã thông tin chính xác, kịp thời, tích cực động viên, cổ vũ quân và dân ta chiến đấu và chiến thắng.

Phát biểu tại buổi trưng bày, tọa đàm, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi cho biết, báo chí đồng thời góp phần to lớn trong công tác thông tin đối ngoại, tác động trực tiếp vào việc giành thắng lợi trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, góp phần buộc Mỹ phải ký kết Hiệp định Paris và rút khỏi Việt Nam, đồng thời, là cơ sở đặt dấu chấm hết cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa vào ngày 30-4-1975.

Trưng bày Báo chí xung trận “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” gồm 18 vách trưng bày, kể lại câu chuyện về Bác Hồ với lực lượng phòng không - không quân, quân và dân Thủ đô Hà Nội cùng quân dân cả nước làm nên Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”.

Các tác phẩm được trưng bày đã thể hiện sự xung trận xông xáo, quả cảm của các nhà báo, phóng viên tác nghiệp tại Hà Nội trong 12 ngày đêm lịch sử như phóng viên Vũ Ba (Báo Quân đội nhân dân), Trịnh Hải, Đỗ Quảng, Phạm Thanh (Báo Nhân Dân), Chu Chí Thành, Minh Lộc (Thông tấn xã Việt Nam)...

Một số hình ảnh đã cho người xem thấy được không khí tác nghiệp của đội ngũ báo chí. Đó là trận địa phòng không Báo Nhân Dân; hình ảnh các nhà báo, văn nghệ sĩ tác nghiệp tại Bệnh viện Bạch Mai sau trận ném bom của Mỹ; những số báo ra trong 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không: Quân đội nhân dân, Nhân Dân; thắng lợi của Hiệp định Paris 1973… 

Ngoài ra, không gian trưng bày tại Bảo tàng Báo chí còn có tủ trưng bày gồm 50 tài liệu, hiện vật về sự kiện “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, như: Các số báo tiêu biểu của Báo Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Thống Nhất, Hànộimới, Giải phóng, Sud Vietnam En lute, South Vietnam in Struggle, Tổ quốc… và một số hình ảnh tiêu biểu, một số kỷ vật được làm từ xác máy bay, vỏ đạn đại bác như lọ hoa, hộp đựng...

Ký ức không quên

Phần tọa đàm thông qua phát biểu chia sẻ của các nhân chứng đặc biệt là các cựu phi công, chiến sĩ phòng không bắn rơi B52, của một số nhà báo trực tiếp tham gia sự kiện 12 ngày đêm, một số chuyên gia lịch sử… nhằm nêu bật chiến thắng vẻ vang, nghệ thuật quân sự sáng tạo, độc đáo của Quân đội nhân dân Việt Nam để làm nên chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không”. 

Trong trí nhớ của ông Vũ Đình Rạng, phi công lái máy bay MiG21 đầu tiên trên thế giới tiếp cận được với B52, bắn thẳng vào “pháo đài bay bất khả xâm phạm” của Mỹ khiến giới quân sự Mỹ rung động, các cuộc không kích B52 của Mỹ thường diễn ra buổi tối, đêm. Phi công đã được phổ biến cách đánh, cùng với lòng dũng cảm, quyết tâm đánh giặc, lực lượng không quân đã nhanh chóng lập chiến công, làm lung lay ý chí của kẻ thù.

Còn theo Anh hùng lực lượng vũ trang, Đại tá Đinh Thế Văn, không quân Mỹ được trang bị vũ khí, thiết bị hiện đại gấp nhiều lần so với lực lượng phòng không, không quân Việt Nam nhưng lại không thể giành chiến thắng. Quân ta đã nghiên cứu kỹ cách đánh, có nhiều năm chuẩn bị đánh B52, cùng với lòng quả cảm, tinh thần “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” nên giành chiến thắng.

Nhớ lại thời kỳ tác nghiệp gian khó, góp sức trên mặt trận thông tin, nhà báo, đại tá Nguyễn Xuân Mai, nguyên Tổng Biên tập Báo Phòng không Không quân, được vinh dự 7 lần gặp Bác Hồ kể, vào ngày đầu tiên Mỹ mở cuộc không kích B52 vào Hà Nội (18-12-1972), ông cùng các đồng nghiệp đã được tập huấn kỹ cách tác nghiệp cũng như nắm bắt thông tin Mỹ sẽ ném bom, chỉ chưa biết vào giờ nào.

"Ngay khi Mỹ dùng máy bay tấn công Gia Lâm, chúng tôi đã có mặt ở địa bàn, chứng kiến Mỹ dùng máy bay F111 bắn xối xả để phá sân bay. Khi đạn ngừng, chúng tôi nhanh chóng phóng xe trở về tòa soạn đưa tin. Đêm đó, lại được tin máy bay B52 bị bắn rơi tại Phủ Lỗ, tôi cử 2 phóng viên dùng xe mô tô của tòa soạn lao đi đưa tin với yêu cầu phải chụp ảnh bằng được phù hiệu và xác ảnh máy bay rơi”, nhà báo Nguyễn Mai kể.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu còn được nghe câu chuyện của nhà báo Phạm Việt Tùng - Đài Phát thanh và Truyền hình Việt Nam kể về việc quay được cảnh máy bay B52 bốc cháy trên bầu trời Hà Nội vào đêm 27-12-1972; nhà báo Phạm Thành, Báo Nhân Dân kể về những lần xông pha đi khắp mặt trận phòng không, không quân đưa tin kịp thời tình hình chiến sự…

Buổi trưng bày, tọa đàm với sự tham dự của nhiều nhân chứng lịch sử, nhà báo lão thành đã mang đến nhiều thông tin hữu ích cho người xem. Các câu chuyện thêm khẳng định, mặt trận thông tin đối ngoại, báo chí góp phần tác động trực tiếp vào việc giành thắng lợi trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, buộc Mỹ phải quay lại bàn đàm phán và ký kết Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam…