Kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng huyện Thanh Oai (16/8/1954 - 16/8/2024): Điểm sáng phía Tây Nam Thủ đô

Thời kỳ đổi mới, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Thanh Oai luôn phát huy truyền thống vẻ vang, bồi đắp thành công mới, đưa huyện tiếp tục là điểm sáng phía Tây Nam Thủ đô, hướng tới trở thành trung tâm kinh tế, quận sinh thái vào năm 2028.

Những dấu mốc lịch sử tự hào

Theo cuốn sách Địa chí huyện Thanh Oai, Thanh Oai là huyện liền kề thị xã Hà Đông (nay là quận Hà Đông), Thủ đô Hà Nội. Ngay trong thời kỳ đấu tranh dân chủ (1930-1939), phong trào cách mạng ở Thanh Oai bước đầu đã xây dựng được cơ sở cách mạng ở một số làng xã phía Bắc huyện, như: Phú Diễn - Hữu Từ - Tả Thanh Oai, Mai Lĩnh - Yên Phúc - Yên Thành... là địa bàn thường xuyên có cán bộ Trung ương và xứ ủy hoạt động. Trong quá trình nuôi giấu, bảo vệ các đồng chí lãnh đạo của Đảng, nhiều quần chúng được bồi dưỡng, giác ngộ.

Cuối năm 1940, ba quần chúng ở Phú Diễn được Tỉnh ủy Hà Đông kết nạp vào Đảng. Đây là tổ chức Đảng - cơ sở Đảng đầu tiên ở huyện Thanh Oai. Từ đây, phong trào cách mạng ở tổng Tả Thanh Oai có tổ chức Đảng làm hạt nhân lãnh đạo. Đầu năm 1942, Chi bộ Đảng ở nhà pháo Bình Đà - cơ sở Đảng thứ hai được thành lập trên địa bàn huyện. Ngay sau đó, chi bộ đã bảo vệ thành công cuộc họp Tỉnh ủy Hà Đông tại Bình Đà (tháng 8-1942).

Trong giai đoạn từ năm 1942 đến tháng 8-1945, các cơ sở Đảng tích cực xây dựng, phát triển tổ chức cứu quốc, lực lượng tự vệ vũ trang, đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, tán phát truyền đơn, tổ chức quần chúng mít tinh, đấu tranh chống phát xít bóc lột... Ngày 13-8-1945, ngay sau khi Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc ra quân lệnh số 1 "Lệnh tổng khởi nghĩa", khắp các làng xã thuộc Thanh Oai sục sôi khí thế nổi dậy giành chính quyền. Sáng 27-8-1945, được sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, hàng trăm quần chúng tự vệ vũ trang đã tổ chức biểu tình chiếm huyện lỵ Kim Bài. Từ đây, chính quyền cách mạng từ huyện đến xã được thành lập. Ngày 10-10-1945, Chi bộ đội công tác của huyện Thanh Oai được thành lập - đây là tổ chức Đảng đầu tiên ở cơ quan đầu não huyện có nhiệm vụ lãnh đạo, tổ chức các phong trào cách mạng, đồng thời thúc đẩy công tác phát triển Đảng khu vực, tiến tới thành lập Ban Huyện ủy (Đảng bộ huyện).

Tiếp bước truyền thống đấu tranh đó, ngay sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi “Toàn quốc kháng chiến” tháng 12-1946, với tinh thần “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, nhân dân Thanh Oai cùng cả nước bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc, Huyện ủy đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nhân dân đẩy mạnh tăng gia sản xuất, khai hoang phục hóa, diệt “giặc đói”, “giặc dốt”, tăng cường công tác xây dựng Đảng, củng cố chính quyền, xây dựng lực lượng kháng chiến cứu quốc... Chính quyền, nhân dân huyện đã huy động hàng ngàn người tham gia lực lượng dân quân du kích, dân công hỏa tuyến và lực lượng phục vụ chiến đấu tại chỗ… Toàn huyện đã xây dựng 13 làng kháng chiến liên hoàn, tiêu biểu như làng kháng chiến xã Tam Hưng. Ngay thời gian đầu của cuộc kháng chiến, nhân dân Thanh Oai vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về ở, làm việc tại thôn Xuyên Dương, xã Xuân Dương trong suốt 25 ngày đêm (từ ngày 19-12-1946 đến ngày 13-01-1947).

Ngày 7-5-1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng. Thời cơ đã đến cùng khí thế cách mạng sục sôi, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, quân và dân Thanh Oai tiến công vào các đồn, bốt chiếm đóng của địch, buộc địch phải co cụm, từng bước rút khỏi địa bàn. Ngày 13-8-1954, địch rút khỏi Canh Hoạch và Kim Bài. Đến 16h ngày 16-8-1954, những tên lính Pháp cuối cùng đã rút khỏi 2 vị trí ở Bình Đà và Mai Lĩnh. Thanh Oai hoàn toàn giải phóng, góp phần quan trọng cho Ngày Giải phóng Thủ đô 10-10-1954.

Viết tiếp những thành công…

Ngay sau ngày giải phóng, cùng cả nước, chính quyền và nhân dân Thanh Oai dồn sức xây dựng quê hương. Tàn dư chiến tranh lớn, khó khăn chồng chất, song dưới sự lãnh đạo của Đảng, Thanh Oai đã nỗ lực đạt nhiều thành tựu đáng tự hào, đặc biệt là trong những năm gần đây...

Nếu như những năm 2000-2008, là huyện thuần nông, đời sống người dân còn khó khăn, thì đến nay, Thanh Oai đã trở thành điểm sáng của Thủ đô trên nhiều lĩnh vực. Năm 2020, Thanh Oai được công nhận là huyện nông thôn mới, khẳng định bước chuyển mình đáng kể. Đời sống người dân được nâng cao; văn hóa, xã hội giáo dục được chú trọng; kinh tế có bước chuyển dịch tích cực, huyện đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hình thành các vùng tập trung quy mô lớn. Thanh Oai cũng phát huy nguồn lực kinh tế làng nghề, dịch vụ… Năm 2023, thu nhập bình quân của huyện đạt hơn 72 triệu đồng/người/năm. Đây là con số phản ánh sự phát triển toàn diện của Thanh Oai, trong đó cuộc sống người dân là trung tâm.

Thanh Oai cũng là huyện sớm cán đích nông thôn mới nâng cao. Đến nay, Thanh Oai đã có 20/20 xã được thành phố công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, 12/20 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao (chiếm 60%), 3 xã nông thôn mới kiểu mẫu (chiếm 15%), thị trấn Kim Bài đạt chuẩn đô thị văn minh. Huyện hoàn thành 9/9 tiêu chí huyện nông thôn mới nâng cao theo Quyết định số 320/QĐ-TTg ngày 8-3-2022 của Thủ tướng Chính phủ và đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị thành phố Hà Nội và trung ương công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2024, trước 1 năm so với Nghị quyết Đại hội lần thứ XXIII (nhiệm kỳ 2020-2025) Đảng bộ huyện đề ra.

Trong quá trình xây dựng, huyện đạt nhiều kết quả khả quan. Tính đến tháng 6-2024, toàn huyện chỉ còn 5 hộ nghèo, 499 hộ cận nghèo, tỷ lệ nghèo đa chiều là 0,61%. Dự kiến cuối năm 2024, huyện không còn hộ nghèo, 100% người dân được sử dụng nguồn nước sạch… Để thúc đẩy phát triển, huyện đã xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng hiện đại; 100% hệ thống giao thông liên xã, nông thôn được nhựa hóa, bê tông hóa. Trong năm 2023, huyện khởi công xây dựng 3/5 cụm công nghiệp và chợ đầu mối Nam Hà Nội đi vào hoạt động. Dự kiến trong năm 2024, huyện khởi công xây dựng một số cụm công nghiệp, triển khai các dự án nâng cấp, mở rộng tuyến quốc lộ 21B, xây dựng trục đường phát triển kinh tế…

Đặc biệt, Thanh Oai đang tập trung chỉ đạo triển khai nhiệm vụ thực hiện Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội; thực hiện tốt công tác phát triển đô thị, hoàn thành quy hoạch vùng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các đồ án quy hoạch liên quan trên địa bàn huyện đi đôi với tăng cường quản lý quy hoạch, đất đai, trật tự xây dựng…

Với những đóng góp quan trọng trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, Đảng và Nhà nước đã trao tặng Đảng bộ, chính quyền, nhân dân, lực lượng vũ trang nhân dân Thanh Oai nhiều phần thưởng cao quý; có 2 tập thể được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang. Trong công cuộc đổi mới, cán bộ, nhân dân Thanh Oai vinh dự 2 lần được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, 1 Huân chương Lao động hạng Nhì; nhiều tập thể, cá nhân trong huyện được Đảng, Nhà nước, Chính phủ trao tặng các phần thưởng cao quý khác...

Hòa bước trên chặng đường 70 năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thanh Oai đang viết tiếp trang sử với những mốc son mới. Đây cũng chính là nguồn lực mạnh mẽ góp phần xây dựng Thủ đô và đất nước ngày càng phồn thịnh, văn minh...