Khuyến cáo phòng chống bệnh viêm não, viêm màng não do não mô cầu

Bác sỹ Nguyễn Trung Cấp, Phụ trách khoa Cấp cứu (Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương) cho biết, đây là một bệnh nhân nam 21 tuổi (quê Lộc Bình, Lạng Sơn) nhưng làm công nhân ở Bắc Ninh. 2 ngày trước khi vào viện bệnh nhân sốt cao, đau đầu, xuất hiện các ban hoại tử trên da, tình trạng tri giác xấu dần, hôn mê được người thân đưa vào bệnh viện tỉnh Bắc Ninh. Tại đây bác sỹ chẩn đoán nghi ngờ viêm màng não, nhiễm trùng huyết do não mô cầu chuyển BV Bệnh nhiệt đới Trung ương.

Kết quả xét nghiệm PCR đã khẳng định bệnh nhân mắc não mô cầu. Ngay khi có kết quả này, BV Bệnh nhiệt đới Trung ương đã thông báo về địa phương, về những bệnh viện nơi bệnh nhân đã từng đi qua để có chiến lược dự phòng cho người đã tiếp xúc với bệnh nhân. Bởi căn bệnh não mô cầu lây lan khá dễ dàng qua đường hô hấp, là bệnh lý dễ gây thành dịch nên các biện pháp dự phòng với những người tiếp xúc gần là vô cùng cần thiết.

PGS.TS Nguyễn Văn Kính, Giám đốc BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết, não mô cầu là bệnh nguy hiểm lây qua đường hô hấp, nguy hiểm hơn cả cúm, chỉ sau vài tiếng nhiễm bệnh đã có thể gây sốc nhiễm khuẩn. Vì thế, tỉ lệ tử vong khi nhiễm căn bệnh này rất cao, từ 20 - 0% tùy từng thể bệnh. Trong mấy năm qua, bệnh não mô cầu là khá hiếm gặp, chỉ phát hiện một vài ổ dịch nhỏ rải rác và đều được khống chế nhờ phát hiện sớm, xử lý tốt ổ dịch.

Theo các chuyên gia dịch tễ, bệnh viêm não, màng não do não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây nên. Vi khuẩn não mô cầu gồm có 4 nhóm chính: A,B,C và D, não mô cầu nhóm A và B thường hay gặp nhất. Ổ chứa vi khuẩn não mô cầu trong tự nhiên là ở người, do vậy nguồn lây bệnh chủ yếu là bệnh nhân và người lành mang vi khuẩn.

Bệnh lây qua đường hô hấp do hít phải các giọt bắn của dịch tiết hô hấp có chứa mầm bệnh. Mọi người đều có cảm nhiễm với vi khuẩn não mô cầu, nhóm tuổi nguy cơ mắc bệnh cao nhất là lứa tuổi trẻ và cũng ở nhóm tuổi này có số người lành mang vi khuẩn nhiều nhất.

Bệnh xuất hiện đột ngột với triệu chứng: Sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn, cứng gáy, mệt mỏi, có thể có đau họng, chấm hay mảng xuất huyết, ban xuất huyết hình sao hoặc có thể có mụn nước.

Bệnh viêm não, màng não do não mô cầu lưu hành ở mọi nơi trên thế giới. Bệnh thường tản phát và có thể gây dịch. Tại Việt Nam, bệnh viêm não, màng não do não mô cầu nhóm A lưu hành ở nhiều nơi, trước kia có thể gây thành dịch, tuy nhiên hiện nay bệnh chỉ xuất hiện rải rác trong năm.

Để phòng bệnh viêm não, màng não do não mô cầu, tránh lây lan trong cộng đồng, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân: khi tiếp xúc nơi đông người, gần người bệnh, ở tại ổ dịch thì cần đeo khẩu trang, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường. Thực hiện tốt vệ sinh nơi ở, thông thoáng nơi ở, nơi làm việc. Khi có biểu hiện sốt cao, đau đầu, buồn nôn và nôn, cổ cứng, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Còn tại bệnh viện, cần cách ly bệnh nhân, đeo khẩu trang khi tiếp xúc người bệnh, và với những người tiếp xúc trực tiếp cần dùng thuốc dự phòng. Các loại thuốc dự phòng, liều lượng cũng được hướng dẫn chi tiết để tạo điều kiện thuận lợi cho tuyến cơ sở trong việc phát hiện, điều trị dự phòng cho những người tiếp xúc bệnh nhân.

Là căn bệnh nguy hiểm nhưng não mô cầu lại có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin. Vì thế, Bộ Y tế khuyến cáo người dân nên đi tiêm vắc xin phòng bệnh não mô cầu nhóm A, B và C. Vắc xin này có thể tiêm cho trẻ từ 2 tuổi trở lên, tiêm 1 liều duy nhất, nhắc lại 3 năm một lần.