Khủng hoảng chính trường Israel

Sau cuộc tổng tuyển cử vào ngày 9-4, với chiến thắng thuộc về đảng cầm quyền Likud, Thủ tướng B.Netanyahu được trao nhiệm vụ thành lập Chính phủ cho nhiệm kỳ thứ 5 liên tiếp. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo này vẫn chưa đạt được thỏa thuận thành lập liên minh với các đối tác tiềm năng, do cựu Bộ trưởng Quốc phòng Avigdor Liberman, lãnh đạo đảng thế tục Yisrael Beiteinu, từ chối tham gia Chính phủ mới do bất đồng về dự luật nghĩa vụ quân sự. Ông Liberman muốn chính phủ mới phải sửa đổi dự thảo luật nghĩa vụ quân sự, trong đó ấn định chỉ tiêu tuyển quân đối với sinh viên Do Thái chính thống. Tuy nhiên, đảng Likud và hai đảng Do Thái chính thống dự định gia nhập liên minh cầm quyền là Shas và Đoàn kết Do Thái giáo Torah không chấp nhận yêu cầu này.

Mặc dù giành được 65/120 ghế tại Quốc hội, nhưng khối các đảng cực hữu của ông B.Netanyahu không thể thành lập Chính phủ vững vàng nếu thiếu 5 ghế trong Quốc hội do đảng Yisrael Beiteinu kiểm soát. Phát biểu trước Quốc hội ngày 27-5, ông B.Netanyahu chỉ trích cựu Bộ trưởng Quốc phòng Liberman đã tạo ra cuộc khủng hoảng trên chính trường Israel.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Israel, một Chính phủ không thể được thành lập từ kết quả tổng tuyển cử. Dự kiến, cuộc tổng tuyển cử lần thứ hai sẽ được tổ chức vào ngày 17-9 tới. Mặc dù được xem là giải pháp tốt nhất tại thời điểm này, nhằm khai thông bế tắc trên chính trường Israel, song việc tổ chức cuộc tổng tuyển cử mới được coi là "tin chẳng lành" đối với Thủ tướng B.Netanyahu. Phát biểu ngắn gọn về cuộc bầu cử mới, đối thủ chính cạnh tranh chiếc ghế thủ tướng với ông B.Netanyahu, ông Benny Gantz của đảng Xanh Trắng - đảng đứng đầu phe cánh tả Israel cho biết, cuộc bầu cử thứ hai chính là sức mạnh của luật pháp, là pháo đài của công lý.

Thực tế, nhà lãnh đạo B.Netanyahu đứng trước nguy cơ bị truy tố trong ba vụ án tham nhũng lớn đang được cảnh sát Israel điều tra. Ông bị cho là đã nhận quà từ các doanh nhân giàu có và ưu ái để được báo chí đưa tin tích cực. Ngoài ra, cảnh sát cũng tuyên bố có đủ căn cứ để truy tố vợ Thủ tướng, bà Sara Netanyahu, về tội gian lận, nhận hối lộ và can thiệp vào quá trình điều tra. Các vụ việc trên không chỉ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Thủ tướng B.Netanyahu mà còn làm suy yếu vị thế chính trị của đảng Likud trong đàm phán thành lập liên minh với các đối tác tiềm năng.

Tuy nhiên, Thủ tướng B.Netanyahu luôn bác bỏ các cáo buộc, cho rằng những cáo buộc trên được đưa ra vì mục đích chính trị. Và cũng giống với lần bầu cử hồi tháng 4, ông B.Netanyahu vẫn đang còn lợi thế, đặc biệt khi ông được đồng minh lớn của Israel là Mỹ ủng hộ. Chẳng vậy mà, khi các cuộc đàm phán thành lập Chính phủ bế tắc, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ sự ủng hộ của nước này đối với cá nhân ông B.Netanyahu.

Thêm vào đó, ông Jared Kushner, Cố vấn cấp cao Tổng thống Mỹ, đồng thời là con rể ông D.Trump cũng vừa có chuyến thăm Israel gặp ông B.Netanyahu để bàn về Kế hoạch hòa bình Trung Đông, hay còn được biết tới là Thỏa thuận thế kỷ mà Mỹ kỳ công xây dựng. Thỏa thuận này Mỹ dự kiến sẽ công bố chi tiết sau khi Israel hoàn tất bầu cử.

Để có thể tiếp tục là Thủ tướng Israel nhiệm kỳ thứ 5 liên tiếp, ông B.Netanyahu và đảng Likud cầm quyền sẽ tiến hành một chiến dịch bầu cử rõ ràng và sắc nét trong thời gian tới. Dẫu vậy, theo các nhà phân tích, có không ít thách thức đang chờ nhà lãnh đạo Israel ở phía trước.