Không thể xem nhẹ

Lo ngại tại các khu tập thể cũ

Do thiết kế kháng chấn tính toán chưa chính xác ở một số nhà tập thể cũ nên sẽ nguy hiểm hơn khi xảy ra động đất.   Ảnh: Khánh Nguyên

Việc kiểm tra quy chuẩn, tiêu chuẩn kháng chấn được Bộ XD thực hiện ở một số dự án, công trình cao tầng tại các TP lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Vũng Tàu, Điện Biên, TP Hồ Chí Minh. Qua kiểm tra, Bộ XD đã kết luận phần lớn các công trình chung cư, văn phòng cao tầng xây dựng sau năm 1997 đều được thiết kế kháng chấn. Tuy nhiên, vẫn còn công trình tính toán thiết kế kháng chấn chưa chính xác, hoặc cấu tạo kháng chấn không đầy đủ do năng lực nhà thầu tư vấn hạn chế. Với công trình cao tầng xây dựng trước năm 1997, nhất là chung cư lắp ghép, sau thời gian dài sử dụng, do không được bảo trì đúng quy định đã xuống cấp nghiêm trọng, cần cải tạo, xây dựng lại để bảo đảm an toàn cho cộng đồng. Trong khi đó, với nhà tư nhân, chất lượng xây dựng chưa được kiểm soát chặt chẽ, nhiều sự cố đã xảy ra do không tuân thủ quy trình kỹ thuật, biện pháp thi công.

Đánh giá về chất lượng công trình nếu có tình huống xảy ra động đất, Sở XD Hà Nội lưu ý đến các khu tập thể cũ được xây dựng từ hàng chục năm trước. Hà Nội hiện có khoảng 600.000m2 nhà tập thể cũ thuộc diện nguy hiểm cấp C, cần cải tạo, xây dựng lại, nhất là những khu tập thể lắp ghép tấm lớn như Giảng Võ, Thành Công… do phương tiện, vật tư, kỹ thuật lúc xây không bảo đảm, thiếu đồng bộ, nên chất lượng các mối nối tấm ghép rất kém. Sau quá trình sử dụng hàng chục năm, các mối nối bằng thép đã gỉ, đứt, có thể sập đổ nếu có lực xô ngang như khi xảy ra động đất. Đáng lưu ý nữa là tình trạng cơi nới ở các khu tập thể cũ rất phổ biến, hầu hết các căn hộ đều được đua ra để tăng diện tích sử dụng, làm cho kết cấu tổng thể, khả năng chịu tải của tòa nhà thay đổi. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án xây dựng lại các khu nhà tập thể cũ rất chậm. Còn với các công trình tư nhân, thiết kế chống động đất bị xem nhẹ, lại chưa có cơ chế giám sát hiệu quả của cơ quan chuyên môn, vì ước tính mức chi phí cho công trình có khả năng chống động đất đắt gấp rưỡi công trình bình thường.

Hà Nội có thể xảy ra động đất cấp nào?

Ở nước ngoài, chi phí khảo sát địa chất công trình phục vụ xây dựng chiếm 5-7% tổng vốn đầu tư. Nhưng ở ta, việc khảo sát địa chất công trình chỉ chiếm 0,1-0,2% tổng vốn đầu tư, nên mức độ nghiên cứu địa chất công trình còn rất hạn chế. Sở XD Hà Nội cho biết, Hà Nội nằm trong vùng động đất cấp 8, có thể xảy ra động đất mạnh 6,1-6,5 độ richter, ở độ sâu 15-20km. Viện Khoa học Công nghệ & Kinh tế xây dựng Hà Nội đã lập bản đồ phân vùng động đất tỷ lệ 1/25.000 nhằm phục vụ tính toán thiết kế kháng chấn cho các công trình xây dựng. Theo đó, Hà Nội (theo địa giới cũ) được chia thành 4 khu với 27 loại nền cơ bản, trên cơ sở đó, các chuyên gia xác định số gia cấp động đất theo độ cứng địa chấn cho từng loại nền. Nền loại 1 gồm nền thuộc các nhóm đất phong hóa trên đá gốc, phân bố ở phía Tây Bắc TP tại các xã Bắc Sơn, Nam Sơn, Minh Trí (Sóc Sơn), có khả năng xảy ra động đất cấp 6-7. Nền loại 2 phân bố chủ yếu rải rác ở địa phận huyện Đông Anh, phần lớn ở Đông Bắc huyện Từ Liêm và một số khu vực nhỏ hơn thuộc Cầu Diễn, Đình Thôn, Dịch Vọng Trung cho đến Công viên Thủ Lệ, Liễu Giai, làng Vạn Phúc và phần Thịnh Hào, có động đất cấp 7. Nền loại 3 chiếm phần lớn khu vực huyện Đông Anh, toàn bộ phần Tây Nam TP gồm phía Nam huyện Từ Liêm, huyện Thanh Trì, toàn bộ phần phía Nam quận Đống Đa, toàn bộ khu vực phía Nam sông Hồng và Đông Bắc hồ Tây, quận Hoàn Kiếm, quận Hai Bà Trưng, phía Bắc và phía Đông Nam huyện Thường Tín có động đất cấp 8. Nền loại 4 tập trung chủ yếu ở địa phận huyện Thanh Trì, quận Hoàng Mai, gồm Định Công, Vĩnh Tuy, Thịnh Liệt, Pháp Vân, Bắc thị trấn Thanh Trì, Văn Điển, Tứ Hiệp có động đất cấp 8-9. Khu vực Hà Nội mở rộng là Hà Đông, Hòa Lạc, Sơn Tây đang được Viện Khoa học Công nghệ & Kinh tế xây dựng Hà Nội nghiên cứu. Đây là số liệu quan trọng để tính toán thiết kế kháng chấn cho công trình.