Khi tất cả cùng nhìn một hướng

Đầu tháng 8, thuyền trưởng của một tàu du lịch chuyên cung cấp tour chặng ngắn cho du khách thăm vịnh Hạ Long nói rằng vào những ngày cao điểm, tàu của anh có thể xuất bến 2 chuyến/ngày. “Hầu như ngày nào trong tháng cao điểm du lịch cũng có việc để làm”, anh nói, tỏ ý tin tưởng về lượng khách du lịch đến với Hạ Long luôn dồi dào.

Người thuyền trưởng dừng tàu để khách lên bờ thăm thú hang động vốn nằm trong lịch trình tour. Vài vị khách chọn ở lại tàu thay vì lên bờ thăm thú, nói rằng họ không nhớ mình đã có bao nhiêu lần tham gia tour trên vịnh theo dạng này nên không có nhu cầu khám phá nữa. Chuyến đi này, đơn giản là để có thời gian cùng bạn, đồng nghiệp ở cùng một chỗ mà thôi. Điều mà khách mong muốn là dễ dàng tiếp cận chuyến hải trình “một mạch” từ vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) sang vịnh Lan Hạ thuộc địa phận Hải Phòng, hoặc ngược lại, với chi phí phù hợp. Đó là việc không dễ thực hiện, một phần do những quy định có sự khác biệt giữa cơ quan quản lý vịnh của Quảng Ninh và Hải Phòng.

Đoạn hội thoại ngắn cho cảm nhận về nhiều điều, trong đó có vấn đề về sự đa dạng của sản phẩm du lịch, về liên kết vùng trong phát triển du lịch hiện nay.

Có lẽ là từ đầu thế kỷ này, vấn đề liên kết vùng trong phát triển du lịch bắt đầu được đặt ra một cách nghiêm túc. Khi đó, người ta nhắc tới tầm quan trọng của việc liên kết nhằm phát huy giá trị “con đường di sản miền Trung”, bao gồm những điểm đến nổi bật toàn cầu như cố đô Huế, khu phố cổ Hội An, khu di tích Mỹ Sơn... Ngày nay, mối quan hệ liên kết, hợp tác ngày càng được mở rộng giữa từng địa phương với nhau và với vùng du lịch nào đó. Phạm vi hợp tác khá rộng, nhưng dễ thấy nhất là tìm biện pháp đưa khách đến địa phương mà mình hợp tác, làm mới và nâng cao chất lượng dịch vụ, sản phẩm du lịch. Nhiều đơn vị lữ hành mở tour mới, tăng cường quảng bá và tìm cách giảm giá tour để kích cầu...

Sự mở rộng hợp tác phát triển du lịch giữa các địa phương đem lại kết quả tích cực. Lượng khách nội địa và quốc tế có sự tăng trưởng đáng kể ở nhiều nơi. Hạ tầng du lịch được cải thiện, nhất là tại các địa phương có tiềm lực kinh tế mạnh và giàu tiềm năng phát triển du lịch. Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy sự lúng túng trong quá trình hợp tác của các bên, đặc biệt là về sự thiếu ràng buộc trách nhiệm pháp lý trong thực hiện cam kết dẫn đến cảnh mạnh ai nấy làm, coi trọng lợi ích ngắn hạn thay vì toàn tâm toàn ý “đi cùng nhau”. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy, dễ thấy nhất là sự trùng lặp về sản phẩm du lịch; hiện tượng gây cảm giác “ngăn sông cấm chợ”; nét khác biệt, điểm nổi trội của từng nơi không được chăm chút thỏa đáng, gây cảm giác nhàm chán cho du khách và ảnh hưởng đến mục tiêu thu hút khách ở lại hoặc trở lại vào lần sau.

Mục tiêu hợp tác phát triển du lịch nói chung, liên kết vùng nói riêng thực chất là đem lại sự hài lòng tối đa cho du khách, qua đó đem về số thu lớn hơn cho tất cả các bên tham gia hợp tác nhờ đồng thời phát huy thế mạnh của từng nơi, đa dạng hóa sản phẩm du lịch, chất lượng dịch vụ. Mục tiêu dài hạn không có chỗ cho toan tính ngắn hạn, đi ngược định hướng chung, mà muốn vậy thì cần có sự ràng buộc trách nhiệm pháp lý của từng bên tham gia liên kết, có cơ chế và mô hình điều phối, chỉ đạo chung đủ sức nặng để bảo đảm ngăn chặn sự chệch hướng, “xé rào”.

Nếu có một “nhạc trưởng” đủ uy lực, có lẽ mâu thuẫn phát sinh có nguy cơ làm tan vỡ các mối quan hệ hợp tác sẽ được giải quyết. Chẳng hạn, với vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) và vịnh Lan Hạ (Hải Phòng) từ lâu như “hai thế giới” dù cùng một vùng biển, nếu sự khác biệt được giải quyết thì mọi du khách “lên tàu một lần” là có thể tham quan cả hai vịnh này, thay vì phải chuyển tàu, chuyển bến do quy định hiện hành; các chủ tàu có thể sắp tour dài ngày thay vì đi quanh quẩn từng vịnh trong một ngày; nhiều du khách sẽ có lựa chọn mới mẻ, không còn lên du thuyền chỉ vì muốn ở cạnh bạn...

Tài nguyên, dù đặc sắc đến mấy thì cũng có ngày giảm giá trị khai thác nếu con người không bổ sung vào đó nét đặc sắc mới. Sự hợp tác với thành ý cùng hướng tới mục tiêu chung giúp mang lại điều này.