Khi cảnh sát trưởng là tội phạm

Vừa qua, Ủy ban An ninh quốc gia Mexico (CNS) thông báo đã bắt giữ Felipe Flores, cựu Cảnh sát trưởng TP Iguala, người được xác định ra lệnh cho các cảnh sát dưới quyền bắt cóc 43 sinh viên và giao họ cho băng nhóm tội phạm.

Vụ việc bắt đầu từ ngày 26-9-2014. Các sinh viên từ một trường sư phạm ở Ayotzinapa, bang Guerrero đến TP Iguala cùng bang để biểu tình phản đối luật giáo dục mới và biến mất ở đây. Các phương tiện truyền thông khi đó cho biết, nhóm sinh viên đã bị cảnh sát Iguala và các thành viên một băng đảng ma túy địa phương bắt cóc và sát hại. Ngoài ra, 6 sinh viên khác thiệt mạng trong vụ tấn công, trong đó một người bị giết theo kiểu xã hội đen, bị lột da mặt và móc mắt. Sau đó, theo Bộ trưởng Tư pháp Murillo, các nhà chức trách đã bắt giữ tổng cộng 36 sĩ quan cảnh sát có liên quan đến vụ việc. Hồi đầu tháng 10 năm đó, nhà chức trách cũng đã tìm thấy một mồ chôn tập thể nghi là của 43 nạn nhân, nhưng do đã bị thiêu rụi nên không thể xác định liệu đây có phải 43 sinh viên xấu số hay không.

Do tức giận với vụ việc trên, hàng nghìn người đã biểu tình tại nhiều thành phố trên khắp Mexico, đặc biệt ở bang Guerrero. Họ xô xát với cảnh sát, đốt cháy tòa nhà Văn phòng Chính phủ ở Chilpancingo, thủ phủ bang Guerrero. Người biểu tình còn đưa ra tối hậu thư đòi Thống đốc bang Guerrero Angel Aguire phải nhanh chóng đưa ra câu trả lời về số phận các sinh viên nếu không biểu tình sẽ còn lan rộng hơn nữa. Điều này buộc Chính phủ phải nhanh chóng điều tra và đưa ra kết luận rằng, 43 sinh viên đã bị một số cảnh sát thoái hóa bắt giữ do nhầm lẫn với các phần tử tội phạm ma túy, sau đó giao cho nhóm Guerreros Unidos. Nhóm này đã thủ tiêu và thiêu xác các sinh viên ngay tại khu bãi rác thuộc Cocula. Tuy nhiên, những kết luận này không khiến dư luận nguôi giận, bởi vẫn có rất nhiều nghi vấn xung quanh kẻ chủ mưu.

Một năm sau, tháng 9-2015, một báo cáo của Ủy ban Nhân quyền Liên bang Mỹ (CIDH) về vụ án đã bác bỏ kết luận này. Ngay sau khi biết tin và nhận thông báo về báo cáo của CIDH, Chính phủ của Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto đã tái khởi động cuộc điều tra trong một nỗ lực hồi phục uy tín vốn đã bị ảnh hưởng do vụ án này một năm trước đó. Vụ điều tra đặc biệt có tiến triển sau khi một trùm băng đảng tội phạm Guerreros Unidos bị bắt vào tháng 9-2015 - đã khai rằng cựu Cảnh sát trưởng Felipe Flores là một thành viên của băng đảng cùng với cựu Thị trưởng Iguala, ông Jose Luis Abarca Velazquez. Nhà chức trách Mexico cũng xác định Hugo Palacios, biệt hiệu là "El Tilo" hay “El Caminante” hiện đang lẩn trốn, là một trong những thủ phạm trong vụ án trên. Kết quả điều tra cho thấy tên Palacios đã móc nối với Gildaro Lopez, thành viên khác của nhóm Guerreros Unidos và một số cảnh sát thoái hóa trong đó đứng đầu là Felipe Flores tại 3 huyện Cocula, Iguala và Huitzuco chỉ huy các cuộc tấn công, bắt giữ, tra tấn và thủ tiêu 43 sinh viên trong tối ngày 26-9-2014. Kết quả điều tra của CIDH cũng chỉ ra rằng, Flores có thể biết điểm đến cuối cùng của các sinh viên mất tích.

Tuy đã bắt được một trong những kẻ chủ mưu nhưng chắc chắn cuộc điều tra sẽ vẫn tiếp tục được tiến hành. Bởi vẫn còn nhiều nghi vấn xung quanh vụ án, nhất là khi vẫn còn nhiều thủ phạm lẩn khuất trong hàng ngũ cảnh sát tại quốc gia này.