Khắc phục tình trạng lập, gửi báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước chậm

Đánh giá đúng thực trạng nợ xây dựng cơ bản

Đại biểu Đỗ Thị Lan (Đoàn Quảng Ninh) đánh giá cao việc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo, có nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt để thực hiện dự toán NSNN. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo nâng cao chất lượng công tác dự báo tình hình, thống kê tổng hợp đánh giá để số liệu báo cáo đánh giá kết quả thực hiện thực chất hơn.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Đoàn Hà Nội) nhận thấy, các số liệu còn chưa trùng khớp, đặc biệt là nợ xây dựng cơ bản. “Chúng ta không chỉ tồn tại nợ xây dựng cơ bản từ ngày 1-1-2015 trở về trước mà theo Luật Đầu tư đã nghiêm cấm, vì đây là hành vi vi phạm. Trong các Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ cũng như Nghị quyết của Quốc hội, đặc biệt là Nghị quyết năm 2023 về phê chuẩn quyết toán NSNN yêu cầu Chính phủ rà soát kỹ lưỡng, đảm bảo đánh giá đầy đủ, toàn diện, đúng thực trạng về tình hình nợ xây dựng cơ bản”, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai nêu.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai nhận thấy, riêng năm 2022, theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước quyết toán đã phát hiện thêm hơn 4.000 tỷ đồng nợ xây dựng cơ bản. Nếu chúng ta không rốt ráo vấn đề này thì sẽ tiếp tục phát sinh nợ mới.

Do đó, đại biểu cho rằng cần hạn chế ảnh hưởng tối đa đến các doanh nghiệp sử dụng vốn đầu tư công một cách chân chính và trao gửi niềm tin thực hiện các dự án đầu tư công, vay vốn ngân hàng, sau đó phải kịp thời thanh toán khi có khối lượng hoàn thành. Điều đó cũng cho thấy, trách nhiệm các chủ đầu tư chưa thực sự vào cuộc cùng với các nhà thầu để tháo gỡ khó khăn hoặc thúc đẩy nhanh hơn công tác quyết toán. Điều này có trách nhiệm của các cơ quan của Chính phủ còn thiếu kiên quyết, còn nể nang trong vấn đề phân bổ vốn ở nợ xây dựng cơ bản, đầu tư công.

Cũng theo đại biểu Đoàn Hà Nội, qua giám sát cùng Ủy ban Tài chính và Ngân sách, không phải khoản nào cũng thuộc trách nhiệm của địa phương, có khoản là thuộc trách nhiệm của Trung ương. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ báo cáo rõ nội dung này với Quốc hội, nếu không làm rõ thì sẽ vẫn tái diễn tình trạng này.

Liên quan đến điều hành ngân sách địa phương, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Đoàn Bến Tre) đề nghị cân nhắc việc cho phép sử dụng nguồn thu từ xổ số kiến thiết cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng cơ quan cấp xã trong thời gian tới.

Nguồn tích lũy cao để thực hiện cải cách tiền lương

Phát biểu giải trình các nội dung trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, về số liệu thực hiện ngân sách năm 2022 so với số liệu quyết toán, tại kỳ họp tháng 10-2022, Bộ Tài chính đã có báo cáo Quốc hội, trong đó số liệu có chênh so với báo cáo quyết toán. Khi dự báo, trong tình hình thực hiện dự toán ngân sách, Bộ căn cứ vào số thực hiện tại thời điểm báo cáo. Tuy nhiên, phần dự báo liên quan đến nhiều vấn đề phát sinh vào dịp cuối năm, nên số liệu có sự chênh lệch.

Về số chuyển nguồn lớn, Bộ trưởng cho biết, chuyển nguồn ngân sách từ 2022 sang 2023, trong đó có phần thực hiện cải cách tiền lương chiếm 37,7%, chi đầu tư phát triển chiếm 27,3%, tăng thu tiết kiệm chi chiếm 25%. Các khoản chi dự toán được cấp có thẩm quyền bổ sung sau ngày 30-9 chiếm 1,8%, kinh phí giao tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp, các cơ quan nhà nước chiếm 0,87%.

Như vậy, chi chuyển nguồn cao chủ yếu do các nguồn lực được chuyển theo quy định pháp luật, đặc biệt là nguồn tích lũy qua các năm để thực hiện cải cách tiền lương đóng vai trò lớn. Bên cạnh đó, những nhiệm vụ đã được ký hợp đồng và được thực hiện trong năm nhưng chưa được thanh toán thì được chuyển nguồn sang năm sau theo quy định của pháp luật.

Đối với các khoản chi thấp như chi đầu tư, Bộ trưởng cho biết, do quy trình triển khai thủ tục đầu tư từ đầu năm, các khoản chi đầu năm thường ở mức thấp, nhưng những tháng cuối năm thì con số thường tăng cao.

Về nợ xây dựng cơ bản, theo Bộ trưởng Tài chính, số nợ ở Trung ương rất ít, nhưng ở địa phương nhiều. Vì khi bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn, lại bố trí thiếu, sót, hoặc chưa bố trí. Rồi có dự án thủ tục đầu tư có thiếu sót, cần phải điều chỉnh tổng mức đầu tư, ngân sách địa phương không bố trí kịp thời.

Về vấn đề dự toán không sát, Bộ trưởng cho rằng, những tháng đầu năm 2022 còn chịu ảnh hưởng nặng nề từ dịch Covid-19, tăng trưởng thấp, nhưng quý III-2022 bắt đầu hồi phục nên đến cuối năm tăng trưởng đạt 8,02%. Đây là sự nỗ lực lớn trong thúc đẩy sản xuất, kinh doanh để tăng trưởng GDP, từ đó, thu ngân sách cũng tăng.

Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, qua thảo luận, các đại biểu đề nghị Chính phủ khắc phục tình trạng lập, gửi báo cáo quyết toán chậm. Đồng thời, khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý, sử dụng ngân sách như ước thực hiện thu, chi và lập dự toán không sát, hủy bỏ dự toán, chuyển nguồn cuối năm lớn có xu hướng tăng, vẫn còn tình trạng tính thiếu thuế, phí phải nộp.

Giải ngân vốn đầu tư công và nợ đọng xây dựng cơ bản còn nhiều ở khối cấp địa phương, vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia chậm. Còn tình trạng sử dụng sai mục đích nguồn kinh phí, chi sai quy định, còn những khoản tạm ứng quá hạn, ứng trước dự toán chưa thu hồi.

Sáng cùng ngày, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.