Hội họa Chu Nhật Quang: Giao thoa giữa truyền thống và hiện đại

Các tác phẩm của họa sĩ Chu Nhật Quang kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền thống và hiện đại, mang đến những khung cảnh làng quê Bắc Bộ bình dị mà sâu lắng, thấm đẫm hồn dân tộc.

Góc nhìn mới về truyền thống

Họa sĩ Chu Nhật Quang (nghệ danh Chu Quang) sinh ra và lớn lên trong gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Ông nội của anh là Nghệ sĩ nhân dân Chu Mạnh Chấn - họa sĩ tài ba có niềm đam mê sâu sắc khôi phục và bảo tồn di sản văn hóa làng quê Bắc Bộ qua nghệ thuật sơn mài. Bố anh là Nghệ sĩ ưu tú Chu Lượng, nguyên Giám đốc Nhà hát Múa rối Thăng Long.

Chu Quang có 5 năm học hội họa tại Trường Santa Ana College (California, Mỹ), tốt nghiệp cử nhân ngành Thiết kế ứng dụng tại Đại học RMIT (Melbourne, Australia), vì thế tư duy hội họa của anh giao thoa giữa truyền thống và hiện đại.

Sống trong gia đình có truyền thống làm sơn mài và rối nước, từ nhỏ Chu Quang đã được ông và bố đưa đến xưởng đúc rối. Cậu bé Quang mê mẩn các linh vật như rùa, rồng, lân, phượng trong các câu chuyện truyền thuyết, cổ tích. Có lẽ vì thế mà các bức tranh sơn mài của anh thường có hình ảnh những linh vật và nét đặc trưng của múa rối nước.

Vẽ tĩnh vật dễ rơi vào lối mòn, nhưng Chu Quang lại tìm ra hướng đi riêng. Với kỹ thuật tinh tế được thẩm thấu và học hỏi từ ông nội khi khôi phục những bức sơn mài, anh tạo ra những tác phẩm sơn mài tĩnh vật sống động và có chiều sâu. Các bức tranh của anh không chỉ đơn thuần là nghệ thuật mà còn là hành trình khám phá vẻ đẹp tĩnh lặng và bình dị của cuộc sống hằng ngày. Trong tranh sơn mài phong cảnh, Chu Nhật Quang kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, mang đến hình ảnh làng quê Bắc Bộ bình dị và sâu lắng.

Sơn mài là phương tiện giúp họa sĩ thể hiện thế giới nghệ thuật của họ. Đối với Chu Quang, dù đã thử vẽ màu nước, than chì..., song rồi anh nhận ra chỉ chất liệu sơn mài mới đáp ứng được cách tạo chất và chơi màu mà anh mong muốn. Qua từng tác phẩm, Chu Quang không chỉ thể hiện sự tôn trọng và yêu mến giá trị văn hóa mà còn mang đến góc nhìn mới mẻ, hiện đại cho nghệ thuật sơn mài Việt Nam.

Được cảnh báo từ sớm là theo nghiệp sơn mài sẽ rất khó khăn và gian nan song Chu Quang thấy may mắn vì bên cạnh luôn có ông và bố truyền cảm hứng. “Từ lúc bắt tay sáng tạo tranh sơn mài, tôi không thấy khó khăn, trở ngại nào. Nghệ thuật này tạo cho tôi sức cuốn hút kỳ lạ, từ việc ngồi tỉ mẩn gắn vỏ trứng cho tới khi các lớp màu được chồng lên nhau, ra được kết quả ngoài mong đợi, cảm giác hồi hộp khó tả. Quy trình này cứ lặp đi lặp lại khiến tôi luôn có sự hưng phấn, khó đoán định về tác phẩm cuối cùng”, họa sĩ Chu Quang chia sẻ.

Họa sĩ trẻ triển vọng

Chưa có ý niệm sẽ phải bán được bao nhiêu bức tranh trong lần trưng bày đầu tiên, Chu Quang chỉ muốn giới thiệu tới công chúng cảm nhận về cuộc sống: “Dù sống trong môi trường đô thị hóa và nhịp sống hiện đại vẫn luôn duy trì liên kết chặt chẽ với quê hương và không ngừng khao khát mang tinh thần đó vào từng tác phẩm”.

Họa sĩ Thành Chương cho rằng, sinh ra và lớn lên trong gia đình truyền thống như vậy, dù muốn hay không, các tác phẩm của Chu Quang cũng ảnh hưởng từ ông, cha. Nhưng với xuất phát điểm như vậy, anh không bấu víu vào nó mà tạo ra cái riêng không thể lẫn.

“Có những người luôn phải cố gắng tìm ra phong cách của mình, cố gắng tạo bản sắc dân tộc trong tác phẩm, nhưng có thể được, có thể không. Song ở Chu Quang, cốt lõi cội nguồn văn hóa dân tộc đã có trong con người rồi. Thêm nữa, khi được học ở nước ngoài, tiếp nhận những kiến thức hiện đại, tiên tiến từ rất sớm và bài bản, Chu Quang hội tụ đầy đủ sức sáng tạo mới”, họa sĩ Thành Chương chia sẻ.

Xem tranh của Chu Quang, họa sĩ Thành Chương nhận định, yếu tố hiện đại hiện lên rõ nét, cá tính của tác giả cũng rất mạnh, không trộn lẫn, nhìn tranh biết ngay gốc rễ của tác giả. “Chu Quang hòa trộn giữa truyền thống và hiện đại vào tranh một cách dung dị, tự nhiên, không hề gượng ép. Một họa sĩ mà khi xem tranh, giới mộ điệu nhận biết được là tác phẩm của ai, đó là thành công vượt trội”, họa sĩ Thành Chương bày tỏ.

Ở tuổi 30, Chu Quang có sức sáng tạo khá “khủng”, một năm cho ra đời 50 tác phẩm khổ lớn, khiến họa sĩ Thành Chương phải thốt lên rằng, ông không thể lý giải nổi. Nhưng, một điều ông chắc chắn, với sự say mê cùng nền tảng gia đình và tài năng thiên phú, Chu Quang sẽ thành công trên con đường nghệ thuật.

Còn Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều khi thưởng thức những tác phẩm của họa sĩ Chu Quang bày tỏ sự khâm phục: “Niềm đam mê lớn của Chu Quang là vẽ trên khổ vóc lớn, ở đó đòi hỏi khả năng khái quát, làm chủ được bố cục, đề tài. Điều này không dễ dàng với họa sĩ trẻ vừa tròn 30 tuổi. Thêm vào đó, Chu Quang lại chọn sơn mài truyền thống, không rực rỡ và bắt mắt như sơn mài của một số nước khác. Đây là cuộc dấn thân, một thách thức không hề đơn giản của họa sĩ trẻ bởi đã biến những giá trị truyền thống trở thành tính đời sống trong đương đại. Đáng quý nữa là Chu Quang không bị ảnh hưởng bởi thị trường, không vì thị hiếu người mua mà thay đổi mình. Tôi tin Chu Quang là một họa sĩ đáng để chúng ta chờ đợi những tác phẩm mang tính thời đại tiếp tục ra mắt”.

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Chủ tịch HĐQT Công ty VIETCOM cho biết, nằm trong kế hoạch chào mừng kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024, VIETCOM được đồng hành và là đơn vị bảo trợ tài năng trẻ, đồng thời là nhà bảo trợ cho triển lãm cá nhân của họa sĩ Chu Nhật Quang. Dự kiến, triển lãm tranh của họa sĩ Chu Nhật Quang sẽ diễn ra từ ngày 5 đến 15-10, tại khu di tích Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội).